Мазмұндаманы бағалауға қойылатын талаптар: тақырыптың ашылуы; тақырып бойынша ой жүйесі; стилі

Бұл пән бойынша олимпиада екі турдан тұрады. Бірінші тур жазбаша: оқушыларға мазмұндама және тест тапсырмалары өткізіледі.

Мазмұндаманы бағалауға қойылатын талаптар:

1. 
   тақырыптың ашылуы;
   
2. 
   тақырып бойынша ой жүйесі;
   
3. 
   стилі;
   
4. 
   емлелік қателер;
   
5. 
   тыныс белгілерінің дұрыс қойылуы;
   
6. 
   мазмұндаманың өзіндік ерекшеліктері
   

Оқушының қазақ тілінен алған білімін жете бағалау үшін, мазмұндамаға қоса 1-турда лексикалық-грамматикалық тест өткізіледі. Тест он сұрақтан тұрады. Әр сұрақ 2 ұпаймен бағаланады. Түзетілген жауаптар дұрыс жауапқа саналмайды. Тест сұрақтарының дұрыс жауаптары қаламмен белгіленуі тиіс.

Сонымен, бірінші турда мазмұндама бойынша қойылатын ең жоғары балл – 30, тест бойынша – 20. Мазмұндама мен тест тапсырмаларын орындауға оқушыға 2,5 сағат беріледі, яғни 1-тур таңғы сағат 9-да басталса, cағат 11.30-да аяқталуы тиіс.

Екінші турдың тапсырмалары оқушының өзіндік қабілетін жан-жақты танытуына негізделіп, жартылай ауызша, пікір алмасу, сөйлесу түрінде өткізіледі. Бұл турда оқушы 4 түрлі тапсырманы орындайды.

1. Мәтінмен жұмыста оқушының тілді қатынас құралы ретінде меңгеру қабілеті, ой жүйелілігі байқалады. Бұл тапсырма 20 ұпаймен бағаланады.

1. 
   мәтінге ат қою – 4 ұпай;
   
2. 
   мәтіндегі негізгі ойды анықтау – 3 ұпай
   
3. 
   мәтін бойынша жоспар құру (немесе мазмұнын толықтыру) – 3 ұпай;
   
4. 
   мәтін бойынша 3 сұрақ құрастыру – 3 ұпай;
   
5. 
   мәтінге қатысты өз ойын білдіру – 7 ұпай
   

3. Грамматикалық тапсырманы орындау барысында оқушы жазбаша түрде түрлі грамматикалық талдауларды дұрыс жүргізе білуі тиіс. Әсіресе, синтаксистік талдаудың толық болуына ерекше мән беріледі. Бұл тапсырма да 10 ұпаймен бағаланады.

4. Қазақша сөйлеу әуезділігі деп аталатын 4-тапсырмада оқушыға өз өнерін, жеке қасиетін көрсетуге мүмкіндік беріледі. Бұл тапсырманы орындау барысында оқушы өзінің сүйікті өлеңін немесе прозалық шығармасынан үзіндіні мәнерлеп, тыңдарманға әсерлі болатындай етіп жатқа айтуы тиіс. Тапсырма 10 ұпаймен бағаланады.

Жалпы алғанда, 2-тур бойынша оқушы жинайтын ең жоғары баға – 50 ұпай. Бірінші оқушының дайындығына 20 минут уақыт беріледі, әр оқушымен сұхбатқа 15 минут бөлінеді.

Республикалық қазылар алқасына жіберілген оқушының облыстық олимпиададағы нәтижелері дәлелді болуы үшін, барлық жауаптарын оқушы қағаз бетіне түсіруі тиіс. Республикаға жіберілген жұмыстарда жауаптар толық болмаса, оқушы бағасы кемітілуі мүмкін. Ешқандай қосымша балл қосуға болмайды. Оқушы жауабы қосымша ұпайлармен сүйемелденбей, талаптарға сай бағалануы тиіс.

