Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
Түйін. Туырлық, ту-ыр-л-ық. Біздің ойымызша, туырлық атауындағы ту және «ту сыртынан» дегендегі екеуі бір сөз сияқты. Киіз
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ќ±рым киізге
- Кіисъ
| Түйін. Туырлық, ту-ыр-л-ық. Біздің ойымызша, туырлық атауындағы ту және «ту сыртынан» дегендегі екеуі бір сөз сияқты.
Киіз. Ханның асына киіз салыңыз (М-Ж., 94). Киіз үй бөлімінде айтылды – қараңыз. Л. З. Будагов а. كاغد кягізъ (каз.كاغد ќаѓаз, т‰ркі. Простонар. كاغدкягідъ), бумага, почтовая бумага (для письма), пропускная бумага, т‰рк. امان كاغدي опасная грамота, паспортъ, тат. اقده كافد бумажн. деньги, ассигнація, рублевая бамажка, т.б. ќаѓаз, не ќаѓаздан жасалѓан заттарды атай берген (109); Енді бірде: дж. тат. кійіз, Будагов – кіизъ, (ки‰з, кз, кигиз – қазақша жазған – автор ) (Аб.Г. Баб.), тоб., алт., кіисъ, войлокъ, кошма, киіз ќұда ќыр., киз байпаќ, валенки, киз валять войлокъ, башќ, кизаќ шалашъ, кочевая кибитка; въ алт. кіизъ, винит. кииз ін значить также коса (см. примръ при гл. тасқамќ, стр. 335 гд вмсто слова ќиз иіін следуеть читатъ аќиз иіін (183); Қазаќта «киіз кітап» дейтін ±ѓым бар, б±л ±ѓым толыѓымен абыз аттарымен байланысты ж‰реді [20]. М-Ж. Көпеевтің де «киіз кітабын» номдыќтардыњ «ном» ќасиетті кітабын (еске салѓанды жµн кµрдік (Гумилев, 383). Кошма, ж., комы, мн. Войлок из овечьей шерсти, большой кусок такого войлока // спец., обл. Многорядный плод из мелкого леса (на Волге) (СД, 2, 183; СУ, I, 1493; БАС, 1956, 5, 1561; СФ, 2, 361; СШп, 201) [122, б.58]. Кошма, -ы, мн. кόшмы и кошмы`, кошм, кόмам и кошмάм, ж. Большой кусок войлока, войлочная подстилка. II пил. Кошмовый, -ая, -ое и кошомный, -ая, -ое. (ТСРЯ, 302). Ќошма // киіз: Єдетте киіз басу кєсібі ќазаќтарда маусымдыќ сипатта µтетін еді. Ол ќойды ќырќудан басталады да, ќырќылѓан ж‰нніњ барлыѓын µњдеп болѓанѓа дейін созылады. Ќазаќ халќыныњ µмірінде ќойдыњ ж‰нін µњдеудіњ ерекше мањызы болды. т.б. жасалу технологиясы сипатталады (Шањыраќ, 95-96 б). Сµйтсе, ола𠫦лы ж‰з ‰йсін Тоѓас би елініњ кісісіміз» десіпті. – Ќ±рым киізге тігіп алып, ќанжыѓамызѓа байлап ж‰рміз десті. – Кєне, алып келіњдер, кµрейік, – деді. Тігіп тастаѓан ќ±рым киіз алып келіп, сµктіріп кµріпті (М-Ж., 67); Ақ жүннен аппақ киіз басып, тұскиіз жасайды. Үшінші түлегенін күзем жүні дейді (М-Ж., 100); Киіздердің түрлері ұшырасады. Киіз // кіись войлокъ, кошма, кир. киіз байпақ, киіз басу, башқ. шалаш, кочевая кибитка; алт. Кіисъ значить также коса (Будагов, 183). Салыстыру арќылы да ќошма // киіз екендігіне кµзіміз жеткендей болады. Малдыњ екі жаѓына тењ ѓып артылѓан ж‰кті алт. кощъ деген (Будагов, 82). Киіз > кошма > текемет шығу тегі бір сияқты. жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|