3.ТЕРМОДИНАМИКАНЫҢ БІРІНШІ БАСТАМАСЫ
Термодинамиканың бірінші бастамасы: жүйеге берілген жылу мөлшері жүйенің ішкі
энергиясының өзгерісіне және жүйенің сыртқы денелерге қарсы істелетін жұмысына
жұмсалады.
А – жүйенің сыртқы денелерге істеген жұмысы.
А’ - сыртқы денелердің жүйеге істеген жұмыс
Ішкі энергия (U) негізінен екі түрлі процестің: A’ жұмыс істеу мен денеге берілген Q
жылу мөлшерінің есебінен өзгертуге болады.
Жүйенің істеген жұмысын немесе алған жылуын есептеген кезде қарастырылып
отырған процесті әдетте әрқайсысы жүйе параметрлерінің аз ғана өзгеруіне сәйкес
келетін бірнеше жай процестерге бөлуге тура келеді, сонда термодинамиканың
бірінші бастамасы осындай процестер үшін мынадай түрде жазылады:
Егерде жүйе бастапқы күйге қайта оралса, онда оның ішкі энергиясының ∆
𝑈
= 0
болады. Онда термодинамиканың бірінші бастамасына сәйкес
𝐴
= Q , сондықтан да
термодинампканың бірінші бастамасы кейде былай тұжырымдалады: бірінші текті
перпетуум мобиле (мәңгі қозғалтқыш), ягни периодты жұмыс істеп сырттан алатын
энергиядан гөрі көп мөлшерде жұмыс өндіретіи қозғалтқыш жасау мүмкін емес
4.
ГАЗДАРДЫҢ ЖЫЛУ СЫЙЫМДЫЛЫҒЫ. КЛАССИКАЛЫҚ ТЕОРИЯНЫҢ
ТӘЖІРИБЕДЕН АУЫТҚУЫ
5.
ГАЗДАРДЫҢ ЖЫЛУ СЫЙЫМДЫЛЫҒЫ. КЛАССИКАЛЫҚ ТЕОРИЯНЫҢ
ТӘЖІРИБЕДЕН АУЫТҚУЫ. Термодинамикада денелердің жылулық қасиетін
сипаттау үшін жылу сыйымдылық ұғымы қолданылады. Заттың меншікті жылу
сыйымдылығы деп, 1 кг заттың температурасын 1К-ға қыздыру үшін қажетті жылу
мөлшерінің шамасын айтамыз:
Меншікті жылу сыйымдылығы Дж/(кг·К)-мен өлшенеді. Молярлық жылу
сыйымдылығы деп, 1 моль заттың температурасын 1К-қа қыздыру үшін қажетті
жылу мөлшерінің шамасын айтамыз:
Меншікті жылу сыйымдылығының молярлық жылу сыйымдылығымен
байланысы:
Меншікті жылу сыйымдылығының шамасы денені қыздыру шартына тәуелді.
Қыздыруды көлем немесе қысым тұрақты болған жағдайда жүргізгендегі жылу
сыйымдылығының айырықша маңызы бар. Осы пікірді жете түсіну үшін
термодинамиканың бірінші бастамасының 1 молдь газ үшін былай жазуға болады:
Бұл Майер теңдеуі деп аталады. Майер теңдеуінен :
Молярлық жылу сыйымдылық тек еркіндік дәрежесінің санына ғана тәуелді,
температураға тәуелді емес. МКТ бұл тұжырымы тек бір атомды газ үшін
температураның кең интервалында орындалады. Ал екі атомды газ үшін
температураға тәуелді болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