2 турдың қорытындысы бойынша кем дегенде 85 ұпай жинаған оқушылар олимпиада жеңімпаздары бола алады. I орын біреуден артық болмауы тиіс.

Түлкi құйрығын бұлғаңдатады да, бар күшiмен жүгiрiп, iнге кiрiп кетедi.

– Құлақтарым менiң, менi құтқару үшiн не iстедiңдер?

– Бiз әр тысырды тыңдадық, бiз иттiң даусын бiрiншi естiдiк.
– Шын айтасыңдар. Көздерiм менiң, менi құтқару үшiн не iстедiңдер?
– Мұқият қарадық, бiз иттi  бiрiншi көрдiк.
– Шын айтасыңдар. Аяқтарым менiң, менi құтқару үшiн не iстедiңдер?

– Бiз сенi иттен алып кеттiк.

– Ол да шын. Ал сен, менiң үлпiлдек құйрығым, менi құтқару үшiн сен не iстедiң?
–Мен бұлғаңдап, иттi алдадым.
– Өтiрiк айтасың, оңбаған құйрық! Сен әрбiр бұтаға, тiкенекке iлiндiң, маған кедергi жасадың. Сен маған керек емессiң!

Түлкi құйрығын iннен шығарады. Ит оның құйрығынан ұстап алып, түлкiнi iннен суырып алады.

A) әңгімеге

B) қойып

C) кірісейік

D) ашық

E) бәрін

A) келу

C) ара

E) теп

A) саудагер

B) дәріхана

C) достар

D) адамгершілік

E) кішкентай

A) тұрасың

B) тұратынсың

C) тұрғанмын

D) тұрарсың

E) тұрмын

A) зат есім

B) одағай

C) есімдік

D) үстеу

E) етістік

A) ашық, қысаң

B) еріндік, езулік

C) жуан, жіңішке

D) үнді, жуан

E) ұяң, қатаң

A) кешікті

B) айтар

C) отыр

D) жүзді

E) айтты

A) мақсат

B) қимыл-сын

C) мезгіл

D) себеп

E) мекен

A) қатал

B) арық

C) биік

D) үлкен

E) қысқа

A) өнерлі

B) нұрлы

C) сырлы

D) жырлы

E) ақылды

Бұл пән бойынша олимпиада екі турдан тұрады. Бірінші тур жазбаша: оқушыларға мазмұндама және тест тапсырмалары өткізіледі.

Мазмұндаманы бағалауға қойылатын талаптар:

1. 
   тақырыптың ашылуы;
   
2. 
   тақырып бойынша ой жүйесі;
   
3. 
   стилі;
   
4. 
   емлелік қателер;
   
5. 
   тыныс белгілерінің дұрыс қойылуы;
   
6. 
   мазмұндаманың өзіндік ерекшеліктері
   

Оқушының қазақ тілінен алған білімін жете бағалау үшін, мазмұндамаға қоса 1-турда лексикалық-грамматикалық тест өткізіледі. Тест он сұрақтан тұрады. Әр сұрақ 2 ұпаймен бағаланады. Түзетілген жауаптар дұрыс жауапқа саналмайды. Тест сұрақтарының дұрыс жауаптары қаламмен белгіленуі тиіс.

Сонымен, бірінші турда мазмұндама бойынша қойылатын ең жоғары балл – 30, тест бойынша – 20. Мазмұндама мен тест тапсырмаларын орындауға оқушыға 2,5 сағат беріледі, яғни 1-тур таңғы сағат 9-да басталса, cағат 11.30-да аяқталуы тиіс.

Екінші турдың тапсырмалары оқушының өзіндік қабілетін жан-жақты танытуына негізделіп, жартылай ауызша, пікір алмасу, сөйлесу түрінде өткізіледі. Бұл турда оқушы 4 түрлі тапсырманы орындайды.

1. Мәтінмен жұмыста оқушының тілді қатынас құралы ретінде меңгеру қабілеті, ой жүйелілігі байқалады. Бұл тапсырма 20 ұпаймен бағаланады.

