Қорытынды Зерттеу жұмысының үдерісінде қол жеткен нәтижелер мынадай тұжырымдар

Қазақ мектептерінің халықтық педагогика құндылықтарымен құрылған ғылыми-педагогикалық негізінің 20-30 жылдардағы сипаты айқындалып, оның алғашқы нұсқасын қалаған қайраткерлердің, ғалымдардың еңбектері зерттеліп, ізгі де игілікті бастаманың 50-жылдарға жетпей қалғаны анықталды. Қазақ мектептерінің ғылыми-педагогикалық негізін құрған ағартушы-демократтардың, алаш өкілдерінің бұл мәселенің шешілуіне қосқан рухани үлестері талдау арқылы ашылды. аталған игі бастаманың жалғасы С.Көбеевтің қызметімен аяқталғаны айқындалды.

Халықтық педагогиканың өткен өмір тарихындағы ақиқатты жинақтауынан тұратынын бүгінгі заманауи өзгерістері тұрғысында зердеден өткізіліп, ол еңбектерді бүгінгі парадигмамен талданды. Себебі бүгінгі қазақ мектебінің оқушылары арасында интернеттік жүйе тұрған кезде бұрынғы бейқам, асықпайтын салмақты оқушыларды кездестіру қиын болғандықтан, олардың қабылдауына халықтық педагогика құндылықтарынан теориялық білімді саралап беру амалдары қарастырылды. Мұнымен бірге оқушының меңгерген білімінің тиімділігін өздігінен есептеуі үшін оқушылардың іс-әрекеттестік жұмыстарының модульдік жүйедегі жобасын құра білуіне нұсқаулық ұсынылды.

Қазан төңкерісінен кейінгі қазақ мектептерінің жағдайын жақсартуға үлес қосқан қазақ қайраткерлерінің ой-пікірлері сараланды: А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, С.Торайғыров және т.б. көрнекті, заманынан озық туған кемелді тұлғалардың қазақ мектептерінің халықтық педагогика құндылықтарымен ғылыми-педагогикалық негізін қамтамасыз ету үшін қосқан еңбектеріне талдаулар жасалып, тұжырымдар қорытылды. Бұл еңбектердің болашақ қазақ мектептеріне де пайдасының зор екеніне маңыз берілді.

М.Жұмабаевтың: «Осы күнгі түрік тілдерінің ішінде қазақ тілінен бай, оралымды, терең тіл жоқ» деген ұлағатты тұжырымына сүйене отырып, ұлттық ерекшеліктің бірден-бір белгісі ана тіліне маңыз берілді. Халықтық педагогика құндылықтарынан нәр алудың өзі аталған ана тіліне тікелей бағыныстылығына С.Жиенбаевтың еңбегіндегі қазақ тілін оқытуға қатысты ой-пікірлеріне талдау жасалынды. 30-жылдардың аяғы 40-жылдардың бас кезінде халықтық педагогика құндылықтары назардан шығып, А.С.Макаренконың коммунарлық тәрбиесі, коммунистік идеология қарымы басымдық мәнге ие болғаны айқындалды. А.С.Макаренкомен қатар Г.Г.Белик, С.Т.Шацкий, В.А.Сухомлинский мақалалары, еңбектері де қазақ мектептеріне міндеттеліп, халықтық педагогика құндылықтарының ысырылуына жағдай жасағаны байқалды. Қазақ мектептерінде халықтық педагогика құндылықтарымен құрылған ғылыми-педагогикалық негізде қалыптасуының даму тарихының кезеңдері жіктелді: 1) 20-30 жж., 2) 40 жылдар, 3) 50-60 жылдар, 4) 70-80 жылдар, 5) 1992 жылдардан 2010 ж.

Жіктелген кезеңдерде қазақ мектептеріндегі халықтық педагогика құндылықтарының білім мазмұнында қандай деңгейде оқытылғаны және оның теориялық негізін кімдер қалады деген мәселелерге жауап берілді.

Сол секілді қазақ мектептерінің халықтық педагогика құндылықтары негізінде құрылуының даму тарихының моделі құрылып, теориялық негізін ұсынған Ж.Ж.Наурызбай және М.Арынның ғылыми тұжырымдарына талдаулар жасалып, оның басымдығына маңыз берілді.

Тәуелсіз Қазақстан мәртебесіндегі қазақ мектептерінің ғылыми-педагогикалық негіздегі даму барысы ашылды: А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, Ж.Аймауытов секілді кемелді тұлғалардың игі істерін жалғастырушы зерттеушілердің қазақ мектептерінің халықтық педагогика құндылықтарымен теориялық-педагогикалық негізді құруы туралы тұғырлы тұжырымдары тұтас талдау арқылы сараланды.

Білім мазмұнынан туындайтын халықтық педагогика құндылықтары сараланып, оның өзі мектепті басқару ісіне тәуелді екені айқындалды.

