Орындаған: Сапарбек Тобы: 1511-21 Қабылдаған



бет2/3
Дата30.09.2022
өлшемі26,48 Kb.
#151290
1   2   3
Байланысты:
философия Эссе

Тұтқындарды босату
Аллегория Сократтың тұтқынды босату туралы ұсынысымен жалғасады. Мұндай жағдайда не болар еді? Тұтқындаушы алдымен көлеңкені тудыратын отты айналдырып, оның жарқырауына байланысты уақытша соқыр және ауырып қалады: өйткені оның көзі бұрын-соңды отты көрген емес.Тұтқын жарықтыққа үйреніп алғаннан кейін, ол абсолютті болған көлеңкелердің нақты себебін анықтайды. Ол еркектерді бірінші рет көреді және көрген силуэттері нақты объектілердің проекциясы екенін түсінеді.Алайда, тұтқын одан әрі қарай жүруге мәжбүр. Ашық аспан астындағы үңгірден жоғары көлбеу биіктікке көтеріліп, күн сәулесінің әсерінен сіз тағы да соқыр боласыз.Көздерің осы жаңа жарыққа бейімделгенде, күннің бәрін жарықтандыратын сәуленің арқасында біз күнде көретін ағаштар, көлдер мен жануарларды көре бастайсың.


Үңгірге оралу
Біраз уақыттан кейін тұтқын үңгірге оралуы керек, ол қалған тұтқындарға көргендерін түсіндіруге тырысады. Алайда үңгірдің қараңғылығы оны қайтадан соқыр етеді: оның күн сәулесіне үйренген көзі көлеңкеде ешнәрсе анықтамайды.Тұтқындар оған сенбейді және оны мазақ етіп жұмыстан шығарады: оның сөзін білмейтін соқыр адам. Егер бірінші тұтқынды босатқан адам қалғандарын босатқысы келсе, олар оны тіпті бірінші босатылған тұтқынның соқыр болуына себеп болған жерден аулақ болу үшін өлтіруі мүмкін.
Үңгірдің тарихымен Платон адамның шынайы жарық көзіне, яғни Күнге жақындаған сайын, білімнің ең жоғары жазықтықтарына қалай жететінін түсіндіруге тырысады.
Шындықты іздеу
Аудармашылар мен философия ғалымдары үңгір аллегориясын оның саяси және гносеологиялық аспектілерінен талдады және бұл диалогтың екеуі де бар, дегенмен үңгірдің тарихы негізінен әр адам өзі қаласа, бастан өткеруі керек қиын сапардың мысалы болып табылады. Шындықты сол күйінде көру.Гносеологиялық түсіндірмеге келетін болсақ, білімнің шығу тегі неғұрлым айқын көрінуі мүмкін емес: грек философы үшін біз бәріміз үңгір ішінде босатылған тұтқында өмір сүреміз.От шынайы Күнді бейнелейді. Біз тұрған жерімізден ерлерді, олардың бастарынан көтеретін фигуралары мен көлеңкелерін көре аламыз.Платон үшін ақылдылыққа жетудің шынайы жолы – үңгірден сыртқы әлемге шығу және бәрін жарықтандыратын нәрсені жоғары жарықпен көру. Бұл жолға ақылға жүгінетіндер ғана қол жеткізе алады.Біз қол жеткізетін бұл әлем бастапқыда түсініксіз болар еді, ал Күн оны тұтқындағышты алғаш көргенде соқыр еткендей, бізді соқыр етеді. Бұл заттарға ең таза мәнін көрсететін етіп жаңа қырынан қарау туралы.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет