Мәдени-тарихи мұрадағы және патриотизмді қалыптастырудағы саяси рәміздердің маңыздылығы
жүктеу/скачать 21,81 Kb.
|
7apta tarikh esse
|
Эссе Мәдени-тарихи мұрадағы және патриотизмді қалыптастырудағы саяси рәміздердің маңыздылығы. Мемлекеттік рәміздер - қазіргі саяси мәдениеттің және тарихи өзін-өзі сәйкестендірудің барлық канондарына сәйкес жасалған, елдің тәуелсіздігі фактісін ғана емес, сонымен бірге жаңа мемлекет құрудың маңызды принциптерінің мәнін де жариялады. Мемлекеттік рәміздердің маңызды атрибуты ту болып табылады, неміс тілінен аударғанда «мұра» немесе «мұраға қатысу» деген мағынаны білдіреді. Қазақ жеріндегі елтаңбалардың тарихы ондағы алғашқы мемлекеттік бірлестіктердің пайда болуынан басталады. Басқаша айтқанда, елтаңбаның тарихы - мемлекет тарихы. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, жеке мемлекеттің елтаңбасына тән белгілер оны басқа күйден ажыратуға мүмкіндік береді. Мысалы, ерте темір дәуіріндегі сақ тайпаларында оларды бір-бірінен ажыратуға мүмкіндік беретін жалпы тотемдік белгілер болған. Тамға - ерекше белгі, қасиетті белгі, жалпылама мөрді білдірді. Біздің дәуірімізге дейінгі V ғасырдағы Есік қорғанын қазу кезінде табылған «Алтын адамның» киімінде «жануарлар стилінде» жасалған және барыс, тау ешкісі, арқар, бұлан, жылқылар мен түрлі құстардың мүсіншелері түрінде жасалған 4 мыңға жуық ою-өрнектер болған. Біздің Тудың құрамына кіретін «Қошқар мүйіз» (арқар мүйізі) ою-өрнегі осы жерден алынған. Елтаңба «Алтын адамның» бас киімінде орналасқан қарама-қарсы бағыттарға қарайтын ертегідей қанатты жалғыз мүйіздерге негізделген. Тарихы ұқсас мемлекеттердің рәміздерін салыстыру кезінде олардың бірдей жануарларды, мысалы, грифиндер мен бүркіттерді, арыстандарды немесе жылқыларды - көшпелі түркілердің адал серіктерін бейнелейтіндігі айқын байқалады. Мұндай тотемикалық таңбалар үйсіндерде, түркі-моңғол аңыздарында, әсіресе Көк бірі (аспан бөрісі) туралы аңыздарда жиі кездеседі. Түркі халықтарының дүниетанымында қасқыр ерекше тотемдік рөл атқарды. Түрік қағанаты тұсында түркі әскерлерінің баннерлері «Көк бөрі» бейнеленген. Демек, 19 ғасырда өмір сүрген қазақтың әйгілі ақыны Сүйінбайдың музыкалық шығармасында мынадай сөздер бар: «Бөрілі менің байырқым, Бурелі байрақ кутерсе, көзді қай-қайдағым ...». Қазақ халқы қасқырды ежелден батылдық пен батылдықтың белгісі деп санаған. Одан кейінгі кездерде қазақтар тайпалық таңбаларды қолданды. Ғалымдар 43 рудан тараған қазақ руларының 84 таңбасын санады. Әр түрлі геометриялық пішіндерге ие таңбалар гербтер мен мөрлер ретінде қолданылған. Сондай-ақ, таңбалар рулық, рулық және жеке меншікті білдіру үшін қолданылған. Қазақтар жануарларды таңбамен таңбалау дәстүрін күні бүгінге дейін сақтап келеді. Ту - жеке тұлғаның, тәуелсіздіктің, мемлекеттіліктің ерекше белгісі. Оның 5000 жылдық тарихы Таяу Шығыстан басталады. Зерттеушілердің пікірінше, ең ежелгі ту Иран аумағында табылған, онда құстар, аңдар, құдайлардың жүздері бейнеленген. Қазақстан туының көк түсінің тарихы Түрік, Хазар, Селжұқ қағанаттары, Тимуридтер мемлекеті және Қазақ хандығының рәміздерімен байланысты. Ежелгі түркілердің тілінде «көк» сөзінің мағынасы да «шығыс», «шығыс» ұғымдарына сәйкес келген. Қазақстанның туындағы күн - барлық адамдарға белгілі, ежелгі ғарыштық белгі, өмірдің, жарықтың қайнар көзі дегенді білдіреді. Қазақ халқының тарихы ежелгі дәуірде Қазақстан аумағын мекендеген сақтар, үйсіндер, ғұндар және басқа тайпалар тарихымен генетикалық байланысты. Тәңіршілдікті ұстанған ежелгі түріктер Көк аспанға, күнге, суға, ауаға, жерге табынған. Сондықтан тудың және рәміздердің көк түсі Қазақстан территориясында өмір сүрген халықтардың тарихи сабақтастығын көрсетеді. Туда бейнеленген қыран құдірет пен күштің белгісі ретінде белгілі, сондықтан бұл геральдикалық белгі әлем елдерінің көптеген елтаңбаларында және мемлекеттік елтаңбаларында бейнеленген. Рухани бірлікті қамтитын әнұран - тағы бір маңызды мемлекеттік рәміз. Тәуелсіздік жылдары екі Әнұран қабылданды (1992,2006). Бірінші Әнұран мәтінінің авторлары Т.Молдағалиев, М.Әлімбаев, Қ.Мырзалиев, Ж.Дәрібаева және композиторлар М.Төлебаев, Е.Брусиловский, Л.Хамиди болды. Кеңестік кезең гимнінің әуені өзгеріссіз қалды. Алайда 2000 жылы 9 мамырда Мемлекет басшысы Н. Назарбаев үкіметке Әнұранды ауыстыру қажеттілігі туралы сұрақ қойды. Нәтижесінде 2006 жылдың қаңтарында «Менің Қазақстаным» әні ресми Гимнге айналды. Әнді 1956 жылы Ш.Қалдаяқов пен Ж.Нәжімеденов жазған. Тың игеру жылдарында жасалған бұл жорық ұлттық мақтаныш пен қазақ халқының рухын ояту мақсатында жасалды. Бұл 1986 жылдың желтоқсанында да естілді. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Мемлекеттік рәміздерді қабылдау процесінде Назарбаев ерекше рөл атқарды. Елдің қазіргі идеалдары мен мақсаттарына сәйкес мәтінге бірнеше түзетулер енгізіп, ол біріккен авторлар ұжымына кірді. «Тәуелсіздіктің алғашқы рәміздерін қабылдау кезінде Мемлекет басшысы мемлекеттік тілдің, қазақ тіліндегі терминдердің қолданылуына ерекше назар аударды», - деп еске алады Ербол Шаймерденов. Бүгінгі таңда біздің Мемлекеттік рәміздеріміз әлемге кеңінен танымал. Қазақстан Республикасын бүкіл әлем мойындады. Қазақтың Көк Туы ғарышқа Талғат Мұсабаевпен бірге сапар шекті. Халықаралық жарыстарда қазақстандық спортшыларды марапаттау рәсімінде Әнұранымыз ойналады және Көк Ту көтеріледі. Мұның бәрі Қазақстан Республикасының әрбір азаматы үшін ерекше мақтаныш. жүктеу/скачать 21,81 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|