Маркетингтік зерттеулердегі ақпарат
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз- маркетингтік дұрыс шешім қабылдау үшін және фирма әрекетіндегі мәлімсіздік жағдайды төмендету үшін мәліметтерді жинау, оларды өңдеу, талдау үрдісі болып табылады.
Маркетингтік зерттеулердің мақсаты әртүрлі болуы мүмкін, ең бастысы-ол зерттеулер тұтынушыларды анықтауы тиіс, және олардың қажеттіліктерін зерттеу, нысаналы нарықты талдап алу үшін тауарға деген бүгінгі және болашақтағы сұранысты белгілеу болып табылады.
Маркетингтік зерттеулер нәтижесі тиімді болу үшін келесі шарттарды орындау қажет:
Зерттеулер кешенді және жүйелі түрде өткізіуі қажет.
Ақпаратқа қойылатын талаптарды ескере отырып, зерттеулерге ғылыми тәсілдердң қолдану қажет.
Маркеинг зерттеулері мұқият жоспарлануы тиіс. Маркетинг бөлімінің басшылары мынадай қағидаларға негізделіп, жұмыс жүргізеді: «Өз тауарларыңа тұтынушының қажетін таппай, ешқандай іс-әрекетпен айналыспа», «тұтынушыға беріп не керек екенін және оны ертең не сатып алғысы келетінін болжау қажет».
Нарық жағдайында ұтымды шешім қабылдау үшін интуицияға,
мамандардың пікіріне, және тәжірибеге сүйену жеткіліксіз. Ол үшін
ақпарат жинау қажет. Ал ақпарат маркетингтік зерттеулер нәтижесінде
қамтамасыз етіледі.
Ақпарат – маркетингтік зерттеулер барысында жиналған мәліметтер жиынтығы.
Жақсы ақпарат мынадай мәселелерді, шешуге мүмкіндіктер береді:
1.Бәсекеде басымдылықты алу
2.Шығын қаражатының қауіп-қатерін төмендеду.
3.Тұтынушылардың тауарға деген ынтасын анықтау.
4.Сыртқы ортаны терең бақылау.
5.Тұтынушылардың жарнамаға деген сенімін арттыру.
Ақпарат түсінігі, ақпаратты жіктеу.
Ақпарат әртүрлі сипатталады. Оны шығу мерзіміне, жіктелу міндетіне, өңделуіне қарай жіктеуге болады. Шығу мерзіміне қарай мынадай ақпарат түрлері бар:
1.Тұрақты ақпарат – маркетингтік ортада ұзақ уақыт өзгермейтін көрсеткіштерді бейнелейді.
2.Айнымалы ақпарат – маркетинг объектілерінің өз ішіндегі іс-әрекетінің ағымды сандық және сапалық сипаттамасымен көрсетіледі.
3.Ауық-ауық ақпарат – керек кезде ғана жиналатын мәліметтер.
Ақпарат міндетіне байланысты бөлінеді:
1.Анықтамалық ақпарат – танымдық сипат алады және маркетинг объектісінің бір шама тұрақты белгілерін анықтап, анықтама жүйесі ретінде қолданылады.
2.Кепілдемелік – арнай жүргізілген маркетингтік зерттеулердің қорытындысының немесе мәліметтерді талдаудың негізінде пайда болады.
3.Нормативті ақпарат – өндірістің әртүрлі құрылым – ережелері, нормативтері баяндалады.
4.Хабарлы ақпарат – маркетинг ортасы объектілерінің іс жүзіндегі өзгеріс бағыты, жоспарға үйлеспеген кезде пайда болады.
5.Реттеуші ақпарат – хабарлы ақпараттың кемшілік себептерін жоюға бағытталған әрекеттерді баяндайды.
Өңдеуге қарай ақпарат бөлінеді:
1.Бастапқы ақпарат – нақтылы мақсатты көздей бірінші рет жиналған мәліметтерді баяндайды.
2.Екінші ретті ақпарат – басқа мақсатпен бұрын жиналған қолда бар мәліметтер.
3.Туынды ақпарат – басқа мақсатты шешу үшін бастапқы, екінші ретті ақпараттың мәліметтерін баяндау.