1. 
   мәтінге ат қою – 4 ұпай;
   
2. 
   мәтіндегі негізгі ойды анықтау – 3 ұпай
   
3. 
   мәтін бойынша жоспар құру (немесе мазмұнын толықтыру) – 3 ұпай;
   
4. 
   мәтін бойынша 3 сұрақ құрастыру – 3 ұпай;
   
5. 
   мәтінге қатысты өз ойын білдіру – 7 ұпай
   

3. Грамматикалық тапсырманы орындау барысында оқушы жазбаша түрде түрлі грамматикалық талдауларды дұрыс жүргізе білуі тиіс. Әсіресе, синтаксистік талдаудың толық болуына ерекше мән беріледі. Бұл тапсырма да 10 ұпаймен бағаланады.

4. Қазақша сөйлеу әуезділігі деп аталатын 4-тапсырмада оқушыға өз өнерін, жеке қасиетін көрсетуге мүмкіндік беріледі. Бұл тапсырманы орындау барысында оқушы өзінің сүйікті өлеңін немесе прозалық шығармасынан үзіндіні мәнерлеп, тыңдарманға әсерлі болатындай етіп жатқа айтуы тиіс. Тапсырма 10 ұпаймен бағаланады.

Жалпы алғанда, 2-тур бойынша оқушы жинайтын ең жоғары баға – 50 ұпай. Бірінші оқушының дайындығына 20 минут уақыт беріледі, әр оқушымен сұхбатқа 15 минут бөлінеді.

Республикалық қазылар алқасына жіберілген оқушының облыстық олимпиададағы нәтижелері дәлелді болуы үшін, барлық жауаптарын оқушы қағаз бетіне түсіруі тиіс. Республикаға жіберілген жұмыстарда жауаптар толық болмаса, оқушы бағасы кемітілуі мүмкін. Ешқандай қосымша балл қосуға болмайды. Оқушы жауабы қосымша ұпайлармен сүйемелденбей, талаптарға сай бағалануы тиіс.

2 турдың қорытындысы бойынша кем дегенде 85 ұпай жинаған оқушылар олимпиада жеңімпаздары бола алады. I орын біреуден артық болмауы тиіс.

Маймылдың қартайған шағында көзi бұлдырап, нашар көре бастайды.

Ол адамдардан "басқа түскен мұндай бақытсыздықтан құтылудың жолы - көзiлдiрiк алу" дегендi естиді.

Маймыл көзiлдiрiктiң бiрнешеуiн алады. Көзiлдiрiктердi олай да, бұлай да айналдыра бастайды. Бiресе басына, бiресе құйрығына кигізеді. Оларды иiскеп көредi, тіпті жалайды да. Көзiлдiрiктің ешқандай әсерін сезбейдi.

"Туу, адамдардың өтiрiк сөзiн тыңдап жүрген нағыз ақымақ екенмiн», -дейді маймыл. - Көзiлдiрiк туралы айтқандары бос сөз болды ғой. Олардан тиер түк пайда жоқ".

Маймыл ызаланып,  көзәйнектердi тасқа лақтырады. Көзiлдiрiктер быт-шыт болып сынады.

Өкiнiшке орай, заттың қаншалықты пайдалы екенiн бiлмейтiн адамдар да бар. Надан пайдасын бiлмей, оны тек жамандыққа жориды. Егер асқан надан болса, онда ол қолындағы дүниені тiптi лақтырып тастайды.




9 сынып

1 тур

Тест сұрақтары
1. Тура мағыналы сөз тіркесін табыңыз.

A) ақ жол

B) алтын бесік

C) өткір тіл

D) киім дүкені

E) жұлдызды сәт

A) жау

C) қысқа

E) мұрат

A) шағын – ірі

B) жоғары – биік

C) тамаша – әдемі

D) көйлек – көншек

E) қисық – қыңыр

A) Сіздікі

B) Бізге

C) Олар

D) Сені

E) Саған

A) Ақылың аз, ашуың көп болса – қор боласың.

B) Адал достық алтыннан да қымбат.

C) Тіл тас жарады, тас жармаса, бас жарады.

D) Ашуың келсе, қолың тарт.

E) Татулық – табылмас бақыт.

A) келісімпаз болу

B) көп тіл білу

C) сөзге тапқырлық

D) көп сөйлеу

E) өзін көрсету

A) ұстаз

C) жүргізуші

D) шебер

E) оқытушы

A) көрді

B) көрер

C) көрме

D) көрмекпіз

E) көрген

A) үп-үлкен

B) тым әдемі

C) ептірек

D) қалпақты

E) өте жақсы

A) доб ойнау

B) өзенге

C) бара алмады

D) құлын

E) жібек
Орыс мектебіндегі қазақ тілі пәні бойынша өтетін оқушылар олимпиадасын өткізу жөніндегі әдістемелік нұсқау

Бұл пән бойынша олимпиада екі турдан тұрады. Бірінші тур жазбаша: оқушыларға мазмұндама және тест тапсырмалары өткізіледі.

Мазмұндаманы бағалауға қойылатын талаптар:

7. 
   тақырыптың ашылуы;
   
8. 
   тақырып бойынша ой жүйесі;
   
9. 
   стилі;
   
10. 
    емлелік қателер;
    
11. 
    тыныс белгілерінің дұрыс қойылуы;
    
12. 
    мазмұндаманың өзіндік ерекшеліктері
    

Оқушының қазақ тілінен алған білімін жете бағалау үшін, мазмұндамаға қоса 1-турда лексикалық-грамматикалық тест өткізіледі. Тест он сұрақтан тұрады. Әр сұрақ 2 ұпаймен бағаланады. Түзетілген жауаптар дұрыс жауапқа саналмайды. Тест сұрақтарының дұрыс жауаптары қаламмен белгіленуі тиіс.

Сонымен, бірінші турда мазмұндама бойынша қойылатын ең жоғары балл – 30, тест бойынша – 20. Мазмұндама мен тест тапсырмаларын орындауға оқушыға 2,5 сағат беріледі, яғни 1-тур таңғы сағат 9-да басталса, cағат 11.30-да аяқталуы тиіс.

Екінші турдың тапсырмалары оқушының өзіндік қабілетін жан-жақты танытуына негізделіп, жартылай ауызша, пікір алмасу, сөйлесу түрінде өткізіледі. Бұл турда оқушы 4 түрлі тапсырманы орындайды.

1. Мәтінмен жұмыста оқушының тілді қатынас құралы ретінде меңгеру қабілеті, ой жүйелілігі байқалады. Бұл тапсырма 20 ұпаймен бағаланады.

6. 
   мәтінге ат қою – 4 ұпай;
   
7. 
   мәтіндегі негізгі ойды анықтау – 3 ұпай
   
8. 
   мәтін бойынша жоспар құру (немесе мазмұнын толықтыру) – 3 ұпай;
   
9. 
   мәтін бойынша 3 сұрақ құрастыру – 3 ұпай;
   
10. 
    мәтінге қатысты өз ойын білдіру – 7 ұпай
    

3. Грамматикалық тапсырманы орындау барысында оқушы жазбаша түрде түрлі грамматикалық талдауларды дұрыс жүргізе білуі тиіс. Әсіресе, синтаксистік талдаудың толық болуына ерекше мән беріледі. Бұл тапсырма да 10 ұпаймен бағаланады.

4. Қазақша сөйлеу әуезділігі деп аталатын 4-тапсырмада оқушыға өз өнерін, жеке қасиетін көрсетуге мүмкіндік беріледі. Бұл тапсырманы орындау барысында оқушы өзінің сүйікті өлеңін немесе прозалық шығармасынан үзіндіні мәнерлеп, тыңдарманға әсерлі болатындай етіп жатқа айтуы тиіс. Тапсырма 10 ұпаймен бағаланады.

Жалпы алғанда, 2-тур бойынша оқушы жинайтын ең жоғары баға – 50 ұпай. Бірінші оқушының дайындығына 20 минут уақыт беріледі, әр оқушымен сұхбатқа 15 минут бөлінеді.

Республикалық қазылар алқасына жіберілген оқушының облыстық олимпиададағы нәтижелері дәлелді болуы үшін, барлық жауаптарын оқушы қағаз бетіне түсіруі тиіс. Республикаға жіберілген жұмыстарда жауаптар толық болмаса, оқушы бағасы кемітілуі мүмкін. Ешқандай қосымша балл қосуға болмайды. Оқушы жауабы қосымша ұпайлармен сүйемелденбей, талаптарға сай бағалануы тиіс.

2 турдың қорытындысы бойынша кем дегенде 85 ұпай жинаған оқушылар олимпиада жеңімпаздары бола алады. I орын біреуден артық болмауы тиіс.

Гүлнәр мен Дәурен үйде қалды. Мамасы жұмысқа кетерде, малға уақтылы шөп салуды Дәуренге ескертті.

Дәурен достарымен бірге балық аулауға кетті. Ауыл жанындағы өзеннен он шақты балықты түске дейін қиналмай-ақ ұстады.

Су бетіндегі қалытқы тұңғиыққа тастай батып кеткенде, қармағына іліккені жайын балық болатын. Ал табан балықтар қалытқыны тартқылап, Дәуреннің епшілдігін сынағандай болды. Дәурен бос келген жоқ. Әсіресе, биылғы жылы қолының ебі бар екендігін достары да байқап, өзара әңгіме арасында мақтайтындарын айтсаңшы! Дәурен бұған мәз.

Балық аулаймын деп күннің түс ауып кеткенін Дәурен кеш байқады. Мамасының сөзі есіне түсті:

–Ау, достарым, мен үйге қайттым. Мамам «малға шөпті уақтылы бер» деген еді. Мен болсам ұзақ отырып қалыппын, – деп ұстаған балықтарын жинастыра бастады.

Үйге кірерде Дәурен ең алдымен малды қораға қарай бұрылды. Қора ішінен байқағаны – екі сиырдың алдында мол шөп. Жануарлар жеп тұр. Дәуреннің көңілі жайына түсті.

– Дәурен, балықты көп ұстапсың ғой, – деді Гүлнәр көйлектерді жуып жатып.

– Ия, Гүлнәр. Балықтың қызығына түсіп, кеш келдім.

– Сен кешіккен соң, малдарға шөп салып қойдым.

– Рақмет, Гүлнәр, – деді Дәурен ризашылығын білдіріп.

Сөйтті де, Гүлнәрдың жанында бос тұрған екі шелекті қолына алып, құдықтан су әкелуге кетті. Қайырымды әпкесіне осы сәтте қолынан келгенше көмек көрсеткісі келген еді.

Жұмыстан оралған мамасы Гүлнәр мен Дәуреннің үйді ұқыпты ұстағанына, малдарды тоқ тұтқанына, әрі тазаланған балыққа көңілі жадырады. Дереу кешкі тамаққа әзірленді. Енді бір сәтте Дәуреннің қайырымды әпкесі темір табаға май құйып, балықтарды қуырып жатты.

A) Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас.

B) Кісі елінде сұлтан болғанша, өз еліңде ұлтан бол.

C) Жеті атасын білмеген – жетесіз.

D) Әкеге қарап ұл өсер, шешеге қарап қыз өсер.

E) Кітап – ғылым, тілсіз мұғалім.

A) өйткені, сол себепті, бірақ

B) сондықтан, және, әрі

C) өйткені, сондықтан, сол себепті

D) дегенмен, әйтсе де, ал

E) немесе, бірде, кейде

A) әдемі

B) жай жүру

C) лезде

D) алыс жер

E) момын

A) алыс – төмен

B) ұсақ – биік

C) жеңіл – биік

D) әлсіз – үлкен

E) сау – ауру

A) – Сыныптарыңда тәртібі нашар оқушылар бар ма? деп, сұрады ол.

B) – Сыныптарыңда тәртібі нашар оқушылар бар ма? – деп сұрады ол.

C) – Сыныптарыңда тәртібі нашар оқушылар бар ма? деп сұрады ол.

D) – Сыныптарыңда тәртібі нашар оқушылар бар ма?, деп сұрады ол.

E) – Сыныптарыңда тәртібі нашар оқушылар бар ма? деп – сұрады ол.

A) білімсек

B) білгер

C) білек

D) білгек

E) білгіш

A) Өзі оңбаған ант ұрған.

B) Ол жанын шүберекке түйді.

C) Отаның мен халқыңа еңбек ет.

D) Жақсылық ағаш басында, жамандық аяқ астында.

E) Сексен түйе үстінде алтын жағлан орнаған.

A) себебі, секілді

B) сондықтан, сол себепті

C) көрікті, көңілді

D) қала, шаһар

E) және, бірақ

A) нүктелі үтір

B) қос нүкте

C) көп нүкте

D) үтір

E) нүкте

A) Бурабайға адамдар көп келеді.

B) Тыңдаушы ықыласты болса, сөйлеуші шешен болады.

C) Хамиттың жүзі өзгеріп кетті, себебі келген адамды ол бірден таныды.

D) Ержан далаға шығып еді, бірақ олар кетіп қалыпты.

E) Теледидарда кино да, айтыс та, ән де кезектесіп жүріп жатады.

Бұл пән бойынша олимпиада екі турдан тұрады. Бірінші тур жазбаша: оқушыларға мазмұндама және тест тапсырмалары өткізіледі.

Мазмұндаманы бағалауға қойылатын талаптар:

13. 
    тақырыптың ашылуы;
    
14. 
    тақырып бойынша ой жүйесі;
    
15. 
    стилі;
    
16. 
    емлелік қателер;
    
17. 
    тыныс белгілерінің дұрыс қойылуы;
    
18. 
    мазмұндаманың өзіндік ерекшеліктері
    

Оқушының қазақ тілінен алған білімін жете бағалау үшін, мазмұндамаға қоса 1-турда лексикалық-грамматикалық тест өткізіледі. Тест он сұрақтан тұрады. Әр сұрақ 2 ұпаймен бағаланады. Түзетілген жауаптар дұрыс жауапқа саналмайды. Тест сұрақтарының дұрыс жауаптары қаламмен белгіленуі тиіс.

Сонымен, бірінші турда мазмұндама бойынша қойылатын ең жоғары балл – 30, тест бойынша – 20. Мазмұндама мен тест тапсырмаларын орындауға оқушыға 2,5 сағат беріледі, яғни 1-тур таңғы сағат 9-да басталса, cағат 11.30-да аяқталуы тиіс.

Екінші турдың тапсырмалары оқушының өзіндік қабілетін жан-жақты танытуына негізделіп, жартылай ауызша, пікір алмасу, сөйлесу түрінде өткізіледі. Бұл турда оқушы 4 түрлі тапсырманы орындайды.

1. Мәтінмен жұмыста оқушының тілді қатынас құралы ретінде меңгеру қабілеті, ой жүйелілігі байқалады. Бұл тапсырма 20 ұпаймен бағаланады.

11. 
    мәтінге ат қою – 4 ұпай;
    
12. 
    мәтіндегі негізгі ойды анықтау – 3 ұпай
    
13. 
    мәтін бойынша жоспар құру (немесе мазмұнын толықтыру) – 3 ұпай;
    
14. 
    мәтін бойынша 3 сұрақ құрастыру – 3 ұпай;
    
15. 
    мәтінге қатысты өз ойын білдіру – 7 ұпай
    

3. Грамматикалық тапсырманы орындау барысында оқушы жазбаша түрде түрлі грамматикалық талдауларды дұрыс жүргізе білуі тиіс. Әсіресе, синтаксистік талдаудың толық болуына ерекше мән беріледі. Бұл тапсырма да 10 ұпаймен бағаланады.

4. Қазақша сөйлеу әуезділігі деп аталатын 4-тапсырмада оқушыға өз өнерін, жеке қасиетін көрсетуге мүмкіндік беріледі. Бұл тапсырманы орындау барысында оқушы өзінің сүйікті өлеңін немесе прозалық шығармасынан үзіндіні мәнерлеп, тыңдарманға әсерлі болатындай етіп жатқа айтуы тиіс. Тапсырма 10 ұпаймен бағаланады.

Жалпы алғанда, 2-тур бойынша оқушы жинайтын ең жоғары баға – 50 ұпай. Бірінші оқушының дайындығына 20 минут уақыт беріледі, әр оқушымен сұхбатқа 15 минут бөлінеді.

Республикалық қазылар алқасына жіберілген оқушының облыстық олимпиададағы нәтижелері дәлелді болуы үшін, барлық жауаптарын оқушы қағаз бетіне түсіруі тиіс. Республикаға жіберілген жұмыстарда жауаптар толық болмаса, оқушы бағасы кемітілуі мүмкін. Ешқандай қосымша балл қосуға болмайды. Оқушы жауабы қосымша ұпайлармен сүйемелденбей, талаптарға сай бағалануы тиіс.

2 турдың қорытындысы бойынша кем дегенде 85 ұпай жинаған оқушылар олимпиада жеңімпаздары бола алады. I орын біреуден артық болмауы тиіс.

Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:

- Анау тағаны, балам, ала жүр, - деп.

Бала әкесіне:

- Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын, - деді.Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді:

Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң әкесі қайрылып, манағы тағаны соларға үш тиынға сатты. Одан біраз жер өткен соң, шие сатып отырғандардан ол үш тиынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем-бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым-ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып, баласына шиені орамалымен беріп тұрып айтты.

- Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдің орнына он еңкейдің. Мұнан былай есіңде болсын; аз жұмысты қиынсынсаң – көп жұмысқа тап боласың; азға қанағат ете білмесең – көптен де құр боласың, - деді.

11 сынып

1 тур

Тест сұрақтары

1. Тура мағыналы сөзді көрсетіңіз.

A) Баласы өсті.

B) Бұл ойды мен өсірген емеспін.

C) Өсу жолы – бұл емес.

D) Халық саны өсуде.

E) Сен өсіріп сөйлеме.

A) көп мағыналы сөз

B) қос сөз

C) еліктеу сөз

D) кәсіби сөз

E) біріккен сөз

A) дейін

C) сайын

E) қарай

A) Зал кең.

B) Дала жазық.

C) Кең зал.

D) Үй жап-жарық.

E) Тұрмыс жақсарды.

A) Ержан үйге кіріп кеткенде, Асқар мен Серік тыста қалды.

B) Жаңа жұмысшыларға техника қауіпсіздігін ұғындырмайынша, шахтаға жіберуге тыйым салған.

C) Жұмыс бізді үш үлкен жамандықтан: зерігуден,аурудан, жоқшылықтан құтқарады.

D) Білікті адам айтпай-ақ жаныңды ұғар.

E) Әңгімені басынан бастау үшін, Саржанмен кездескен күнді есіме түсірдім.

A) бірақ, себебі

B) сондықтан, алайда

C) бірақ, алайда

D) себебі, сондықтан

E) және, немесе

A) үлкен-кіші

B) ала жаздай

C) жалт қарады

D) көкпеңбек

E) он бес

A) Сөйлем мүшесі бола алады.

B) Тұрлаулы мүше қызметінде жұмсалады.

C) Қабысу, меңгеру, қиысу байланысына түсе алады.

D) Сөйлем мүшесі бола алмайды.

E) Тек бас әріппен жазылады.

A) себебі, секілді

B) сондықтан, сол себепті

C) көрікті, көңілді

D) қала, шаһар

E) және, бірақ

A) үтір

B) сызықша

C) қос нүкте