Мектебімізде салауатты өмір салтына қол жеткізудегі, денсаулықты сақтау мен нығайтудағы басты міндеттің
Мектебімізде салауатты өмір салтына қол жеткізудегі, денсаулықты сақтау мен нығайтудағы басты міндеттің
бірі-бала құқығын қорғау,
зорлық-зомбылыққа қарсы күрес жүргізу.
Зорлық –зомбылық құқықта
Зорлық –зомбылық құқықта
“Бір адамның екінші бір адамға, оның жеке басына тиіспеушілік құқығын бұзатын тәни және психикалық ықпал жасауы” делінген.
Ол
Тән азабын шектірген зорлық
Жан азабын шектірген зорлық
Тән азабын шектіретін зорлық-адамның ағзасына тікелей әсер ету, ұрып соғу, денесіне зақым келтіру, тағы басқа.
Тән азабын шектірген зорлықтың салдарынан жәбірленушінің денсаулығына зиян келтіруі мүмкін.
Жан азабын шектіретін
зорлық-жәбірленушінің
қарсылық көрсетуіне ,
өз құқықтары мен мүдделерін қорғауына
деген ерік –жігерін жасыту үшін қорқыту.
адамның психикасына әсер ету.
Жан азабын шектірген зорлық жүйке ауруына
ұшыратуы мүмкін.
Отбасындағы зорлық-зомбылық мәселесі
әлемнің әр елінде ертеден орын алған.
Зорлық балалардың денелік және
психологиялық денсаулықтары
және жан-жақты дамулары
үшін ауыр машақат болып табылады.
Зорлықтың
түрлері
Эмоциялық
зорлық
балағаттау, қорлау,
сөгу
балалардың жеке
өміріне қол сұғу
Физикалық
зорлық
Отбасы мүшелерін
мас күйінде н/е
балаларын
сау күйінде ұруды
қолдану
Қауіп-қатер
Отбасын тастап
кетемін
деп қорқыту
әйелін н/е балаларын
ұру, өз-өзіне қол
жұмсауға итермелеу
Балаларды
анасына
қарсы қолдану,
Әйелін өз балаларын
ешқашан
көрсетпейтіндігімен
қорқыту
Тұрмыстық зорлық-зомбылық
профилактикасы туралы
Қазақстан Республикасының
2009 жылғы 4 желтоқсандағы
N 214-IV Заңы
Заң жобасының негізгі мақсаттары
-Адамның қызығушылығын бостандығын, заңды құқықтарын қорғауға,
Кепілдеме беруді көтермелеу.
-Отбасылық тұрмыстық қатынастар саласындағы құқық бұзушылықты
төмендету жөнінде тиімді шаралар қабылдау.
-Тұрмыстық зомбылықтың алдын- алудың көп деңгейлі жүйесін жүргізу.
Аталған заңды қабылдау-отбасылық тұрмыстық қатынастардағы
азаматтардың қызығушылықтарын және бостандықтарын,
құқықтарын қорғаудағы тиімділікті арттыру, осы саладағы құқық
бұзушылықтың деңгейін төмендету.
Тұрмыстық зомбылық қылмыстық іс болып табылады.
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады: 1) жәбiрленушi - өзiне қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылықпен моральдық зардап, дене зардабы және (немесе) мүлiктiк зиян келтiрiлдi деп ұйғаруға негiз бар жеке адам; 2) отбасы-тұрмыстық қатынастар - неке-отбасылық қатынастағы адамдар, жеке тұрғын үй, пәтер немесе өзге де тұрғын үй-жай шегiнде бiрге тұратын адамдар арасындағы, сондай-ақ бұрынғы ерлi-зайыптылар арасындағы қатынастар шеңберi; 3) тұрмыстық зорлық-зомбылық - отбасы-тұрмыстық қатынастар аясында бiр адамның басқаға (басқаларға) қатысты дене зардабын және (немесе) психикалық зардап келтiретiн немесе келтiру қаупi бар құқыққа қарсы қасақана әрекетi (iс-әрекетi немесе әрекетсiздiгi);
3-бап. Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасының принциптерi
Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы: 1) заңдылық 2) адамның және азаматтың құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерi сақталуына кепiлдiк беру; 3) адамның және азаматтың дене зардабын және (немесе) психикалық зардап шегуiне жол бермеу; 4) отбасын қолдау және сақтау; 5) құпиялылық 6) өмiрлiк қиын жағдайда жүрген әрбiр адаммен және азаматпен жеке жұмыс жүргiзу; 7) тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасының алдын алу шараларының жазалау шараларынан басымдығы; 8) кешендiлiк және жүйелiлiк принциптерiне негiзделедi.