3.сұрақ. ОСӨЖ
Маркетингтік зерттеулер үдерісі
Маркетинг зерттеу үдерісі белгіленген сатылардан тұрады:
1. Зерттелетін мәселені анықтау сатысында зерттелетін мәселені нақты белгілеу арқылы тек қажетті ақпарат жинап, мәселені тиянақты шешу жолдары белгіленеді. Бұл зерттеу сатысын сапалы орындау зерттелген мәселе бойынша неғұрлым аз шағынмен тез арада терең талдау жүргізіп, ұтымды шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
2. Екінші ретті ақпаратты жинап, талдау с-сы міндетті түрде жүргізіледі. Екінші ретті ақпараттың мынадай артықшылықтары мен кемшіліктері бар.
Артықшылықтары:
Кемшіліктері:
Арзан түсуі, тез арада жиналуы, бірінші көздерінің барлығы,зерттеу арасында мәселені алдын-ала анықтауға көмектеседі, кейбір жағдайларда фирма өзі жинай алмайтын мәліметтердің болуы.
Зерттеудің мақсатына толық сәйкес келмеуі, ескірген немесе ескіруге жақындаған мәліметтердің болуы; жинау әдістерінің белгісіз болуы; сенімсіз мәліметтердің мүмкін болуы.
1-кесте. Екінші ретті ақпараттың артықшылығы және кемшілігі.
Екінші ретті ақпарат көптүрлі көздерден алынады. Негізгі 2 түрін бөліп қарастыруға болады:
Ішкі ақпарат-фирманаң өзінен алынады. Ол фирманаң қаржы баланстары, тауар өтімі туралы мәліметтер, кірісі мен шығысы, клиенттер есебі, қорлар туралы мәліметтер, одан бұрын жүргізілген зерттеулер нәтижесі.
Сырттан алынған ақпарат-оған үкімет мәліметтері және басқа жақтан алынған мәліметтер жатады: мемлекеттік статистикалық мекемелер арқылы кең көлемде тегін н/е номиналды бағамен таратылады. Ал басқа мәліметтер негізінде мерзімді басылымдар арқылы түседі. Олар кітаптар, монографиялар, журнал, газеттер.
Бастапқы ақпаратты жинау – бастапқы мәліметтердің ұткемді жақтары мен кемшіліктері бар (2-кесте)
Артықшылықтары
Кемшіліктері
Зерттеудің нақты мақсатына байланысты жиналуы, мәліметтерді жинау әдістері әйгілі болады, фирма үшін зерттеу мәліметтері мен қорытындылары ашық, ал бәсекелестер үшін құпиялы болуы, мәліметтердің анықтығына сенімді болуы.
Мәліметтерді жинауға көп уақыттың кетуі, көп шығындарды талап етуі, кейбір ақпарат түрлерін жинау қиынға түсуі.
2-кесте Бастапқы мәліметтердің артықшылығы мен кемшілігі:
Бастапқы ақпараттарды жинау үшін зерттеу құрылымы жасалу қажет. Онда мыналар анықталынады:
1.Мәліметтерді кім жинайды?
2.Қандай ақпарат жинау қажет?
3.кімді және нені зерттеу керек?
4.Мәліметтерді жинауда қандай әдістерді қолдануға болады?
Бастапқы мәліметтерді негізінде 4 әдіспен жинайды:
Сауалнама
Бақылау
Тәжірибе
Еліктеу
Сауалнама әдісіне сұрайтын адамдармен жеке кездесу немесе телефон, почта арқылы олардан жүйелі түрде ақпарат жинауға болады.
Жеке кездесу арқылы сауалнама сұраушымен бетпе-бет жүргізіледі. Бұл әдіс толық жауап алынады. Ал оны жүргізу қымбатқа түседі, жоспардан ауысуы мүмкін.
Телефон арқылы. Сауалнаманың ұтымдылығы оның аз уақыт ішінде жүргізіліп, аса қымбат еместігінде, ал кемшілігі жауаптар тым қысқа, немесе кейде қажетті жауап алынбауы да мүмкін.
Пошта арқылы жүргізілген сауалдама – ең арзаны ж/е әр жерде тұратын керекті адамдармен байланысуға болады. Кемшілігі – жауаптың кешігіп келуі н/е мүлдем келмеуі мүмкін.
Бақылау әдісі арқылы бүгінгі ж/е кешегі іс-әрекет нақтылы жағдайда зерттеледі. Адамдарға сұрақ қойылмайды ж/е олар зерттеу жүргізіліп жатқанын сезбейді. С-н мәліметтер бұзылмай алынады. Бұл әдістің кемшілігі бақылау жасырым болғандықтан, кейбір зерттеушілер бақылауға алынған тұтынушылардың қимылын дұрыс түсінбеуі мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |