Морфология кафедрасы
жүктеу/скачать 2,86 Mb.
|
Бас сүйек срп (копия)
- Бұл бет үшін навигация:
- Бас сүйегінің сыртқы негізі
| Негізгі бөлім
Ми сауытында қақпақ және негізін ажыратады. Ми сауытының сүйектері жұп және тақ болады. Жұпқа төбе мен самай сүйектері таққа шүйде, маңдай, сына, тор тәрізді сүйектер жатады Краниометрия - деп бас сүйектің өлшемдерін айтады. Оның вертикальды, беттік, латеральды, шүйделік, базиллярлық нормалары болады. Бас сүйектерінің бір-бірімен байланыстары: жіктер мен буындар түрінде болады. Сүйек байланыстары туралы ілім синдесмология деп аталады. Сүйектердің байланысу түрлерін 3 топқа бөлуге болады: Қозғалыссыз байланыс кезінде сүйектердің бірімен-бірі қосылысқан ара жігі білінбей тұтасып кетеді. Сүйектерді жалғастырушы ұлпалардың өзгеру жағдайына қарай синартрозды байланыстар үшке бөлінеді: А) талшықты немесе синдесмозды байланыстар Ә) шеміршекті немесе синхондрозды байланыстар Б) сүйекті немесе синостозды байланыстар Қозғалмалы қуысты байланыстар буын деп аталады. Буындардың барлығы мынадай міндетті элементтерден тұрады: буын қапшығы немесе буын капсуласы, буын қуысы, буын беті, синовия сұйықтығы. Сонымен қатар буындарда мынадай міндетті емес компоненттер де кездесуі мүмкін: буын ернеуі, буын тегеріші немесе диск, буындасушы байлам. Буындар жай, күрделі, бір білікті, екі білікті, көп білікті, жұмыртқа тәрізді, ершік тәрізді, айдарша тәрізді, шар тәрізді, жазық буындар болып жіктеледі. Жартылай буын бұрын қозғалмалы болып, кейін сүйектердің қозғалыссыз қосылысқа айналуы кезінде пайда болады. Кейбір омыртқа денелерінің арасында тегеріш (диск) пайда болған кезде де симфиз тізіледі. Бас сүйегінің сыртқы негізі Бас сүйегінің сыртқы негізі (basis cranii externa). Т өменнен көрініс. Жоғарғы жақтың 1- palatum osseum; 2-foramina incisivia; 3-sutura palatina mediana; 4- processus palatinus; 5- choanae; 6- fissure orbitalis inferior; 7- os zygomaticum; 8- vomer; 9- processus pterygoideus lamina medialis; 10- processus pterygoideus lamina lateralis; 11-processus pterygoideus; 12- foramen ovale; 13- fossa mandibularis; 14- processus styloideus; 15-externa canalis auris; 16-processus mastoideus; 17-incisura mastoidea; 18-condylus occipitalis; 19- canalis condylaris; 20- foramen magnum; 21- linea nuchalis inferior; 22- prottuberantia occipitalis externa; 23- tuberculum pharengeum; 24- canalis condylaris; 25- foramen jugularis; 26- sutura lambdoidea; 27- canalis caroticus; 28- foramen stylomastoideum; 29- foramen lacerum; 30-fossa mandibularis; 31- foramen sphenopetrosa; 32- tuberculum articulare; 33-sutura sphenosquamosa; 34- processus pterygoideus; ; 35 – foramen platinum majus; 36- sutura zygomaticomaxillaris. Артқы краниальды шұңқырдың пайда болуына желке сүйегі, пирамидалардың артқы беттері, уақытша сүйектер қатысады. Түрік ертоқымының артқы жағы мен үлкен желке саңылауының арасында көлбеу орналасқан. Артқы бас сүйегінің шұңқырында ішкі есту (оң және сол) саңылауы ашылады, одан вестибулярлық кохлеарлық жүйке (VIII жұп), ал бет нервінің арнасынан бет нерві (VII жұп) шығады. Бас сүйегінің негізінің мойын саңылауы арқылы тіл жұтқыншақ (IX жұп), кезбе (Х жұп) және қосымша (XI жұп) нервтер шығады. Гипоглоссальды жүйке арнасы арқылы аттас жүйке өтеді - XII жұп. Бас сүйегінің қуысынан нервтерден басқа, мойын саңылауы арқылы сигма тәрізді синусқа өтетін ішкі мойын венасы шығады. Қалыптасқан желке саңылауы артқы бас сүйек шұңқырының қуысын жұлын каналымен байланыстырады, ары қарай жұлынға өтеді. Бас сүйегінің сыртқы негізі (basis cranii externa) оның алдыңғы бөлігінде бет сүйектерімен жабылған (онда жоғарғы жақтың альвеолярлы процесі мен тістерімен шектелген сүйек таңдайы ерекшеленеді), ал артқы бөлігі сынатәрізді сүйекпен, шүйде және самай сүйектердің сыртқы беттерінен түзілген. Бұл аймақта мидың қанмен қамтамасыз етілуін қамтамасыз ететін тамырлар мен нервтер өтетін көптеген тесіктер бар. Бас сүйегінің сыртқы негізінің орталық бөлігін үлкен шүйделік тесік алады, оның бүйірлерінде шүйделік айдаршықтар орналасқан. Соңғысы мойын омыртқасының бірінші омыртқасына қосылады. Мұрын қуысынан шығу мұрын қуысына өтетін жұптасқан тесіктермен (хоаналар) ұсынылған. Сонымен қатар, бас сүйегінің ара-нованиясының сыртқы бетінде сынатәрізді сүйектің қанаттәрізді өсінділері, ұйқы каналының сыртқы саңылауы, бізтәрізді өсіндісі, біз-емізік тесігі, мастоидты процесс , біз-мойын-түтік каналы, мойын тесігі және басқа түзілімдер. Бет сүйегінің қаңқасында орталық орынды мұрын қуысы, орбита, ауыз қуысы, субмандибулярлық және птерегоидты-таңдай шұңқырлары алады. Бас сүйегінің ішкі негізі (basis cranii interna) ми негізінің пішініне сәйкес келетін ойыс, біркелкі емес бетке ие. Онда үш бас сүйек шұңқыры бар: алдыңғы, ортаңғы және артқы. Кіші қанаттардың артқы жиектері (ala minor) және сына тәрізді сүйектің түрік седласының туберкулезі (tuberculum sellae turcicae ossis sphenoidalis) алдыңғы бас сүйегінің шұңқырын (Fossa cranii anterior) ортасынан (Fossa cranii media) бөледі. Ортаңғы және артқы бас сүйек шұңқырларының арасындағы шекара (fossa cranii posterior) уақытша сүйек пирамидаларының жоғарғы жиектері (margines superiores partis petrosae) және түрік сына сүйегінің артқы жағы. Бас сүйегінің ішкі негізін тексеру кезінде артериялардың, тамырлардың, нервтердің өтуіне арналған көптеген тесіктер көрінеді. жүктеу/скачать 2,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|