Экономика
лық
Сексуал
дық
Психоло
гиялық
Күш
көрсету
Тұрмыстық
Зорлық
Зомбылық
4-бап. Тұрмыстық
зорлық-зомбылықтың түрлерi
Тұрмыстық
зорлық-
зомбылықтың
түрлерi
Күш көрсету
зорлық-
зомбылығы
дене күшiн
қолданып,
дененi ауыртып
денсаулыққа
қасақана зиян
келтiру.
Психологиялық
зорлық-зомбылық
- адамның
Психикасына
қасақана
әсер ету,
оны қорқыту,
қорлау, бопсалау
Экономикалық
зорлық-зомбылық
- адамды заңмен
көзделген
құқығы бар тұрғын
үйiнен, тамағынан,
киiмiнен, мүлкiнен,
қаражатынан
қасақана айыру,
Сексуалдық
зорлық-зомбылық
Жыныстық
еркiндiгiне
қауiп төндiретiн
құқыққа қарсы
қасақана iс-әрекет,
Зорлық түбі қорлық
Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы шараларын қолдану үшiн негiздер
1. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы шараларын қолдану үшiн мынадай мән-жайлардың бiрi: 1) жеке және заңды тұлғалардың өтiнiштерi немесе хабарламаларының келiп түсуi; 2) iшкi iстер органы қызметкерiнiң тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жасалу не оны жасауға әрекет ету фактiсiн тiкелей анықтауы; 3) мемлекеттiк органдардан және жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарынан келiп түскен материалдар негiз болып табылады. 2. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жасалғаны туралы немесе оның жасалу қаупi туралы өтiнiштер мен хабарламаларды мемлекеттiк органдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен қарайды.
19-бап. Профилактикалық әңгiмелесу
1. Профилактикалық әңгiмелесудiң негiзгi мiндеттерi тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаудың себептерi мен жағдайларын анықтау, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың әлеуметтiк және құқықтық салдарларын түсiндiру және заңға мойынсынушылық мiнез-құқықтың қажеттiгiне сендiру болып табылады. 2. Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасының субъектiсi тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адаммен немесе өзiне қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы шараларын қолдану үшiн негiздер бар адаммен профилактикалық әңгiмелесудi жүргiзедi.
20-бап. Қорғау нұсқамасы
Жәбiрленушiнiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында және Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiнiң 622-бабының үшiншi бөлiгiнде көзделген тәртiппен әкiмшiлiк ұстауды жүргiзу не Қазақстан Республикасының Қылмыстық iс жүргiзу кодексiнiң 132-бабында көзделген тәртiппен ұстау үшiн негiздер болмаған кезде iшкi iстер органының бастығы не оның орынбасары қорғау нұсқамасын шығарады, ол тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған не оны жасау қаупiн төндiретiн адамға орындау үшiн қолхатпен берiледi. Қол қоюдан бас тартылған жағдайда бұл жайында қорғау нұсқамасына жазылады.
Балаларға қатысты анықталған барлық дөрекі бұзушылықтарды тоқтатуға болар еді, егер олардың дер кезінде себебін анықтап, отбасылармен жүйелі түрде алдын алу жұмыстары жүргізілген болса. Аталған жағдайда аулаларды аралау, түрлі құрылымдармен (учаскелік инспекторлар, педиатрлар, әлеуметтік педагогтар, мектеп психологтары) жедел ақпараттық алмасу сияқты іс-шараларды өткізу, шағын аудандардың паспортын жасау, ата-аналарды жаппай оқыту, балаларға арналған сенім телефондары мен шұғыл байланыстардың қолжетімділігі өзекті болып қала береді.
