Омарқожаұлы Нұрберген Омарова Қарлығаш мал азықтандыру пәнінің практикумы
жүктеу/скачать 1,05 Mb.
|
Азықтандыру практикумы (копия)
| 4.5.1. Мегежін мен қабан азықтандыру
Мегежін азықтандыруын жасына, салмағы менфизиологиялық ахуалына сәйкес ұйымдастырады. 2 жасқа дейінгі шошқаның өсуі аяқталмағанын ескеріп, жасмегежіннің салмақ қосуы мен арықтаған мегежіннің қоңын көтеруіне азықтандыру деңгейін 1кг қосымша салмақ қосуына - 4 а.ө., яғни 44,2 МДж АЭ есебінен өсіреді. Қысыр мегежіннің күйін келтіру үшіназықтандырудеңгейі ұрықтандырудан 10-14 күн бұрын 25-30% жоғарылатылады. Сол секілді мегежін буаздығының соңына қарай, яғни қоректік заттарға мұқтаждығы күрт өсетін екінші жартысында, азықтандыруқоректілігі 15-20% үстемеленеді.Үстемелеп азықтандырғанда мегежіннің тым семіруі де ұрықтануына кері әсер ететінін ескереді. Қоңданып, күйі келген мегежін дер кезінде нәтижелі ұрықтанып, 114 тәуліктен соң салмағы (3 ай + 3 апта + 3 күн) 1,2-1,3 кг тартатын, орта есеппен, 10-12 бас торай туады. Мұншама көп ұрықтың эмбрионалдық өсіп-дамуына көптегенорганикалық және минералдық заттар қажет етіледі. Буазды кезеңінде жатырдағы 10-12 бас торай дамуына 1,5-1,7 кг белок, 150-160 г Са, 80-85 г Р жұмсалып, мегежін денесіндегі қоректік заттар қоры 1,5-2 есе өседі. Содан буаздық барысында мегежіннің энергетикалық алмасуы 25-45%жоғарылап, дұрыс азықтандырылған жағдайда жас мегежін салмағы - 50-55 кг, сақа мегежіндікі - 35-40 кг ауырлайды. Мұны қамтамасыз ету үшін 100 кг тірілей салмағына берілетін құрғақ зат көлемі... буаз 2 жасқа дейінгі жасмегежінге - 1,8-2,4 кг, 2 жастан асқан сақа мегежінге - 1,2-1,6кг, торай емізетін мегежінге — 3 кг болып, оның әр 1 кг қысыр және буаз мегежін азығында - 1,05 а.ө., 11,6 МДж АЭ,140 г және 105 г қорытылатын протеин, 6 г лизин, 3,6 гметионин + цистин, 8 г Са, 7,2 г Р, 81 мг Ғе; торайын емізетін мегежін азығында - 1,30 а.о., 14,4 МДж АЭ; 186 г "шикі" және145 г қорытылатын протеин, 8 г лизин ; 4,8 г метионин+ цистин ; 140 г, 70 г аспайтын шикі жасұнық; 7 г Са, 5,6 г Р,116 мг Ғе болып, қалған микроэлементтер мен витаминдеркөлемі келесідей жеткізілуге тиіс: Си - 17 мг, Mn - 47 мг, Zn -87 мг, Со - 1,7 мг, I - 0,25 мг, каротин - 12 мг, А витамині -5,8 мың х.ө., Д витамині - 0,6 мың х.ө., Е витамині - 41 мг, В, витамині - 2,6 мг, В2 витамині - 23 мг, В3витамині - 7 мг, В4витамині - 11,6 мг, В6витамині - 80 мг, В12витамині -29 мкг. Мегежінді еметін әр торай басына 0,33-0,38 а.ө. жеткізілуі керек те, 1 кг сүтпен 300-350 г ақуыз, 2,1 г Са, 1,2 г Р шығарылатындықган, 1 а.э. 110-112 г қорытылатын протеин, 7,2 г Са, 5,9 г Р болуға тиіс. Мегежін азығының құрғақ затындағы энергия мен қоректік заттардың шоғырлану деңгейі "шикі" клетчатка көлемімен реттестіріледі. Қысыр мегежін рационының құрғақ затындағы "шикі" клетчатка көлемі - 12% құраса, торай емізетін мегежін азығында - 7-8% дейін азайтылады. Физиологиялық ахуалына сәйкес мегежін азықтандыру нормасы 4.28-кестеде берілген. 4.28-кесте.Тірілей салмағы 140-160 кг мегежін азықтандыру нормасы
