шып-шып терге
шомыламан
. (203-бет) Мынаў мəселеге түсинбедим, -
деп ол алгебрасын əкелип столға қойды. Қағаз алып
кирисип кеттим. Ҳəм қысыныспа, ҳəм ыссы
шып-шып
терге шомылдым
. (214-бет) Әсиресе, қаўын деген
ийтқарын. Боз қарықтан егилген қаўынлардың ҳəр
бирин адам түўе
арба зордан
көтерер. Егер де түбин
балта менен шаппаса, бир түп қамысты мен қусаған
ҳəлсиз
балалар бир мезгил орып отырыўы
керек. Жаңа
жаптың бойында өскен қамыслар дүт тоғай,
шақасына
минип отырыўға да болады
. (4-бет) Еле де тегараң,
қыймылдатынқырағанда
даўсы адамлардың қулағын
жыртып кете жазылар
еди. (6-бет)
Биринши ҳəм екинши мысаллардағы шып-шып
терге шомыламан қаҳарманымыз Камалдың əкеси
жөнинде сөз болғанда, Зияданың қасына барғанда
айтылады.
Шып-шып
терге
шомылыў
асыра
сүўретлеўдиң бир түри, адам терге шомылмайды.
Үшинши мысалда қаўынлардың ҳəр бирин адам түўе
арба зордан көтерер деп асыра сүўретлейди. Қаўынды
адам зорға көтереди десе түсиниўге болады, бирақ арба
зордан көтереди дегени бөрттирип сүўретлеў екенине
гүман жоқ. Кейинги мысалларда тəбият көрнисиндеги
қамысты сүўретлейди. Бир түп қамысты бир адам бир
мезгил орып отырыўы ақылға сай келмейди, оның
шақасына
минип
отырыў
болда
жазыўшының
шеберлигиниң көрниси десек болады. Сəрсенбайдың
өлердеги даўсы адамлардың қулағын жыртып кете
жазылар еди, - дейди жазыўшы шығармада, адамның
даўысы қайтып бақырсада қулақ жыртатын болып
шықпайды.
Жуўмақлап
айтқанда,
шебер
жазыўшының
повестлериндеги берилген ҳəрбир көркем бояў
шығармалардың қунлылығын арттырыўда айрықша
хызметти атқарады. Көркем шығарманың абзаллығы да
мине усында, инсан қəлбине терең кирип барыўда
өзиниң өткирлиги менен кең хызметти атқарады.
Көркемлеў қуралларынан орынлы пайдаланылса ғана
шығарма қуны жоқары болады.
Әдебиятлар
1.
Мирзиѐев Ш.М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. –Т.: «Ўзбекистон», 2016.
2.
Алламбергенов К. Кең дүняға қушақ ашқан жазыўшы. - Нөкис: «Қарақалпақстан», 2019.
3.
Бердимуратов Е. Әдебий тилдиң функcионаллық стильлериниң раўажланыўы менен қарақалпақ лексикасының
раўажланыўы. –Нөкис: 1973.
4.
Ulugov A. Adabiyotshunoslikka kirish. -Toshkent: 2005.
|