Балаларға қатысты анықталған барлық дөрекі бұзушылықтарды тоқтатуға болар еді, егер олардың дер кезінде себебін анықтап, отбасылармен жүйелі түрде алдын алу жұмыстары жүргізілген болса. Аталған жағдайда аулаларды аралау, түрлі құрылымдармен (учаскелік инспекторлар, педиатрлар, әлеуметтік педагогтар, мектеп психологтары) жедел ақпараттық алмасу сияқты іс-шараларды өткізу, шағын аудандардың паспортын жасау, ата-аналарды жаппай оқыту, балаларға арналған сенім телефондары мен шұғыл байланыстардың қолжетімділігі өзекті болып қала береді.
Оқушылар арасындағы зорлық-зомбылық
дегеніміз не?
Осылайша, балаларды зорлық-зомбылықтан және қатыгез қарым-қатынастан қорғау заң шығару, құқық қорғау органдарының, білім беру, қорғаншылық және қамқоршылық органдарының, қоғамдық ұйымдар мен еліміздің әрбір азаматының назарында болуы тиіс. Біз балалардың жағдайы үшін бірігіп, балалармен қатыгез қарым-қатынасқа қарсы күрес бойынша бірлесіп әрекет жасауымыз керек.
1.Ешқашан ешкімді жамандама. Ең жаман деген адамның да өз жақсылығы болады.
1.Ешқашан ешкімді жамандама. Ең жаман деген адамның да өз жақсылығы болады.
2. Әйелдің жалаңаш денесі еркектің құмарлығын қоздырады. Сондықтан әйелдің еркек құмарлығын қоздыратын ашық – шашық жерді көбейтпей жауып, жария етілмейтінін қымтап ұстауы абзал. Сонда еркек елеңдемейді, әйел алаңдамайды.
3. Ешкіммен барқылдап ұрыспа, бағыңды жоясың.
4. Кемшіліксіз кісі болмайды, оны көруден оңай жоқ. Кісі кемшілігін тез көруге емес, тез түзетуге көмектес.
5. Қызға қатты күлудің қажеті жоқ. Жігіттерге оның жымиғаны да жетіп жатыр.
6. Шошаңдаған қыз шешенің атына кір келтіреді.
7. Баласы арақ ішсе, шешесі у ішеді. Маскүнем жаман бала жақсы ананы ажалынан бұрын көрге кіргізеді.
8. Үміт күткен ұлы оңбаған боп кетсе – әке сорлы; қызы күйеуге өтпесе – шеше сорлы; сұлу деп алғаны сүйкімсіз боп шықса – жігіт сорлы; қыран деп тигені жапалақ боп шықса – жар сорлы.
9. Махаббат – барша байлықтан күшті. Бірақ күштіге де көмек керек. Сол сияқты махаббат та өзін байлық пен барлықтың қоса қолдауын ұнатады.
10. Көшеде көлденең тұра қалып, бірінің ернін бірі жұлып жердей боп жалмап, жұрт көзінше сүйісіп жатқан қыз бен жігітте ар да, ұят та болмайды. Ондай әдеттен без, ондай құрбыдан аулақ бол.
11. Еркекке жүрек керек, әйелге тірек керек.
12. Тірі адамның бар бақыты жер бетінде. Оған көкке ұмтылудың немесе о дүниеден үміт етудің қажеті жоқ. Сол себепті бар терді төгіп, барша ой мен ақылды жұмсап жер бетін, тұрған үйіңді жұмақ ете біл.
Қылмыстың бір түрі – балаға зорлық көрсету. Озбырлық, зорлық-зомбылық көрсету, жаман қарау, ауыр физикалық және психологиялық зақым көрсету деректері күн сайын газет беттерінде жиі кездесіп тұрады.
Қылмыстың бір түрі – балаға зорлық көрсету. Озбырлық, зорлық-зомбылық көрсету, жаман қарау, ауыр физикалық және психологиялық зақым көрсету деректері күн сайын газет беттерінде жиі кездесіп тұрады.
Қауіп-қатер азайту, балаларды зейінділікке, сақтыққа, қауіпті жағдайлардың алдын алуға үйрету керек, ондай жағдайларды олар дала немесе үйде де кездестіруі мүмкін. Көп жағдайда милицияға ол туралы хабарлай алмайды, себебі білместік немесе қорқыныш сезім, үрей билейді.
