Өлшем құралдарының қателіктері
жүктеу/скачать 388,2 Kb.
|
Өлшем құралдарының қателіктері
0) Мүндағы х - кездейсоқ шама; тх - кездейсоң шаманың математикалық үміті; о— орташа квадраттық ауытқу. Координаттар басын тх таралу центрына ауыстыра отырып және абцисса осі бойынша Ах = х - тх ңателігін қалдыру арқылы қателіктердің қалыпты таралу қисырын аламыз. 
(\а) Қалыпты заңмен таралған п бақылаулардан тұратын топ үшін: 
Қателіктердің қалыпты таралуының бірнеше қасиеттеріне коңіл аудару қажет. Қателіктердің қалыпты таралу қисығы ордината осіне қатысты симметриялы болып табылады. Ол дегеніміз, шамасы бірдей, бірақ таңбасы қарама-қарсы қателіктердің ықтималдылық тығыздығы бірдей болады, яғни бақылаулар көп болған сайын бірдей тығыздық жиі кездеседі. Кездейсоқ қателіктің математикалық үміті нөлге тең. Бақылау нәтижелері ықтималдылығы тығыздығының таралуының қалыпты заңы кезінде және бақылаулар саны көп емес кезде орташа арифметикалық мөн тх орташа арифметикалық мәнмен сипатталатын Стьюденттің таралу заңына бағынады. Бұл таралудың ерекшелігі, бақылаулар саны азайған сайын қалыпты таралу заңымен салыстырғанда сенімділік интервалы кеңейеді. Қалыпты таралу кезінде кездейсоқ қателіктің сенімділік шектерін көрсететін Ах(Р)=іа формуласында Стьюдент әдісіндегі кездейсоқ қателіктің сенімділік шектерін бағалау үшін і орнына і коэффициенті алынады. Стьюдент таралуының і коэффициенті бақылаулар санына және таңдалған сенімділік ықтималдылығына байланысты болады және кесте арқылы анықталады (Қосымша 11). Осылайша, п = 14 бақылаулар саны жөне Р = 0,95 кезінде і =2,16. Көп бақылаулар жасалатын өлшеулер нәтижелерін өңдеу ережелері келесі факторларды ескереді:
п бақылаулар ішінен шектеулі топ қана өңделеді; х. бақылаулар нәтижелерінің жүйелі қателіктері болуы мүмкін; бақылаулар тобында өрескел қателіктер болуы мүмкін; кездейсоқ қателіктердің таралуы қалыптыдан ерекшеленуі мүмкін. Бақылаулар нәтижелерін өңдеу келесі ретпен жүзеге асырылады: Бақылаулар нәтижелерінен белгілі жүйелі қателіктерді алып тастау (түзетулер енгізу). Өлшеу нәтижесі ретінде алынатын түзетілген бақылаулар нәтижелерінің орташа арифметикалық мәнін анықтау: 
3. Бақылаулар нәтижелерінің орташа квадраттық ауытқу (ОКА) бағалауын есептеу: жүктеу/скачать 388,2 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|