құлаққа ұрған танадай есеңгіреп, сырт айналып, кілт тоқтап қалды .
Біздіңше, құлаққа ұрған танадайдың ең негізгі мағынасы – есеңгіреу.
Малды ұрғанда есеңгіретіп алып, есін жиғызу о баста ауырған малды
емдеу үшін қолданылған, сондықтан бұл тіркестің жасалуына халық
емінің бір түрі негіз болған. Алайда
құлаққа ұрған танадай – жым-
жырт, тыныштық дегені əу баста қате қолданыспен қалыптасқан сияқты.
Негізінде фразеологиялық мағынасы есеңгіреу, есеңгірету екені ал-
дымен теңеу мəнде қалыптасқан. Ə.Қайдар да бұл тіркестің мəңгіру
мағынасын беретінін айтады. Есеңгіреу мен мəңгіру өзара мəндес сөздер.
169
Ал тыныштық, жым-жырт деген мағынасы полисемиялық құбылыстың
нышаны ретінде
