Негіздері

-сурет . Толық емес немесе меробластикалық бӛлшектенудің тҥрлері

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Pdf көрінісі

бет	120/228
Дата	21.11.2022
өлшемі	8,4 Mb.
	#159250
түрі	Оқулық

1 ... 116 117 118 119 120 121 122 123 ... 228

Байланысты:
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.

Спиральді бӛлшектену
Билатеральді бӛлшектену

67-сурет
.
Толық емес немесе меробластикалық бӛлшектенудің тҥрлері

Бӛлшектену барысында бластомерлердің ӛзара орналасуының үлкен маңызы
бар. Бластомерлердің орналасуына байланысты бӛлшектену
радиальді,
спиральді, билатеральді
болып бӛлінеді.
Радиальді
бӛлшектенуде
әрбір
жоғарғы
бластомер
тӛменгі
бластомердің дәл үстіне орналасады. Соның нәтижесінде шардың
радиустарына сәйкес келетін қатарлар пайда болады. Бластомерлердің
осылай орналасуы ұрықтың бӛлшектенуі кӛлденең немесе тік бағытта
жүруіне байланысты. Осыған сәйкес бластомерлерді тӛменгі, жоғарғы және
оң жақтағы, сол жақтағы деп бӛлініп отырады. Радиальді бӛлшектену ішек
қуыстыларға, тікенек терілілерге және омыртқалыларға тән.
Спиральді бӛлшектену
кӛптеген моллюскаларда және құрттарда
кездеседі. Бӛліну нәтижесінде пайда болған жоғарғы бластомерлер тӛменгі
бластомерлердің арасына орналасады. Барлық анимальді бластомерлердің
плазмасы бір бӛлшектенуде оңға, кейінгі бӛлшектенуде солға ауысады.
Бӛлшектену ұршығының орналасу сызбасы спираль тәрізді болып келеді.
Билатеральді бӛлшектену
кезінде ұрықтың оң жағындағы
бластомерлердің әрқайсысы сол жағында орналасқан ұсақ бластомерлерге
сәйкес келеді. Бӛлшектенудің бұл типі асцидийлерде, жұмыр құрттардың
жұмыртқаларында кездеседі.
Бӛлшектенудің нәтижесінде ортасы қуыс кӛп клеткалы бір қабатты ұрық
пайда болады. Бұндай ұрықты
бластула
дейді. Бластуланың қабырғасын
құраушы клеткалардың қабатын бластодерма, ал бластомерлердің

143
секрециялық ӛнімі болып саналатын сұйыққа толы бластуланың қуысын —
бластоцель
дейді. Бластоцельдің сұйығы құрамы мен консистенциясы
жағынан әртүрлі жануарлардың бластулаларында түрліше болады. Кейбір
жануарлардың, мысалы гидроидтық полиптерде бӛлшектену тұт ағашының
немесе бүлдірген жидегіне ұқсас, ішінде қуысы жоқ шар тәрізді ұрық-
моруланың (латынның

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 116 117 118 119 120 121 122 123 ... 228