Ескерту.10-нан асқан торай басына емізетін мегежін нормасына 0,33 а.ө. және соған сәйкес қоректік заттар үстемесі қосылады. Шаруашылықтағы азық қорына байланысты шошқа азықтандыруын жемді, жемді-картопты, жемді-тамыржемісті типте жүргізеді. Азықтандыру типіне сәйкес мегежін азығына 0,1-0,3 кг бұршақ ұнтағын, 0,3-0,5% кг күнбағыс шротын, 0,1-0,2 кг балық ұнын, 2-4 кг жүгері, арпа, бидай, сұлы жармасы мен бидай кебегінен тұратын жем қоспасын, 1-1,5 кг көк сүт, 0,5-0,7 кг шөп ұнын, 4-5 кг буландырылған картопты, 2-3 кг қызылшаны, 4-5 кг құрама сүрлемді, 30-60 г преципитатты, 15-30 г ас тұзын жұмсайды. Жазда шөп ұны мен тамыртүйнектерді 5-7 кг бұршақ тұқымдастар көгімен ауыстырады. Торайлауы жақындағанда мегежінге жегізілетін азықтар көлемін жартылай азайтып, торайлағаннан кейінгі күні - 8-10 л таза жылы су ішкізіп ертеңіне оған 0,5-0,6 кг сұлы мен арпа ұнтағын, кебек не шротты араластырып беріп, азықтардың толық көлемін беруге біртіндеп 5-6 күнде көшіреді. Тұқымдық қабанның энергия мен қоректік затқа мұқтаждығы жасы мен салмағына және ұрық алыну жиілігінебайланысты өзгереді. 100 кг т.с. сақа қабанға - 1,5 а.ө., яғни 15-6,6 МДж АЭ жеткілікті болса, екі жасқа дейінгі өсіп жетілуі аяқталмаған қабанға — 2,0 а.ө., яғни 22,2 МДж AЭқажет. 1 а.ө.-де 150 г "шикі", 120 г қорытылатын протеин "шикі" протеинінде 4,8% лизин мен 3,83% метионин+ цистин, ал құрғақ затында - 0,93% Са мен 0,76% Р болса "шикі" жасұнықкөлемі 7%-дан аспауға тиіс (4.29-кесте). Қабанның энергияменқоректікзатқамұқтаждығынқамтамасызетуүшінкөлеміаз,тезқорытылатын, энергияғақаныққан, протеинмен дәрумендергебай,құнарлыазықтарберіледі.Олүшінрационжалпықоректілігінің75-85% құнарлыжемнен, мысалы, 0,5 кгсұлы+ 0,5 кгарпа+ 0,6 кгбидай+ 0,05 кгжүгері+ 0,1 кгбұршақ+ 0,1 кгкүнбағысшроты+ 0,2 кгбалық ұнынантұратын, 10-15% шырындыазықтан(1-3 кгбуланғанкартоп + қызылша+ құрамасүрлемнентұратын), 3-5% шөп ұнынан(0,4-0,5 кг), 6-8% жануартектесазықтардан(1-2 кгкөксүт+ 0,2 кгбалық ұны+ қан ұны+ ет-сүйек ұны) құрастырылады. Минералдық қоректілігінарттыруүшінрационға15-18 гастұзы, 13-15 г азықтықфосфат, 30-35 гминералды-дәруменді қосынды мен премиксқосылады. 4.29-кесте. Тұқымдық қабан азықтандыру нормасы
1-тапсырма. Жемді, жемді-картопты, жемді-тамыр-жемістітшптегішошқаазықтандырурационықұрылымын салыстырыңдар. Ол рациондарда қай аминқышқылдарымен дәрумендержеткіліктілігінжете бақылау қажет. Неге? 2-тапсырма. 0,8 кгжүгері ұнтағы, 0,4 кг арпа жармасы, 0,4 кгсұлы ұнтағы, 0,2 кгбұршақұнтағы, 0,4 кгкүнбағысшроты, 1 кгкөксүт, 0,5 кг жоңышқа ұны, 3 кгқант қызылшасынан құрастырылғантірілейсалмағы160 кг буаздығының 80-күніндегімегежінрационыныңэнергетикалық қуаттылығы мен құнарлылығыншығарып, нормаменсалыстырыңдар. 3- тапсырма. Тұқымдық қабанды ұрық алынатын кезеңде қай азықтармен, қай арақатынаста азықтандыруға болатынын көрсетіңдер. Рацион құрылымын есептеңдер. жүктеу/скачать 1,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||