Ата-аналарға
Сіздің балаңыздың қауіпсіздігі
Сондықтан да балаға мынаны түсіндірген жөн:
Сондықтан да балаға мынаны түсіндірген жөн:
- Үйде жалғыз болғанда, бөтен адамдарды үйге кіргізбеу керек;
- Көшенің қараңғы жерлерінен, көпшілік жүрмейтін саябақтар мен стадиондардан аулақ жүруге үйрету.
Балаларға, әсіресе кішкентай балаларға зорлық-зомбылықтың үй, отбасы ішінде көрсетілуі көзге түсе қоймағандықтан, көп жағдайда мойындалмайды. Соңғы жылдары БАҚ-та балаларға қауіп-қатер сыртта жүргенде бөгде адамдар тарапынан төнеді үрдісі байқалуда. Қазақстанда осы күнге дейін «үй ішіндегі» немесе «отбасындағы» зорлық-зомбылық анықтамасы және ол үшін жауапкершілік заңды түрде бекітілмеген.
Балаларға, әсіресе кішкентай балаларға зорлық-зомбылықтың үй, отбасы ішінде көрсетілуі көзге түсе қоймағандықтан, көп жағдайда мойындалмайды. Соңғы жылдары БАҚ-та балаларға қауіп-қатер сыртта жүргенде бөгде адамдар тарапынан төнеді үрдісі байқалуда. Қазақстанда осы күнге дейін «үй ішіндегі» немесе «отбасындағы» зорлық-зомбылық анықтамасы және ол үшін жауапкершілік заңды түрде бекітілмеген.
Балаларға қатысты
зорлық-зомбылық
Сондай-ақ зорлық-зомбылық, дәлірек айтқанда, зорлық-зомбылықтың әр түрлі түрлері кездеседі.
Сондай-ақ зорлық-зомбылық, дәлірек айтқанда, зорлық-зомбылықтың әр түрлі түрлері кездеседі.
Мектепте ондай зорлық-зомбылыққа ұшыраған балаларды бірінші сынып жетекшінің мәлімдеуінен анықтауымызға болады. Алдымен зорлық-зомбылықты бала кімнен көргендігі анықталынады. Мүмкін достарынан немесе отбасындағы ата-анасынан немесе тағы басқа жағдайлар болуы мүмкін. Оны қалай анықтаймыз бала сабаққа келмей қалуы мүмкін немесе әртүрлі жағдаяттар болуы мүмкін. Яғни отбасының мәртебесі мен бала мен ата-анасының қарым-қатынасын шағын зерттеу жүргізіп көруімізге болады.
Егер тура зорлық –зомбылықтың көрсетілгені анықталынса,
баланың ата-анасына түсіндірме жұмыстарын жүргізуге
болады.Балаға шеттен шыққан зорлық көрсетілсе арнайы заң
баптарына сүйені отырып баланың құқығын қорғап, құқықтық көмек
көрсетуіміз керек.
“Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша жасалған іс-шара жоспары.”
қ/с
Атқырылатын жұмыстар
Мерзімі
Жауапты
Зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша іс-шара жоспарын жасап сынып жетекшілермен ,мектеп ұжымымен таныстыру
Қыркүйек
ДТІЖО
2
Сынып жетекшілерімен бірлесе отырып баланың тұрмыс жағдайымен танысып зорлық-зомбылық қауіп қатер төндіретін жағдаяттар болса анықтау.
Қазан
Мектеп әкімшілігі
3
Сынып жетекшілерге арналған семинар.
«Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы» туралы түсінік беру
Қараша
ДТІЖО
Психологтар
4
Ата-аналар жиналыстарында зорлық –зомбылық туралы түсіндірме жұмыстарын жүргізу, сынып жетекшілермен бірлесе жадынама тарату
Желтоқсан
Сынып жетекшілер.
5
“Сенің өміріңе төнген қауіп- қатер бар ма?” тақырыбында сауалнама
Қаңтар
Сынып жетекшілермен бірлесе
Психологтар, әлеуметтік педагог
6
«Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуда әлеуметтік педагогтың оңалту жолдары»