Ғаламдық жаһандасу үдерісінде бұл мәселе шешімін таппаса, ұлттың өз мәртебесін сақтап қалуға қаупінің бар екеніне барлық зерттеушілердің еңбектерінен тұжырымдар іріктелді. Теориялық қағидалар мен зерттеу жұмыстарын тарихи қағидамен талдау барысында төмендегідей ұсыныстар жасауға мүмкіндік береді:

- қазақ мектептерінің халықтық педагогика құндылықтарымен ұсынылған А.Байтұрсыновтың, М.Жұмабаевтың, Ж.Аймауытовтың, М.Әуезовтің және т.б. кемелді тұлғалардың еңбектерін мектеп өміріне қайтадан енгізу;

- қазақ мектептерінің ғылыми-педагогикалық негізіне халықтық педагогика құндылықтарын тірек ретінде тәжірибеде қолдану;

1. 
   Жарты ғасырдағы ақиқаттар. Әдістемелік құрал. Павлодар: Brand Print, 2004 – 73 б.
   
2. 
   Тәуелсіз Қазақстан мәртебесіндегі қазақ мектептерінің ғылыми-теориялық негіздегі даму барысы. Әдістемелік құрал. Павлодар: ПМУ баспасы. 2010. – 66 б.
   
3. 
   Халықтық педагогика құндылықтарымен құрылған теориялық негізді құру Әдістемелік құрал. Павлодар: ПМУ баспасы. 2010. – 52 б.
   
4. 
   Оқыту үдерісіндегі біліктілікті арттырудың технологиялары Әдістемелік құрал. Павлодар: ПМУ баспасы. 2010. – 56.4
   
5. 
   XX ғасырдың басындағы ағарту ісінің дамуы әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайда// С.Торайғыров атындағы ПМУ Хабаршысы. - 2005. - № 2. – Б.44-52.
   
6. 
   Ревлюцияға дейінгі білім беру мекемелері // С.Торайғыров атындағы ПМУ Хабаршысы. - 2006. -№1. – Б. 49-58.
   
7. 
   Қазақ мектептерінің сандық-сапалық құрылымы // VIIІ Сәтбаев оқулары: Халықаралық ғылыми конференция материалдары. – 2008. – Б. 249-255.
   
8. 
   Мәшһүр-Жүсіп мұрасындағы салт-дәстүрге байланысты сөздердің этимологиясы // ІХ Сәтбаев оқулары: Халықаралық ғылыми конференция материалдары. 3 том 2 бөлім, - 2009. – Б.245-257.
   
9. 
   Мәшһүр-Жүсіп шығармаларындағы ислам дініне қатысты адам аттары // ІХ Сәтбаев оқулары халықаралық ғылыми конференция материалдары. 2 том, 1 бөлім. – 2009. – Б.225 -230.
   
10. 
    Қазақ мектептерінің 50 – 60 жылдардағы жағдайы // Ұлт тағлымы. – 2009. - №4. – Б. 9-13
    
11. 
    Қазақ мектептерінің ХІХ ғасырдағы 20-40 жылдар арасындағы ғылыми педагогикалық бағдары // Поиск. – 2009. - №4 (2). - Б.211-215.
    
12. 
    Қазан төңкерісіне дейінгі қазақ мектептерінің ғылыми педагогикалық негізі // Ұлағат. – 2009. - № 6. – Б.3-17.
    
13. 
    Қазақстанда қазақ мектептерінде білімдену техналогиясының дамуы // Адамзат капиталының қалыптасуындағы: рухани және экономикалық мәселелері: Халықаралық ғылыми – теориялық конференция материалдары. – 2010. – Б.415-418.
    
14. 
    Қазақ мектептерінің құрылуына ағартушы-педагогтардың қосқан үлесі // IV Мәшһүр Жүсіп оқулары: Халықаралық ғылыми - практикалық конференция материалдары 2 том. – 2010. – Б.128-134
    

Особо значимую роль в этом процессе играют отказ от традиционного обучения тоталитарной системы, ориентированного на коллективные действия, включение в научно-педагогическую основу деятельности школ в качестве движущей силы национальных ценностей и усиление в школе индивидуального, дифференцированного, уровневого обучения на инновационной основе с учетом его возможностей внутреннего преобразования школьника.

После вхождения в состав Российской империи в казахской степи начали открываться русско-казахские, русские школы для обучения туземцев. Об этом процессе в своих трудах писали А.Байтурсынов, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, М.Жумабаев, А.Н.Ильясов, Р.Ж.Иржанова, Ж.Наурызбаев, К.Бержанов, С.Мусин и др. исследователи.

В ходе анализа педагогических трудов по проблемам учета в образовании ценностей народа и о функциях современных сельских школ (А.К.Кисимова «Қазақ халықтық педагогикасы арқылы оқушыларға адамгершіл тәрбие беру» и др.) выяснилось, что рассматриваемая нами проблема еще не нашла своего решения.

В настоящее время существуют противоречия между государственным запросом на улучшение состояния казахских школ на основе внедрения ценностей народной педагогики и неспособностью специалистов в полном объеме выполнить его, уровнем владения казахским языком, не достаточным для выражения национальных интересов. В целях решения этих противоречий нами выбрана тема «История создания казахских школ на основе ценностей народной педагогики».

Объект исследования: Процесс становления казахских школ на основеценностей народной педагогики и история их развития.

Цель исследования: Изучив историю становления казахских школ на основе ценностей народной педагогики, уточнить ее преемственную связь с настоящим и ориентированность на мировой уровень.

Методологическую и теоретическую базу исследования составляют теория познания, целостный педогогический процесс, историчие, теоретические основы исследовательской работы теорий познаний, теория еденного педагогического процесса, исторические, философские, психолога – педологические учение по проблеме исследовании, выводы оптимальной теорий

Результаты исследования: Обоснованность и достоверность результатов исследования обеспечены теоретическими и методическими положениями, соответствующими требованиям, использованием отобранными по теме исследования методов, соотнесенностью с педагогической целью, эффективностью рекомендованных выводов, внедрением в деятельность казахских национальных школ.

Положения, выносимые на защиту:

- научно-педагогические основы казахских школ дооктябрьского периода, созданных на базе ценностей народной педагогики;

- педагогические мысли о становлении казахских школ послеоктябрьского периода;

- научно-педагогические основы казахских школ периода независимости Казахстана, этапы их становления;

- ценности народной педагогики, определенные содержанием образования, и их модель.

Обсуждение результатов исследования и их реализация: Основные положения исследования были обсуждены на заседании кафедры педагогики и на научно-методическом семинаре по проблемам общей педагогики и образования, изложены на международной, республиканской, региональной конференциях (Павлодар, 2007,2009, Омск, 2009), опубликованы в виде научных статей в журналах «Ұлт тағылымы», «Ұлағат», «Ізденіс», «Поиск», «Қазақ әдебиеті», «Вестник», наряду с этим, внедрены в учебный процесс ПГУ им. С.Торайгырова, специализированных школ для одаренных детей - Казахской гимназии интерната им. И.Алтынсарина и лицея №10 им. Абая.

Перспектива исследования заключается в дальнешей комплексной разработке проблем с исторической позиции исследовано становление казахских школ на основе ценностей народной педагогики, изучены его научно-педагогические основы, описано его содержание, то будет выяснено состояние школ в периоды социализма и независимости Республики Казахстан, т.к. в процессе его дальнейшего совершенствования появится возможность для реализации сегодняшних национальных интересов, осуществления преемственности ценностей народной педагогики и сохранения национальных особенностей в процессе глобализации.

RESUME
Assylbek Bekbolatovish Meirmanov
History of Kazakh schools were founded on the basis of native

Pedagogics
13.00.01 – general pedagogic and history pedagogic, education and

ethno pedagogic
Actuality of the research: Nowadays the role of national school with its national peculiarity and national interests is great. It is getting necessary in the conditions of democratization and a society humanization to organize innovative schools with native language based on values of national pedagogics.

Refusal of traditional teaching of totalitarian system plays the most considerable role in this process that is orientated on collective actions, considering national values as the essential force in the scientific-pedagogical basis of school activity and improving individual, differentiated, rank teaching on the innovative basis taking into consideration possibilities of inner change of a schoolboy.

After joining the Russian empire Russian-Kazakh, Russian schools were opened in the Kazakh steppe to educate native population. A.Baitursynov, M.Dulatov, Zh. Aimautov, M.Zhumabaev, A.N.Ilyasov, R.Zh. Irzhanova, Zh. Nauryzbaev, K. Berzhanoz, S.Musin and other investigators wrote about this process.

While analyzing pedagogical works on the problems in concepting the national values in the education and the function of modern schools (A.K.Kasimova “Developing moral principles in schoolchildren through Kazakh folk pedagogics” and others) it was stated that the problem being studying by us has not been solved yet.

• 
  To define scientific-pedagogical bases of Kazakh schools before the October Revolution from historical position founded on the bases of the national pedagogics values;
  
• 
  To study the process of forming of Kazakh schools after the Revolution and scientist’ positions and views that assisted to their improvement;
  
• 
  To open the importance of the development of Kazakh schools on the scientific-pedagogical basis within the sovereignty of Kazakhstan, to show periods of its development;
  
• 
  Differentiate values of national pedagogics following from the content of education and to work out their model.
  

• 
  national-pedagogical bases of Kazakh schools before the October Revolution founded on the bases of national pedagogics;
  
• 
  pedagogical ideas about creating Kazakh schools after the revolution;
  
• 
  scientific-pedagogical bases of Kazakh schools of the period of independent Kazakhstan, stages of their development;
  
• 
  values of national pedagogics defined by its content of education and its model.