Негіздері
Макрофагтар немесе гистиоциттер –
жүктеу/скачать 8,4 Mb. Pdf көрінісі
|
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.
- Бұл бет үшін навигация:
- Май жасушалары (липоциттер) немесе адипоциттер
| Макрофагтар немесе гистиоциттер –
ӛте ірі, арнайы қызмет атқаратын, организмде қорғаныс жүйесіне қатысатын жасушалар тобына жатады. Макрофагтардың екі түрі бар: 1. Бос түріне – борпылдақ дәнекер ұлпаның гистиоциттері, серозды қабықтағы макрофагтар, ӛкпе макрофагтары жатса; 2. Бекінген түріне – сүйек ұлпасындағы, сүйек кемігіндегі, кӛк бауырдағы, лимфа түйіндеріндегі, эпидермистегі (Лангерганс жасушалары), планцетадағы макрофагтар жатады. Борпылдақ дәнекер ұлпасындағы саны фибробластармен шамалас. Олар борпылдақ дәнекер ұлпаларда ұсақ қан тамырлары мен май жасушаларының жиналған жерінде орналасады. Қабыну процестері кезінде гистиоциттер қабыну ошағына жиналып, бӛгде денелер мен белоктарды фагоцитоздап, лизосомалардың гидролиздеуші ферменттерінің кӛмегімен оларды жойып отырады. Қабыну ошағыңда гистиоциттер үлкейіп, ӛсіп макрофагтарға айналады. Лимфалық жүйенің ретикулалық жасушаларымен қосылып, организмнің ретикулалық эндотелиальді жүйесін құрайды. Гистиоциттер қажет болған жағдайда псевдоподиялар кӛмегімен амебаша қозғалады. Цитоплазмасын фибробластікімен салыстырғанда қанық боялады, жасушаларға тән органоидтардың бәрі бар. Пішіні тұрақсыз және физиологиялық қасиеттері түрліше болуына байланысты гистиоциттерді полибластар деп те атайды. Макрофагтар бағаналы қан жасушаларынан, оның ішінде промоноциттер мен моноциттерден дамып жетіледі. Май жасушалары (липоциттер) немесе адипоциттер ретикулалық жасушалар мен гистиоциттерден дамып жетіледі (104-сурет). Цитоплазмасында май жиналады. Сүтқоректілер мен адам май ұлпасының екі түрі бар: ақ және қоңыр. Май жасушалары ірі 30 – 50 мкм, домалақ, ортасында үлкен май тамшысы орналасқан, ядросы шетке ығысқан, сондықтан пішіні сақина тәріздес. Ақ май ұлпасы адамда бүйрек майында, санда, бӛкседе, шарбыда, құрсақтың тӛменгі бӛлігінде орналасады. Қоңыр май жаңа туған нәрестелерде және қысқы ұйкыға кететін сүтқоректілерде 216 байқалады. Қоңыр май ұлпасы ересек адамда кездеспейді, ал сүтқоректілердің жауырын аймағында, мойынында, омыртқа жотасының бойында, тӛсте, қол белдеуінің бұлшық еттерінің арасында орналасады. Май ұлпасының қоңыр түсті болуы ұсақ қан тамырлар торы мен цитохром пигменттерінің кӛп болуына байланысты. Майдың ыдырауынан кӛп мӛлшерде энергия мен су бӛлінеді, яғни май ұлпасы макроэнергия синтезіне қатысып, ағзадағы судың депосы да болып табылады. Адам ашыққан кезде іш майын, тері астындағы және бүйрек майын жоғалтады. Сондықтан май жасушаларының ішіндегі талшықтар жойылып, жасушалардың пішіні ӛзгереді. Май ұлпасы ішкі мүшелерді соққыдан сақтайды, организмдегі жылудың сақталуын қамтамасыз етеді. жүктеу/скачать 8,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|