|
Макроэкономика қандай мәселерді зерттейді
|
Дата | 02.02.2023 | өлшемі | 75,85 Kb. | | #167138 |
| Байланысты: 2022, 1, Макроэкномика, каз, БАН-21,БФЭ-21,БЭК-21 2
Макроэкономика қандай мәселерді зерттейді:
Экономикадағы нақты ЖҰӨ және ақша нарықтарының өзара байланысын.
Еңбек нарығында жалақының құрылуын.
Кәсіпорындардың экономикасын.
Жеке тауарлар мен қызметтерге бағаның құрылуын.
Ресурстардың тиімді бөлінуін.
Ұлттық байлық– бұл:
Өндіріс құралдары, жиналған мүлік, табиғи ресурстар,материалды және мәдени құндылықтар.
Жасалған және жинақталған мәдени құндылықтар.
Табиғи және адам ресурстары.
Жұмысшылардың еңбек ақысы.
Табиғи ресурстар және мәдени құндылықтар
Фундаменталдық экономикалық сұрақтар «не, қалай, кім үшін өндіремін» макро және микродеңгейде шешіледі. Мына сұрақтардың қайсысы тек қана макроэкономикалық деңгейде шешіледі:
Қандай инфляция деңгейімен кездесеміз.
Кім үшін өндіреді.
Не өндіру керек.
Тауар мен қызметтерді кім өндіреді.
Қанша тауар мен қызметтер өндірілетін болады.
Егер де фирмалар барлық пайдаларын дивиденд түрінде акционерлерге төлесе, онда ұлттық шоттарда қандай көрсеткіш өседі:
Өндіріс шығындар.
ЖҰӨ.
Таза инвестициялар.
Амортизациялар.
Жеке табыс.
C=a+b (Y-T) тұтыну функциясындағы(Y-T) нені сипаттайды:
Қома қол табыс.
Салықтар сомасы.
Еңбек ақы деңгейі.
Қаржыға салынған қор сомасы.
Тұтынушы шығындары.
Қысқа мерзімді кезеңдегі ұсыныстың жағымсыз талықсытпасы (шок) көрсетеді:
Шығарылым көлемінің төмендеуі және баға өсімі.
Шығарылым көлемі және бағаның төмендеуі.
Шығарылым көлемі мен баға өсімі.
Шығарылым көлеміне әсер етпейді.
Шғарылым көлемінің өсуі және бағаның өсуі.
Егер тұтынушылар ағымдық тұтынуға арналған табыс үлесін ұлғайтуды көздесе, онда қысқа мерзімде:
Өнім көлемі де, баға деңгейі де өседі.
Өнім көлемі мен жұмысбастылық қысқарады.
Бұрынғы өнім көлемінде баға деңгейі көтеріледі.
Бұрынғы өнім көлемінде баға деңгейі төмендейді.
Өнім көлемі мен жұмысбастылық ұлғаяды.
Жұмыссыздықтың қай түрі жұмыспен қамтылу деңгейінің төмендеуінің келесе себебінен пайда болады: сауда мекемелерінде компьютерлерді пайдалану арқасында кеңсе қызметі жетілдіріледі:
Құрылымдық.
Фрикциондық.
Маусымдық.
Секторлық.
Конъюктуралық.
Үкіметте бюджет тапшылығы болады егер:
Мемлекеттік шығыстар салықтан түсетін түсімнен көп болса.
Салықтан түсетін түсім инвестициядан көп болса.
Салықтан түсетін түсім тұтыну шығындарынан көп болса.
Салықтан түсетін түсім мемлекеттік шығыстардан көп болса көп болса.
Мемлекеттік шығыстар салықтан түсетін түсімнен аз болса.
Қай кезде ақша ұсынысының графигі вертикалды түзу болады:
Ақшаға сұраныс тұрақты болғанда.
Ақша ұсынысы тұрақты болғанда.
Ақша ұсынысы қысқарғанда.
Ақшаға сұраныс өскенде.
Ақша ұсынысы өскенде.
Тұрақты айырбас жағдайында валюта бағамын:
Ұлттық банк тағайындайды.
Нарықтағы сұраныс пен ұсыныс анықтайды.
Алтын стандарты бойынша анықтайды.
Ауытқулар шегінде анықтайды.
Сату барысында анықтайды.
Салыстырмалы артықшылық принципін алғашқы рет тұжырымдаған:
Давид Рикардо.
Томас Мальтус.
Альфред Маршалл.
Пол Самуэльсон.
Адам Смит.
Еңбек өнімділігі қандай қатынаспен өлшенеді:
Өнімнің нақты көлемінің жұмыс уақытына қатынасымен.
Капитал шығынының еңбек шығынына қатынасымен.
Өнімнің нақты көлемінің халық санына.
