Мектеп физика курсындағы «Молекулалық физика» тарауы және оның құрамы мен мазмұны
1. Бұл тарауда оқушылар сапасы жағынан жаңа болған материальдық обьекті үйренеді. Жүйе, өте көп болған бөлшектерден (атом және молекулалардан), жаңа пішіндегі қозғалыстан (жылулық) және оған сәйкес энергиядан (ішкі энергиядан). Көп болған бөлшектердің өздерін қалай тұтыларын статистикалық заңдамаларды, жылулық процесінің қайтымсыз екендігімен танысады. Қайтымсыз процестегі жылулық тепе – теңдігі, температура, жылу машиналарының істеу принциптерін үйренеді.
Бөлімде энергетикалық көзқарастың жаңа түрлері энергияның сақталу заңдары жылулық процестер арқылы түсіндіріледі.
Молекула және атомдар материаның заттың пішіні болып әлемде нақты барлық олар массаға, импульске, энергияға ие. Олардың қозғалысы жылулық қозғалысы болып оны статистикалық заңдармен түсіндіріледі. «Молекулалық физика» оқушыларда әлемге ғылыми көзқарасты оятады. Үлкен тәрбиелік политехникалық мәнге ие т.с.с.
2. «Молекулалық физика» тарауы газ заңдарын үйренуде екі құрамға ие: индуктив және дедуктив;
Газ заңдарын индуктив үйренуден бастап молекуляр – кинетикалық теориясының негізгі күйлерін сбағалы деңгейде қаралады, соң термодинамикалық кейбір мәселелері мен газ заңдарын эмпирикалық жолмен енгізеді және молекуляр – кинетикалық көріністерді термодинамикалық әдіспен түсіндіреді.
Бұл жағдайда бөлім мынадай құрамға ие.
молекуляр – кинетикалық теорияның негізгі орны;
термодинамика негізі (жылулық тепе – теңдік, күй параметрлері, температура, газ заңдары, абсолют температура, термодинамиканың бірінші заңы);
идеал газдың молекуляр – кинетикалық теориясы (молекулалардың орташа кинетикалық энергиясының өлшемі);
газ, сұйық, қатты дене қасиеттері және олардың бір – біріне түрленді.
Оқушыларға газ заңдарын үйренуде эмпирикалық жандасу өте қолайлы, себебі ол абстракт пікірлеудің жоғарғы деңгейін талап етпейді, оны қолдану ұғымдарымен көріністерді сезімтал – конкрет негізде үйретеді, физиканың өркендеу жолдары мен газ заңдарының ашылу теорияларын таныстырады. Индуктив жандасудың кемшілігі идеал газ қасиеттерін түсіндіруде молекуляр – кинетикалық теорияның мүмкіншіліктерін толық пайдалануға болмастығында.
Дедуктив жандасуда – бастап идеал газдың молекуляр – кинетикалық теориясын үйренеді: оның негізгі теңдеуін () шығарады, пастулат арқылы немесе пікірді эксперименттер арқылы () молекуланың орташа кинетикалық ән – сынық температурамен тәуелдігін табады, идеал газдың күй теңдеуін келтіреді немесе . Соң термодинамика заңдарына және бірінші заңының изопроцестерге қолдануына өтеді.
Бұл жағдайдағы бөлім мынадай құрамға ие:
молекуляр – кинетикалық теория негізі
температура
газ заңдары, идеал газдың күй теңдеуі
термодинамиканың бірінші заңы, газ, сұйық, қатты дене қасиеттері. Бұл жанасу индуктивтікке қарағанда көптеген мәселелерді шешеді.
Достарыңызбен бөлісу: |