Мектеп оқушыларының даму физиологиясы
жүктеу/скачать 35,63 Kb.
|
Мектеп оқушыларының даму физиологиясы
|
Мектеп оқушыларының даму физиологиясы Гиподинамия (грек, hypo - төмен, астында, қалыптан төмен; dynamis — күш) — қимыл-қозғалыс белсенділігінің шектелуі нәтижесінде адамдар мен жануарлар организмдері тірек-қимыл аппараты бұлшықеттерінің, қан айналым және тыныс алу, ас қорыту және т.б. мүшелердің етті қабықтары мен қабаттары жиырылу күшінің төмендеуі. Гиподинамия бұлшықеттерге ғана емес, көптеген басқа органдар мен физиологиялық жүйелерге де кері әсер етеді. Дене жұмысы қалыпты өмірдің физиологиялық маңызды элементтеріне жатады, ол остеоартикулярлық аппаратқа, тыныс алуға, зат алмасуға, эндокриндік тепе-теңдікке, организмнің жүйке және басқа жүйелерінің қызметіне әсер етеді. Сондықтан физикалық белсенділіктің тиісті деңгейі денені анатомиялық және функционалды түрде үйлесімді түрде қалыптастырады, қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларына, ауырсыну факторларына төзімділікті анықтайды. Бұлшықет аппараттарына жүктеменің ұзақ мерзімді шектелуі негізгі функционалдық бұзылуларды тудыруы мүмкін, кейде ағзадағы патологиялық өзгерістердің (гипертония, артериосклероз) пайда болуын жеделдетеді. Дене белсенділігінің шектелуі бұлшықет жүйесінің функционалдық мүмкіндіктерінің төмендеуіне ықпал етеді. Мысалы, екі айлық төсек демалысынан кейін күш индикаторлары 14-24%, динамикалық индикаторлар мен статикалық төзімділік 15-35% төмендейді, бұлшықет тонусы төмендейді, олардың көлемі мен салмағы төмендейді. Адам денесінің бұлшықет топтары тері астындағы майдың шөгуіне байланысты өзіне тән рельефін жоғалтады. 1-15 күндік төсек демалысынан кейін минералды зат алмасу бұзылады. Бұлшықет белсенділігінің шектелуіне байланысты жүрек-қантамыр жүйесінің дренажы пайда болады, ал тыныштықта жүрек соғу жылдамдығы артады. Қысқа мерзімді физикалық белсенділіктің өзінде импульстің жылдамдығы 1 минут ішінде 100 соққыға немесе одан да көп жетеді. Бұл кезде жүрек үнемсіз жұмыс істейді, қанның қажетті көлемі жүрек жиырылу күшіне емес, мөлшердің ұлғаюына байланысты сыртқа шығарылады. Қан қысымын реттеу де бұзылған (ол көтеріледі). Гиподинамияның пайда болу себептері: — Кәсiби ерекшелiктерге байланысты бұлшық ет жұмысын шектеу; — Рационалды емес күн тәртiбi; — Ұзақ уақыт бойы организмнің дұрыс функционалдық жұмысын орындамауына байланысты (жарақат, ауру) төсек режимі. Негізгі белгілері (симптом) — Әлсіреу; — Жүрек соғысының және пульстің тез соғуы; — Қан қысымының жоғары болуы; — Қажығыштығу, тiптi ептеген жүктемелерде; — Эмоционалдық тұрақсыздық, күйгелектік. Ағзаға әсері — Тонустың және бұлшық еттердiң күш беретiн көрсеткiшiнiң төмендетуi; — Сүйек ұлпасынның құрамында және минералды зат алмасуды кальцидiң мөлшер деңгейінiң төмендеуi; — Май iркiлген кейiнге қалдыруларын жоғарылату және артық салмақтың пайда болуы; — Капилляр жүйесiнiң жұмысын бұзады, яғни жұмыс iстейтiн капиллярларды саны, күре тамыр және тамыр бөлiмшелерi қысқарады. жүктеу/скачать 35,63 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|