Қоғамдық сананы модернизациялаудағы сыни ойлау
жүктеу/скачать 17,35 Kb.
|
о амды сананы модернизациялауда ы сыни ойлау
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоба мақсаты
|
Қоғамдық сананы модернизациялаудағы сыни ойлау. Адамның ойлауының ең жақсы және кең таралған анықтамаларының бірін мен қазіргі заманғы танымал энциклопедиялардың бірінде кездестірдім. Ойлау-адамның ақпаратты өңдеуінің ең жоғары кезеңі, әлемнің объектілері немесе құбылыстары арасында байланыс орнату процесі. Адамның ойлауы объектілер арасындағы байланыстарды көреді, олардың негізгі қасиеттерін байқайды, нәтижесінде адамның объективті шындық туралы өзіндік, ерекше, ерекше идеясы бар. Неліктен адам ойлайды? Оның мақсаты қандай? Шамасы, адам ойлауының негізгі мақсаты – әлем туралы білім алу, оны алу. Сондықтан адамның ойлау ағымы ешқашан үзілмейді, тіпті олар туралы: "ол мүлдем басымен ойламайды!"Адам әрқашан білімді игереді, жаңа ұғымдарға тап болады, қорытынды жасайды, бір нәрсе туралы өз пікірлері мен идеяларын өзгертеді. Әлем картинасының түстері өзгеруде, оның жанасуы өзгеруде – адам өзінің ойлау бейнесін, түрлі-түсті "әлем кенептерін"тартады. Адамның сыни ойлауы туралы жиі айтылады. Бұл адамның ақпаратты қабылдау және талдау, өз көрінісін "сүзгілер арқылы өту", бірақ оған "жабыспау" қабілеті деп түсініледі. Сыни тұрғыдан ойлау, сыни тұрғыдан айырмашылығы, алынған жаңа ақпаратқа байланысты өз пікірлерін, идеялары мен тұжырымдарын өзгерту мүмкіндігін білдіреді. Сыни тұрғыдан ойлау арқылы адам "өзіне", яғни оның бұрынғы сенімдері мен пікірлеріне күмән келтіре алады, екіншісінің көзқарасын қабылдай алады, оны да талдай алады. Оның мақсаты-дұрыс пікірге келу, дұрыс, негізделген үкім шығару. Ол жеке тұлғаның даму мүмкіндігін іздеу, өз-өзіне. Сондықтан, қазіргі қоғамда сыни тұрғыдан ойлайтын адам сыни емес ойлау қабілеті бар адамға қарағанда ойлау критерийі бойынша дамудың жоғары деңгейінде тұр деп саналады Зерттеу тақырыбының өзектілігі қазіргі қазақ қоғамында жаһандық өзгерістер мен өзіндік әлеуметтік-мәдени және мәдени-тарихи сәйкестікті іздеу нәтижесінде қалыптасқан жағдайға байланысты. Әлемдік дамудың алдыңғы тәжірибесі қоғамның түбегейлі өзгерістер күндерінде болып жатқан жағдайды сыни тұрғыдан түсінудің үлкен қажеттілігін көрсетеді. Өткенді сыни тұрғыдан талдай білу қазіргі уақытты түсінуге және болашақтың контурларын көруге мүмкіндік береді. Сыни тұрғыдан ойлау – қоғамның рухани денсаулығының кепілі және барлық әлеуметтік аурулардың басты жауы адам мен қоғамның қалыпты дамуына мүдделі емес адамдарға қауіп төнді. Қазіргі заманды сипаттайтын жаһандық институционалдық және құнды өзгерістер жағдайында әлеуметтік-философиялық сынның шығу тегі мен мағынасын түсіну маңызды. Жоба мақсаты – қазіргі қоғамды қалыптастыру факторы ретінде сыни ойлауды философиялық талдау. Қойылған мақсатқа жету келесі зерттеу міндеттерін шешуге негізделген: – өркениеттің дамуындағы сыни ойлаудың орны мен рөлін талдау; – әлеуметтік болмыс пен адам экзистенциясы контекстінде түсіну мен сыни ойлаудың арақатынасын анықтаңыз; – сыни ойлау мен гуманизм құндылықтарының өзара шарттылығын көрсету; – қазіргі заманның әлеуметтік-философиялық теориясының сыни әлеуетін түсіну; – постмодернизмнің сыни тұрғысынан теріс және оң арақатынасын талдаңыз; – сыни ойлаудың әлеуметтік практикаға қатынасының ерекшеліктерін анықтау; – сыни ойлау мен болашаққа деген қарым-қатынасты көрсету. Жобалық зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізі жүйелілік, жан-жақтылық және нақтылық принциптері, сондай-ақ философия тарихында дамыған және адамның әлемге заманауи көзқарасының қалыптасуына әсер еткен нақты принциптер болып табылады. Осылайша, жобаның әдіснамалық негізі: біріншіден, философиялық талдау мен рефлексияның классикалық құралдарының жиынтығы, екіншіден, мағынаны анықтаудың герменевтикалық-феноменологиялық процедурасы, үшіншіден, зерттелетін тақырыпты логикалық-диалектикалық талдау, төртіншіден, сипаттамалардың толықтырылуының постклассикалық принципі. Қоғам жұмысының және жеке адамның өмірінің әртүрлі мәселелерін зерттеу феноменологиялық және экзистенциалды әдіснамамен толықтырылған философиялық-антропологиялық және әлеуметтік-теориялық талдаудың бірлігін сақтауға тырысады. Қорытындылай келсем, сыни тұрғыдан ойлау қоғамның дамуына әсер ететін маңызды факторлардың бірі болып табылады. Әр түрлі уақытта бұл әлеуметтік әлемді адамның қабылдауына әр түрлі әсер етті, бірақ қоғамда болып жатқан процестерді адамдар қандай-да бір жолмен көріп, түсінетіндігінде, қоғамның, мәдениеттің, ғылымның, философияның дамуымен бірге жаңа белгілерге ие болған ойлау үлкен рөл атқарды әртүрлі формаларға айналды. Жоғарыда қарастырылған докритикалық ойлау деп аталатын ерекшеліктерде дін мен мифтер әлеуметтік процестерді түсінуде үлкен рөл атқарған кезде әлемді сипаттау механизмдері байқалады. Діннің эпистемологиялық функциясы қоғам дамуының белгілі бір тарихи кезеңіндегі адамның ойлау деңгейіне сәйкес келді. Миф, бірқатар процестерді түсіндірудің алғашқы әрекеті бола отырып, оларды ежелгі уақытта өмір сүрген адамға ұсынылған әлемнің біртұтас бейнесі аясында сипаттады. Бірақ ғылымның дамуымен және оның әдіснамалық және танымдық базасының жақсаруымен әлеуметтік құрылымның басқа модельдері пайда бола бастады. Адам бұдан былай қоғамның таптық стратификациясын және кейбір топтардың экономикалық, мәдени және саяси айырмашылықтар бойынша басқалардан жоғарылауын Құдайдың құрылымының нәтижесі ретінде қарастырған жоқ. жүктеу/скачать 17,35 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|