Жұмыс уақытының нақты ЖҰӨ көлеміне.
Капитал шығынының нақты өнім көлеміне.
Экономикалық өсу –бұл:
Ұлттық өнімнің сандық ұлғаюы және сапалық жетілдірілуі.
Құлдырау алдында өндіріс деңгейінің өсуі.
Экономиканың барлық салаларында капиталдың қорлануы.
Бір экономикалық циклдың басына екінші экономикалық циклдің басына дейінгі кезең.
Берілген жылдағы инвестиция өсімінің алдыңғы жылғы ұлттық табыс өсіміне сандық қатынасын көрсететін жағдай.
Мемлекеттің ішінде өндірілген майдың бағасы ЖҰӨ-ге қосылады, егер:
Экспортқа шығарылатын болса.
Ол шетел компаниямен өндірілген май болса.
Қытай жұмысшыларымен өндірілген болса.
Ол сол елдің үй шарушылығымен сатып алынған болса.
Ол сол елдің кондитерлік фабрикасымен сатып алынған болса.
Кейнстің теориясына сәйкес экономиканың тепе-теңдігін қалыптастыратын негізгі фактор:
Қолда бар табыс.
Пайыз мөлшерлемесі.
Баға деңгейі.
Пайдалылық деңгейі.
Салық деңгейі.
Инвестиция көлеміне не әсер етпейді:
Кәсіпкерлердің болашақты күтуі.
Халықтың тұрмыс деңгейі.
Технологиялық өзгерістер деңгейі.
Пайыз мөлшерлемесінің деңгейі.
Өндірістік құрылғылардың жұмыс істеу мерзімі.
Қандай бағалық емес фактор жиынтық сұраныс қисығын солға жылжытады:
Ресурстарға бағаның өсуі.
Салық деңгейінің төмендеуі.
Тұтынушы табысының өсуі.
Тұтынушылардың болшақты күтуі.
Мемлекеттік шығындардың төмендеуі.
Егер баға өсімі жылына 200% болса, онда:
Ұшқыр инфляция.
Жасырын инфляция.
Секірмелі инфляция.
Созылмалы инфляция.
Айқын инфляция.
Оукен заңы бойынша, нақты жұмыссыздық деңгейі өзінің табиғи деңгейінен 2% асса, ЖҰӨ-нің көлемінің нақтыдан қалуы:
5%-тен айтарлықтай көп.
2%.
5%.
3%.
4%.
Тұрақты жиынтық сұраныс кезінде жиынтық ұсыныстың төмендеуі келесі жағдайды тудырады:
Орташа баға деңгейі мен инфляция қарқыны жоғарылайды.
Орташа баға деңгейі мен инфляция қарқыны төмендейді.
Орташа баға деңгейі жоғарылайды ал инфляция өзгермейді.
Орташа баға деңгейі төмендейді, ал инфляция қарқыны жоғарылайды.
Орташа баға деңгейі жоғарылайды, ал инфляция қарқыны төмендейді.
Мәмілеге деген ақшаға сұраныс қисығы қандай түрде болады:
Тік кесінді түрінде.
Түсу кесіндісі түрінде.
Өрлеу кесіндісі түрінде.
Теріс бағытты.
Көлденең кесінді түрінде.
ЖҰӨ-ң нақты көлемі потенциалдыға тең болады, егер:
Тек толық жұмысбастылықта.
Жұмыссыздық деңгейі 0-ге тең болса.
Жұмыссыздық деңгейі 8-ге тең болса.
Циклды жұмыссыздық қалыптыға тең.
Инфляция деңгейі 0-ге тең болса.
ЖҰӨ дефляторына қандай индекс сәйкес келеді:
Пааше индексі.
Фишер индексі.
Өмір сүру индексі.
Экономикалық өсу дәрежесі.
Ласпейрес индексі.
Егер ақша базасы 200 млрд. доллар, ал ақша ұсынысы 600 млрд. доллар болса, онда ақша мультипликаторы:
3.
3,33.
2.
2,9.
Анықтау мүмкін емес.
Төмендегілердің қайсысы қор құрылымына кірмейді:
Мемлекеттік қарыз.
Жеке байлық.
Инвестициялар.
Жылжымайтын мүлік.
Шикізаттар.
Тауарлар мен қызметтердің импорты да, экспорты да жоқ экономика, бұл:
Жабық экономика.
Ашық экономика.
Постиндустриалды экономика.
Дәстүрлі экономика.
Аралас экономика.
Ұлттық есеп жүйесіндегі қолданылатын «жеке жинақ» термині:
Тұтынуға жұмсалмаған және белгілі бір мерзімдегі табыс.
Белгілі бір табыс.
Жанұя барлық активтерінің жалпы сомасынан оның міндетін шегеру.
Банктегі немесе тек қана бағалы қағаздар сатуды қолдану.
