Негіздері
Тромбоциттер немесе қан пластинкалары
жүктеу/скачать 8,4 Mb. Pdf көрінісі
|
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet. (1)
| Тромбоциттер немесе қан пластинкалары
тұтас жасушалар емес, мембранамен қапталған цитоплазманың бӛлігі. Бірақ, қан пластинкалары тұтас жасушалар болмаса да тромбоциттер деп аталады. Тромбоциттер – пішіні домалақ немесе сопақша келген кішкене жасушалар, ядролары жоқ. Осы белгісі жағынан сүтқоректілер қанының құстар қанынан айырмашылығы бар. Құстарда да қан пластинкаларының кызметін атқаратын тромбоциттер (грекше тромбос — ұю) деп аталатын ядролы кішкене жасушалар болады. Тромбоциттер сүйек кемігінде мегакариобластан түзіледі. Мегакариобластан мегакариоцит пайда болады, ол сүйек кемігіндегі ең ірі жасуша, цитоплазмасының кӛлемі үлкен . Дамып жетілу барысында мегакариоциттің цитоплазмасын бірнеше бӛлікке бӛлетін мембраналар пайда болып, цитоплазма кішкентай фрагменттерге бӛлінеді. Мегакариоциттің 205 фрагменттері ыдырап, әрқайсысы жеке тромбоциттерге айналып, сүйек кемігінен қан тамырына шығады. Тромбоциттердің қызметі қарқындаған кезде «ӛсінділер» түзіліп, пішіні жұлдыздарға ұқсас болады (101-сурет). Қанда 8-11 тәулік тіршілік етіп, кӛк бауырда, бауырда немесе ӛкпеде тіршілігін жояды. 1 мм 3 қандағы тромбоциттер саны 250 000 — 350 000 жетеді . Бұл кішкентай жасушалар ағзада ӛте маңызды қызмет атқарады: 1. Қан тамырлары қабырғасының бүтіндігін қамтамасыз етеді және зақымданған кезде қалпына келтіруге қатысады; 2. Тромбоциттер тромба түзіп, қанның ағуын тоқтатады. Жалпы тромбоциттердің 5 түрлі популяциясын ажыратады: 1. Жас түрі – 1 - 5%; 2. Пісіп жетілген түрі - 88%; 3. Есейген түрі - 4%; 4. Дегенеративті - 2%; 5. Ең ірі түрі - 2% (дм = 4-6 мкм). Жас тромбоциттердің диаметрі, есейген түрлеріне қарағанда ірілеу болады. Тромбоциттердің плазмолеммасы қалың гликокаликс қабатымен қоршалған, рецепторлық және адгезиялық (жабысу) процестерге қатысады. Бұл жасушалардың цитоскелеті жақсы дамыған, плазмолеммасының ішкі жүктеу/скачать 8,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|