Самарқанд – көркіне көз тоймастай сұлу қала. Әлемге атағы шыққан небір философтар мен ақындар: «Әлемнің Айнасы», «Көңілдің бағы», «Шығыстың жауһары», «Жер Дидары» секілді түрлі теңеулер арнағанымен, қаланың әдемілігін жеткізуге ешбір сөздің құдіреті жетпейді. Барлық жақұты мен әсемдігін көзбен көріп қана ләззат ала аласыз.Самарқандты өздері құрған мемлекеттің астанасы еткен Александр Македонский, Шыңғыс хан, Әмір Темірлер қала тарихына есімдерін мәңгі өшпестей етіп қашап жазып кетсе, Темірдің немересі Ұлықбектің кезінде қала Шығыстың ғылым мен мәдениет орталығына айналды. Орталық Азияның өзге қалалары секілді Самарқандта екі бөлімге бөлінген: жаңа қала және көне қала. Жаңа бөлімі қаланың білім беру және мәдениет орталығы деп танылса, көне бөлімі тарихи ескерткіштер мен дүкендерге, сауда лашықтарына және көне ғимараттарға толы. Туристерге арналған саяхаттар көбіне көне қалада өткізіледі. Жүзден аса ұлт өкілдерін бір шаңырақтың астында жинаған шаһарда жалпы саны 500 мың адам тұрады. Тұрғындарының саны мен көлемі жөнінен Өзбекстандағы екінші үлкен қала саналады. Бұхара Орта ғасырларда, оның құбылмалы кезеңінде, Бұхарада үш жүзден астам мешіт және сексен медресе болған. Қала шайбандықтар әулетінің басталуымен XVI-XVII ғасырларда ғана біз көріп отырған шайтандарды ала бастады. Дәл осы уақытта бекінген қабырғалар, қақпалар, керуен-сарайлар, кесенелер, әрине, медреселер мен мешіттер салынды. Қала өткен мен бүгінді біріктіреді. Бұхараға барған кезде сіз оны міндетті түрде сезінесіз. Біреуі екіншісіне кедергі жасамайды, бірақ үйлесімді түрде жалғасады. Бұқара - міндетті түрде жүретін жерлердің бірі. Бір жерде ежелгі ескерткіштердің көптігі, уақыттың асығы, қонақтардың жылы қабылдауы - мұндай комбинация көп кездеседі.Хорезм - Өзбекстанның солтүстік-батысындағы көне мәдени оазис. Ежелгі Хорезм өркениетін неолит дәуірінен (б.з.д. VI - V мыңжылдықтың басы) бүгінгі күнге дейін байқауға болады. Оазисте қала мәдениеті және онымен байланысты қолөнер мен сауда өркендеді. Ең алғашқы тарихи ақпаратты бізге Авеста (біздің заманымызға дейінгі 1-мыңжылдықтың бірінші жартысы) алып келді, онда елдің «Хвайризем» атауы кездеседі.Археологтар ирригация мен ауыл шаруашылығының ең үлкен дамуы Кангю-Кушан кезеңіне жеткенін анықтады.
Бұл кезеңнің ескерткіштері - Жанбас-қала, Кургашин-қала, Базарқала, Кунюрли-қала, Қой-Қырылған-қала және басқалары.Мұнда елді мекендер тұрғызғандар математика, геодезия, астрономия, медицина, қала құрылысы өнерімен жақсы таныс болған.
http://emirsaba.org
Достарыңызбен бөлісу: |