Жанұя барлық активтерінің жалпы сомасы.
Инвестициялық шығындар мыналардың компоненті болып табылады:
Жиынтық шығындар.
Ақша.
Әлеуметтік саясат.
Шығындар инфляциясы.
Сұраныс инфляциясы.
Егер баға деңгейі өсіп, ал өндіріс қысқарса оған себепші:
AS қисығының оңға жылжуы.
AD қисығының оңға жылжуы.
AD мен AS қисықтарының бір мезгілде солға жылжуы.
AS қисығының солға жылжуы.
AD қисығының солға жылжуы.
Жиынтық сұраныстың ұлғаюы тепе-тең ТҰӨ-ң және баға деңгейінің өсуіне алып келеді, егер жиынтық сұраныс қозғалысы:
AS қисығының классикалық үлгісінде.
AS қисығының кейнсиандық, аралық және клссикалық кесіндісінде.
AS қисығының кейнсиандық және аралық кесіндісінде.
AS қисығының аралық кесіндісінде өтсе.
AS қисығының кейнсиандық кесіндісінде өтсе.
Экономикадағы құлдырау кезінде жұмысын жоғалтқандар қандай жұмыссыздар категориясына кіреді:
Жұмыссыздықтың циклдық формасына.
Жұмыссыздықтың перманентік формасына.
Жұмыссыздықтың құрылымдық формасына.
Жұмыссыздықтың фрикционды формасына.
Институционалды жұмыссыздыққа.
Ақша ұсынысының молаюы:
IS қисығын солға жылжытады.
LM қисығын жоғары солға жылжытады.
IS пен LM қисықтарына әсер етпейді.
IS қисығын оңға жылжытады.
LM қисығын төменоңға жылжытады.
Қолма-қол ақшаға сұраныс мынаған байланысты:
Пайыз мөлшерлемесі мен номиналды табысқа байланысты.
Нақты ЖҰӨ динамикасына теріс байланысты.
Пайыз мөлшерлемесіне байланысты.
Нарықтық пайыз мөлшеріне оң байланысты.
Бағалар деңгейінің динамикасына теріс байланысты.
Валюта бағамы дегеніміз:
Шетел валютасымен есептелген ұлттық валютаның мөлшері.
Валюта сатылған күні Ұлттық банктің бағамы.
Алмастыру орындарындағы бағам.
Алтын бағасы.
Екі ел тауарларының бағаларының қатынасы.
Әлеуметтік болжам объектісі болмайды:
Өсу динамикасы.
Ғылымның дамуы.
Денсаулық сақтаудың дамуы.
Табыс динамикасы.
Жұмысбастылық динамикасы.
Төмендегілердің қайсысы еңбек өнімділігінің өсуіне әсер етпейді:
Өндірісті ұйымдастыру деңгейі.
Жұмысшылар санының артуы.
Технологиялық өзгеріс.
Өндіріс ауқымының әсері.
Жұмысшылардың білім деңгейі.
Төменде көрсетілгендердің қайсысы экономикалық өсу факторларына жатпайды:
Рента.
Технологияларды өндірісте қолдану.
Еңбек ресурстарының саны мен сапасы.
Табиғи ресурстарының саны мен сапасы.
Капитал.
Егер Қазақстан азаматтары германияда өнім өндірсе, онда олардың өндірген өнімдері төмендегі көрсеткіште есептелінеді:
Қазақстанның ЖҰӨ-де.
Қазақстанның импортында.
Қазақстанның ЖІӨ-де.
Қазақстанның ЖІӨ-де және Германияның ЖҰӨ-де.
Германияның ЖҰӨ-де.
Пааше индексін есептегенде негізге алынатындар:
Ағымдағы кезеңдегі тауарлар қоржынының құрылымы.
Өткен кезеңдегі тауарлар қоржынының құрылымы.
Бірінші кезеңдегі тауарлар қоржынының құрылымы.
Соңғы кезеңдегі тауарлар қоржынының құрылымы.
Базалық кезеңдегі тауарлар қоржынының құрылымы.
Үй шаруашылығының жеке тұтыну шығындары – бұл:
Үй шаруашылығының шығындары тауар және қызмет көрсетулерге кеткен шығындары және жеке салықтар.
Үй шаруашылығының ұзақ және қысқа мерзімде пайдалануға арналған тауар және қызметтерді алуға арналған шығындар.
Үй шаруашылығының тауар алынуына және ұзақ уақытқа пайдалану тауарлары мен қызметтерін алуға арналған шығындар.
Трансферттік төлемдер және салықтар.
Кәсіпорын шығындары.
Егер тұтынуға шекті бейімділік 0,6 ал жоспарланған инвестиция 10 млн.дол. өссе, онда жиынтық табыс (млн.дол.):
6-ға кемиді.
|
|