Ордабасы ауданы «Атамекен» жалпы орта мектебі. коммуналдық мемлекеттік мекемесі Тақырып: 1931-1933 жылдардағы ашаршылықтың



бет1/6
Дата01.04.2017
өлшемі3,31 Mb.
#12830
  1   2   3   4   5   6
Ордабасы ауданы

«Атамекен» жалпы орта мектебі . коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Тақырып: 1931-1933 жылдардағы ашаршылықтың

Қазақ халқына тигізген зардабы.

«Атамекен» мектебі

Тақырып: 1931-1933 жылдардағы ашаршылық кезеңі.

Мақсаты: Күштеп отырықшыландырут саясаты,қазақ зиялылырының ұжымдастыру ісіне қарсылығы,қазақстандағы күштеп ұжымдастырудың зардаптары.

Дамытушылығы: Оқушыларды ізденіске, еңбекке, логикалық жанжақты ойлауға,тұжырымдауға баулу.

Тәрбиелігі: Оқушылрады Отансүйгіштікке, ерлікке, ауызбіршілікке, ынтымақтастыққа, достыққа баулу және патриоттық рухта тәрбиелеу.

Көрнекілігі: интерактивті ттақта, буклеттер, кеспе қағаздар,қазақстан картасы.

Сабақтың түрі: топтық сайыс,іздену,ой жүйріктігін арттыру

Сабақтың әдісі: пікір алмасу

Сабақтың барысы: ұйымдастыру кезеңі,үй жұмысын бағалау,жаңа тақырыпты меңгерту,топпен жұмыс жасау, тақырыпты қорыту. Сабақ жоспары:  ашаршылық  жұт  большевизм саясаты

 ұжымдастыру



 тәркілеу

Түркістан, Келес, Бадам, Қаратас аудандарының көшпелі және жартылай көшпелі халқын күштеп отырықшыландыру әрекеті халықты үлкен қайғы-қасіретке душар етті. Осы аталған большевиктік саясат тұсында қазақ даласы екі ірі аштықты бастан өткерді. Аштық жылдары 1921-1922 ,1930-1932. Аштықтың келіп шығу себептері: 1921 жылы жазда куаңшылық болып, малдың 80%-ы кырылды. Астық мол болған аймақтардан азық-түлік отрядтары орталыққа ауылшаруашылық өнімінің 80%-н әкетті. Мал шаруашылығы күйзелісті шығынға ұшырады. ¥жымдастыру карсанында- 40,5 млн. мал болды. 1933 жылы 4,5 млн. мал қалды.

Аштыққа ұшыраған аймақтар

Орал, Орынбор, Ақтөбе, Бөкей, Қостанай, Семей, Ақмола губерниялары Бүкіл Қазақстан Ашығушылар саны Ашығушылар республика халқының 1/3 бөлігін камтыды. 1921 жылғы карашада 1 млн. 508 мың адам ашықты. 1922 жылғы наурызда 2 млн. 303200 адам ашыкты. Аштыққа індет қосылып, 1922 жылы маусымда Батыс Қазақстанда ашығушылар мен аурулар 82%-ға жетті. 1930 жылы- 313 мың адам; 1931 жылы- 755 мың адам; 1932 жылы 769 мың адам қайтыс болды. 1930-1932 жылдары барлығы 1 млн. 750 мың қазақ немесе халықтың 40% -ы жаппай кырылды. Актөбе облысында 1930 жылы 1 млн. 12500 адам болса, 1932 жылы 725800 адамға кеміген (71%).Балқаш ауданында 1930 жылы 60 мың адам болса, 1932 жылы 36 мыңы қырылып, 12 мыңы баска аймақтарға көшіп кетті. 1930-1931 жылдар аралығында 1 млн. 70 мың адам Қытай, Иран, Ауған жеріне т.б. көшті. 616 мыңы қайтып оралған жоқ. 414 мыңы кейін елге оралды. 1930-1933 жылдары 2,1 млн. адам аштықтан қырылды. Іс-шараларұйымдастыру 1921 жылғы 14 маусымда «Нақты ет салығы туралы» декрет шығып, казақтар ет салығынан босатылды.1922 жылы егістіктің 60%-на Кеңес үкіметі берген дән себілді. 1922 жылғы 4 тамызда ауылшаруашылық машиналарын сатып алу үшін 25 млн. сом берілді. 1922 жылы мал сатып алу үшін 2 млн. 131 мың сом бөлінді. 18,5 мың жетім бала Ресейге әкетілді. Кеңестік Туркістан туыскандық көмек көрсетті. 2 млн. пұт астық жіберілді. Республикадан 20 мың ашыққан адам қабылданды. 1932 жылғы 17 қыркүйекте «Қазақстанның ауыл шаруашылығы туралы» каулы қабылданды.



Зардаптары Демографиялық жағдай қиындады. Орынбор, Қостанай, Актөбе, Орал, Торғай губер нияларында халық саны l/3-не дейін азайды. 700 мыңнан астам адам республикадан көшіп кетті. Қазақтардың осы жылдардағы саны 40 жылдан кейін, 1969 жылы ғана калпыпа келді. 1930-1932 жылдардагы аштық тарихта «ұлы жұт» атанды. Ашаршылық кезінде төмендегідей қарсылықтар болды: Аса күрделі саяси және экономикалық кезеңдерде әкімшілік-аумақтық бөлу жөніндегі эксперименттер басталды. 1928 жылдың қаңтарында Сырдария губерниясы 21 ауданнан тұратын Сырдария округі болып қайта құрылды. Содан соң көп ұзамай БОАК-нің 1930 жылы 23 шілдедегі қаулысымен округтерге бөлу жойылып, аудандарға бөлу енгізілді. Сырдария округінің құрамында енді 18 аудан қалды. Екі жылдан соң, 1932 жылы Қазақстан аумағында 6 облыс, оның ішінде Оңтүстік Қазақстан облысы құрылды. БОАК-нің 1932 жылғы 10 наурыздағы осы жөніндегі қаулысы облыстың құрылған күні болып саналады. 1938 жылы облыстағы да әкімшілік-аумақтық өзгерістерге ұшырады: оның құрамынан алғашқыда Қызылорда облысы, одан соң 1939 жылы Жамбыл облысы бөлініп шықты. 1962 жылы орталығы Шымкент болып табылатын Оңтүстік Қазақстан өлкесі құрылды. Оның құрамына Шымкент, Жамбыл, Қызылорда облыстары енді. 1964 жылғы желтоқсанда «өлке» жойылып, Шымкент облысы осы атын сақтап қала берді. 1992 жылғы 6 шілдеде ҚР Жоғары Кеңесінің қаулысымен оған бұрынғы Оңтүстік Қазақстан облысы деген аты қайтарылып берілді.

   .


Су тасу.  


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет