Гемолиз-жасушаны гипотонды ерітіндіге салғанда жасушаның ісіну құбылысы

Осмос нәтижесінде түскен ылғалдан жасушалар ісінбеуі үшін олардың сырты қатты қабықшадан тұрады.Осыған байланысты оларда күшті қысым пайда болады,ол тургор деп аталады

1-мысал. Ерітіндісі бейэлектролит болатын 1,764г затты суда еріткен. Ерітінді көлемі 100мл, ерітіндінің осмос қысымы 20°С температурада 2,38×105Па. Заттың молекулалық массасын анықтау қажет.

1-мысал. Ерітіндісі бейэлектролит болатын 1,764г затты суда еріткен. Ерітінді көлемі 100мл, ерітіндінің осмос қысымы 20°С температурада 2,38×105Па. Заттың молекулалық массасын анықтау қажет.

Шешуі: 1000 мл ерітіндіде еріген зат массасы 17,64 10-3 кг болады. Вант-Гофф теңдеуіне М = mRT/pV қойып

М = 17,64×10-3кг ×8,31Н×м×моль-1 ×К-1 ×293К/2,38×105 Н/м2 ×1×10-3 м3 =

180,3 ×10-3кг/моль не М = 180,3 г/моль және Мr = 180,3 анықталады.

2-мысал. 500мл суда массасы 12,42г зат ерітілген. 20°С температурада алынған ерітіндінің буының қысымы 3732,7 Па. Сол температурада су буының қысымы 3742Па. Еріген заттың Мr-ін анықтау керек.

2-мысал. 500мл суда массасы 12,42г зат ерітілген. 20°С температурада алынған ерітіндінің буының қысымы 3732,7 Па. Сол температурада су буының қысымы 3742Па. Еріген заттың Мr-ін анықтау керек.

Шешуі: Рауль заңынан ▲p/p0 = n/N: n = ▲pN/p0 ,▲p = 3742 – 3732,7 = 9,3Па және N = 500/18 = 27,78моль, одан n = 9,3×27,78/3742 = 0,069моль; n = m/M;

M = m/n = 12,42/0,069 = 180г/моль және Мr = 180.

3-мысал. 20г нафталин балқымасында (tб = 80,1°C) массасы 0,1106г бір органикалық қышқыл (Мr = 137.12) еріген. Сонда осы ерітіндінің ▲tқ = 0,278°С болды. Криоскопиялық константаны анықтау керек.

3-мысал. 20г нафталин балқымасында (tб = 80,1°C) массасы 0,1106г бір органикалық қышқыл (Мr = 137.12) еріген. Сонда осы ерітіндінің ▲tқ = 0,278°С болды. Криоскопиялық константаны анықтау керек.

Шешуі: m(қышқыл) ------- m(нафталин), яғни 0,1106 г ---- 20г

Х ------ 1000г, одан Х = 5,53г.

Ерітінді моляльдығы С = 5,53/137,12 = 0,0403моль/кг. ▲tқ = Кк×С,

сонда Кк=0,278/0,0403; Кк = 6,9 град×моль-1 ×кг.

Қорытынды

Осмос – еріткіш молекулаларын өткізіп, еріген затты өткізбейтін жартылай өткізгіш қабық (осмометр) арқылы еріткіштің қозғалысы. Осмостың классикалық үлгісі төмендегі суретте осмометрдің қант ерітіндісін таза судан бөлуі ретінде көрсетілген. Ерітіндідегі су концентрациясы таза суға қарағанд төмен. Таза еріткіш жағынан алғанда мембрана арқылы су молекуласының диффузиясы ерітіндідегі су концентрациясын мембрананың екі жағынан да теңестіруге тырысуда. Алайда концентрацияларда өзгешелік бар кезде мембрана екі жағынан да осмостық қысымға түседі.

Қолданылған әдебиеттер

• Глинка Н.Л «Общая химия» Л., Химия 1984
• Угай Л.Л «Общая химия» М.,ВШ 1997
• Т.Браун, Г.Ю Лемей «неорганическая химия» М,ВШ, 1981
• П. К. Кенжебеков, «Биологиялық химия», Шымкент, 2005 ж.
• С. О. Тапбергенов,  «Медициналық биохимия» , Алматы , 2009 ж.