Мектеп жасына дейінгі балалардың таным белсенділігін арттыруда көрнекі құралдарды қолданудың тиімділігі
жүктеу/скачать 404,03 Kb.
|
| Көрнекілік әдістер оқу материалын балалардың көзімен көріп, нақтылы түсінулеріне мүмкіндік береді. Бұған демонстрация, иллюстрация және бақылау тәсілдері жатады.
Демонстрация (көрсету) балаларды құбылыстар, процестер және заттардың нысанасымен табиғи жағдайда таныстыру барысында қолданылады. Әдістің бұл түрі оқылып отырған құбылыстың қозғалысын анықтау, заттың ішкі құрылысы және сыртқы көрінісімен немесе бірыңғай заттардың орналасу жағдайымен таныстыруды көздейді. Демонстрациялау көбінесе балалардың практикалық оқу әрекетімен ұштаса жүргізіледі. Заттарды демонстрациялау нәтижесінің табысты болуы бірнеше жағдайға байланысты болады: - көрсетіліп отырған нысана барлық балаларға жақсы көрінуі тиіс; - оқу материалын түсіндіру кезінде көрсету жұмыстары жүргізіліп, соңынан нысана алынып тасталуы керек. Оны балаларға алдын ала көрсетуге болмайды; - көрнекі құралдарды бақылау барысында әрбір бала тәрбиешінің нұсқауы бойынша жұмыс істеуі тиіс; - көрсету кезінде тәрбиешінің ауызша баяндауы балалардың бақылауын дамытуға және көркем сөйлеуін орнықтыруға ықпал етуі тиіс; - балаларды бақылау жұмыстары нәтижесіне қорытынды жасай білуге дағдыландыру т. б. Оқытуды бұлай ұйымдастыру балалардың оқу материалын жеңіл әрі терең ұғынуына мүмкіндік туғызады, олардың ойлау әрекетін жандандырып, қосымша ақпараттар береді. Демонстрацияларды кеңінен пайдалану оқу материалын қабылдаудың бастапқы кезеңінде алғашқы сигнал жүйесін қосуды қамтамасыз етеді әрі сөз бен санадағы ұғым арасында кейде туатын үзілістерді жеңіп шығуға көмектеседі. Оқу процесінде тәрбиеші заттарды, картиналар мен схемаларды, диапозитивтерді, диафильмдер мен оқу кинофильмдерін, тәжірибелерді демонстрациялауды қолданады. Балабақшада заттарды: еңбек қаруларын, тау жыныстарының үлгілерін, ауыл шаруашылық өсімдіктерін демонстрациялау кеңінен қолданылады. Кейде тәрбиеші кейбір заттарды балаларға үлестіреді. Бұл жағдайда демонстрация бақылау әдістерімен ұштастырылады. Дидактика заттарды демонстрациялаудың төмендегідей ережелерін тұжырымдайды: затты түрлі сезім мүшелері қабылдайтындай етіп көрсету керек. Мұндай жағдайда объектінің неғұрлым маңыздырақ жақтары балаларға күшті әсер етеді. Затты өзгеріс және даму үстінде көрсету маңызды. Сабақ барысында оқытудың демонстрациялау әдістерінен қолдануда оқу киносы, диапозитив, диафильм, магнитофон, радио, үнтаспа, киноскоп, эпидиоскоп, теледидар, видеофильм секілді техника құралдары көптеп пайданылады. Көптеген тәрбиешілер сан алуан жасалған көрнекі құралдарды ойдағыдай пайдаланады. Мектепалды даярлық топтарында диафильмдер кеңінен пайдаланылады. Бұл тәрбиешінің қолынан келетін көрнекіліктің түрі. Диафильм құбылысты қимыл үстінде көрсетіп, балалардан жасырын кеңеске енуге мүмкіндік береді. Әрі сонымен бірге, фильмоскопты пайдаланып диафильмді демонстрациялауды тәрбиешіге әңгіме немесе әңгімелесумен ойдағыдай ұштастыруға, балалардың назарын жеке кадрларға шүйілтуге, оларды демонстрациялауды қайталауға диафильмді оқумен ойдағыдай ұштастыра демонстрациялауға мүмкіндік береді. Оқу жұмысының практикасына оқу фильмдерін көрсету барған сайын кеңінен еніп келеді. Киноны пайдалану тәрбиешіден неғұрлым мұқият даярлықты талап етеді. Алдымен тәрбиешіге оқытудың басқа әдістерімен ұштастыру туралы мәселені шешу үшін картинаның мазмұнымен алдын ала танысуына тура келеді. Әдетте қажетті алдын ала түсіндірулерді тәрбиеші киноны көрсету алдында береді, балалар бастысын көру үшін жеке ескертпелер оны демонстрациялау барысында жасалады, ал демонстрациялар аяқталғаннан кейін оқытылатын материалды неғұрлым терең игеру үшін фильмнің мазмұнын пайдаланады. Мектепалды даярық топтарында кинофильмді пайдаланудың мұндай айла тәсілдері әрқашан да қолайлы бола бермейді. Балалар фильмді көрсетсе де тәрбиешіге қажеттіні көре қоймайтын жағдайлар да болады. Сондықтан да демонстрациялауды үзіп, қажетті түсініктер жасауға, қайсыбір материалды қабылдаудың сапасы мен толықтығын анықтауға және осыдан кейін ғана кинофильмді демонстрациялауды жалғастыруға біршама жиі тура келеді. Көрнекі құралдарды тиімді пайдаланудағы оқыту әдістерінің маңызы. Дидактаканың негізгі бір құрамды бөлігі болып табылады. Себебі, оқыту процесі оның мақсаты, мазмұны, әдістері және ұйымдастыру формаларының біртұтастығы болып табылады. Заттар мен құбылыстарды, кейбір жағдайда қажеттігіне сай табиғи ортада көрсетуге болады (Мысалы, табиғат, оның қбылыстары, жан-жануарлар, өсімдіктер, ауылшаруашылығы техникалары, өндіріс құралдары т.б.). жүктеу/скачать 404,03 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|