Tобыл – Солтүстік Мұзды Мұхит алабындағы ӛзен. Қазақстанның Қостанай облысы және Ресейдің Қорған, Түмен облыстары жерімен ағады. Жалпы ұзындығы 1591 км, Қазақстан жеріндегі ұзындығы 800 км. Негізінен қар және жаңбыр суларымен толысады.
Tобыл – тобылғы сӛзінің қысқартылған және бұрмаланған түрі. Кең жазық болып келген ӛзен жайылмасында шоқ қарағайлы орман ӛседі. Алабы тың және тыңайған жерлерді игерудің нәтижесінде басты астықты ӛңірге айналды. Ӛзен алабында темір, кӛмір, асбесттің мол қорлары анықталды.
Ӛзен аңғарында еліміздегі салалық ірі кәсіпорындар саналатын Соколов – Сарыбай кен байыту, Жітіқара асбест, Лисаков кен байыту комбинаттары орналасқан. Тобыл суын тиімді пайдалану үшін Жоғары Тобыл, Қаратомар, Амангелді, Желқуар, Қызылжар бӛгендері салынған. Ӛзен бойында облыс орталығы Қостанай қаласы орналасқан.
Ӛзеннің бойында орналасқан қала
Хромтау
Ақсу
Арқалық
Рудный
Аккӛл
Tобыл ӛзені ӛтетін табиғат зонасы
тундра
шӛлейт
дала
шӛл
саванна
Tрансшекаралық ӛзен
Ойыл
Нұра
Тобыл
Ырғыз
Торғай
Tобыл ӛзенінің оң жақ саласы
Торғай
Обаған
Бұқтырма
Сарысу
Шар
Өнеркәсіпті орналастыру факторлары
Hаубайхананы орналастырудағы басты фактор
шикізатқа
электр қуатына
су ресурсына
тұтынушыға
еңбек ресурсына
Шикізаттық отын шешуші фактор болып табылатын сала
мұнай ӛндіру
газ ӛндіру
тоқыма
нан пісіру
балық шаруашылығы
Tұтынушыға жақын орналастыру қажеттілігі тӛмен салалар
тоқыма, түсті металлургия
мұнай ӛңдеу, газ ӛндіру
балық шаруашылығы, кондитерлік
нан пісіру, кӛмір ӛндіру
тігін тігу, машина жасау
Тұтынушылық шешуші фактор болып табылатын ӛндіріс орталығы
Қашаған мұнай ӛндіру