“М. Тынышпаев атындағЫ Қазақ КӨлік жəне коммуникациялар академиясы”

өркениеті тарихында қалыптасқан 

жалпы ұстанымдар жатады

Практик психологтың кəсіби этикалық 

кодексіне жататын барлық моральдық 

нормаларды жүзеге асыру жəне қолдану 

аумағындағы əрекетіне байланысты бөліп 

көрсетуге болады. Бұл – балаллар дамуының 

қызығушылығын біреу бұзған жағдайдағы 

психолог əрекеті; балаға қанағаттанарлық 

дəрежеде көмек бере алмаған жəне ресми 

мақұлданбаған, тексерілмеген əдістерді 

қолдануға мəжбүр болған жағдайдағы 

психологтың əрекеті; психодиагностикалық 

зерттеулер нəтижесін жариялауға қатысты 

ситуацияларда мұғалімдермен, ата-аналармен 

психологтың арасында орын алған қатнас; 

баланың тағдыры шешілетін жағдайдың 

психологтың əрекеті сияқты т.б. позициялар.

Білім беру жүйесіндегі психолог 

жұмысына қойылатын талаптар

Психолог тулғасына қойылатын 

талаптарды келесі сипаттамалар 

бойынша көрсетуге болады

1. жоғары ақыл – ой қабілеттері;

2. адамдармен жұмыс жасауға ,белсенді топтарды 

оңай құрастыруға бейім;

3. есте сақтау қабілеті жоғары;

4. бірлескен іс - əрекеттерді жақсы көру, 

жауапкершілік, өзіне бағындыра алу, практикалық 

сұрақтарды тез шеше алатын;

Қандай тұлғалық көрсеткіштер психолог жұмысымен сəйкестендірілмейді?

Бұл тұлғаның жетілмеуі, « эго» күшінің төмендігі, интеллект деңгейінің 

төмен болуы, эмпатияның жоқтығы, ойлауының тəуелсіздігі, өз 

проблемаларын шеше алмау, ұйымдастырушы қабілетінің төмендігі, стресске 

қарсыласуының төмендігі, үрей сезімінің жоғары болуы.

Психологқа қойылатын талаптар 

жəне жалпы жағдай.

Психологиялық тəжірибеге тек 

жоғары психологиялық білімі бар 

адамдардың құқығы бар.

Психологтың əрекеті қауымның 

игілігіне жəне жеке адамға 

бағытталуы тиіс

Жауапкершілік.

Психолог өзінің жүргізген жұмысына аяғына дейін жауапты болу керек.

Психолог клиенттің психологиялық жағдайына жəне психологиялық зерттеу 

обьектісіне жауапты болады.

Психолог психологиялық ақпараттың жайылмауына жауапты, себебі кейде ол 

психолог жұмысының тиімділігінің төмендеуіне əкеліп соғады.

Психолог қыруар ақпарат амалдарын жəне басқа да ақпараттарды пайдаланған 

кезде, ол адамдарға сол кезде теріс салдардың туып қалатынын ескерту керек.

Психолог клиентке кейде психологиялық зерттеу жұмысы кезінде шынайы емес 

үміттердің пайда болып қалуын түсіндіруі керек.

Психологиялық жұмыстың əдісі хабарсыз адамдар үшін пайдаланбайды.       

Психолог адамдардың психологиялық жарқырауына жауапты.

Психолог жұмысының ережелері жəне жалпы принциптері.

Клиенттер, зерттеушілер, текесерушілер алдындағы психологтың ерекше жауапкершілігі.

Клиенттермен жұмыс кезінде психолог сыпайылық танытуы.

Практик психологтың жұмысы əр адамның тəуелсіз интеллектуалды жəне тұлғалық даму 

жолындағы шектеулерді жою бағытталған.

Психолог өз жұмысын тұлғаның құқығын сақтай жəне белсенді түрде қорғай отырып істейді.

Психолог психодиагностикалық жəне психокоррекциялық əдістерді таңдауда, сонымен қатар 

өзінің талдаулары мен ұсыныс беруінде мұқият жəне ұқыпты болуы тиіс.

Психолог адамның дамында жəне бостандығына физикалық жəне психологиялық құқығына 

қол сұқпауы жəне шектемеуі керек.

Психолог өзін басқарушы тұлғаға ақпараттандырып оытруы міндетті, сонымен қатар 

басқа тұлғалардың адам құқығын бұзуын байқаған жағдайда өзінің профессионалды 

бірлестігімен мəлімдеуі керек.

Психолог тек өзі жетік меңгерген білімі жəне квалификациясы бойынша ғана өкмек 

көрсетуі тиіс.

Психодиагностикалық жəне психокоррекциялық əдістерді, барлық ғылыми 

стандарттарға жауап беруші немесе толық апробациядан өтпеген жағдайда амалсыздан 

өткізу керектігін, қызығушылық танытқан тұлғаларды ескертіп жəне өз таңдаулары мен 

ұсыныстарында ерекше мұқият болуы тиіс.

Психолог психодиагностикалық, психокоррекциялық жəне психотерапиялық əдістерді 

компоненттілігі жоқ тұлғаларға беруге құқығы жоқ.

Психологиялық білімі жөнінде дайындығы жоқ жəне осы сферада білімсіз психологияқ 

қызмет көрсетіп жүрген адамдарға психодиагностикалық жəне психологиялық əсер ету 

əдістерін қолдануға қарсылық танытып, оларды ескертіп, қолдануға психолог тыйым 

салуы қажет.