«Қос тіл- қос қанатың» (Ағылшын тілі мұғалімдеріне арналған көмекші құрал) Жұбаева Гүлсайран Кенжеғарақызы

Т.Жаманмұрынов атындағы орта мектебінің

ағылшын тілі пәнінің мұғалімі

.

«Республикалық 45 minut.kz» басылымында қарастырылып, баспаға ұсынылды

Пікір жазған: «Республикалық 45 minut.kz» газетінің редакторы: І.Б.Нагиев

Жұбаева Гүлсайран Кенжеғарақызы - ағылшын тілі пәнінің мұғалімі

Тіл ғасырлар жемісі, халық мұрасы, ұлттық құбылыс. Кез келген халықтың ойлау ерекшелігі оның ұлттық тілінен көрініс табады, халық даналығы ана тілінде түйінделеді. Халықтың талай ғасыр сомдап шығарған тұрақты тіркестері тіл қазынасының бір бөлшегі. Әрбір дәуірдегі түрлі тарихи оқиғаларды халықтың салт дәстүрі мен ғұрыпын, тұрмыс тіршілігін бейнелейді. Мақал мәтелді, жұмбақты, жаңылтпашты шығарушы да, оны пайдаланушы да халықтың өзі. Аз сөзбен терең мағынаны түсіндіру, өмір құбылысын айқын көрсету тек мақал мәтелге, жұмбаққа, жаңылтпашқа тән қасиет. Бүгін тәуілсіз Қазақстан бүкіл әлем халқымен терезесі тең, дүниежүзі халықтарына қақпалары айқара ашылып, бір бірінің тілін, әдебиетін, тарихы мен әдебиетін құрметтеп салыстыра зерттеу үрдісі белең алып келеді.

Ағылшын тілін меңгеруге тек сол елдің лексикасы, грамматикасы, фонетикасын білу жеткіліксіз. Шынайы тіл білімі сол елдің халқымен , салт дәстүрімен танысу, өз тіліндегі мақал мәтелдермен, жұмбақтармен, жаңылтпаштармен салыстыра отырып, айырмашылығы мен ұқсастықтарын табу осы кітапта оларды өмірлік жағдайларда қолдана білу қарастырылған.

Бүгінгі таңда ғасырлар қойынауында қалыптасқан ұлттық тәрбиенің озық өнегелі дәстүрлерін, асыл қасиеттерді жеткіншек ұрпақтардың бойында қалыптастыру, халықтық педагогика материалдарын тиімді пайдалану аса маңызды міндеттердің біріне айналып отырғаны даусыз. Ағылшын тілі сабағында мақал мәтелдердің, жұмбақтардың, жаңылтпаштардың алатын орны ерекше. Мақал мәтелдерді, жұмбақтарды, жаңылтпаштарды қолдану арқылы оқушылардың сөздік қорын , грамматикалық құрылымын білуін жетілдіруге болады. Мақал мәтелдердің, жұмбақтардың, жаңылтпаштардың тәрбиелік маңызы зор. Оқушылардың ойлау қабілетін де жетілдіруге болады. Мақал мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар ғасырлар бойы халық даналығынан туындаған. Оқушылар мақалды, жұмбақты, жаңылтпашты неғұрлым көп білсе , соғұрлым сөздік қоры баий түседі. Ал, мақал мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар оқушылардың жан жақты және адамгершілігі мол азамат болуына ықпалы зор. Ғасырлар бойы ауыз әдебиетінің озық үлгілерінің бірі болып келген мақал мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар қазіргі нарық заманында да өзінің өзектілігін жойған жоқ. Мақал мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін өзінің ықшамдығымен, әрі түсінікті даналық сөзімен түсіндіріп бере алады. Сол себепті де ағылшын тілі сабағында мен мақалдардың, жұмбақтардың, жаңылтпаштардың қазақша баламасын, екі тілде жаттатқызамын. Ағылшын мақал мәтелдері, жұмбақтары, жаңылтпаштары мен қазақ мақал мәтелдерін, жұмбақтарын, жаңылтпаштарын салыстыра отырып, мазмұнын ұғындыру оқушылардың ой өрісін кеңейтеді. Оқулықтардағы мақал мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар тек ағылшын тілінде берілген. Мәселен, ‘If you agree to carry the calf, they will make you the cow’ деген мақалдың қазақша баламасы «Жұртқа күле қарасаң, көйлегіне жамау сұрайды» дегенді меңзейді. Ал, осы мақалды қазақшаласа десең «Егерде бұзауды көтеруге келіссең, сиырды көтеруге мәжбүр етеді» деп сөзбе сөз аударады. Сондай ақ мен оқушыларға ағылшын тілін меңгерте отырып, халқымыздың ақыл ой даналығын үйрететін мақал мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар мен шәкірттердің ойын ширатып, ойлау белсенділігін арттыратынжұмбақтарды да пайдалануға да ұмтыламын.

Пән мұғалімі ретінде менің алдыма қойған мақсатым әлемдегі қарым -қатынас, экономика, мәдениет т.б салаларда маңызды орынды иеленіп тұрған ағылшын тілін оқушыларға жан жақты түсіндіріп, ауызекі тілде еркін сөйлеуге үйрету. Оқушылардың сөйлеу дағдысын қалыптастыруда дауыс ырғағын игеру көзделеді. Оқытудың басты мақсаты тілді игеру болса, тілдік ырғақты дамыту олардың ауызекі тілде сөйлеу іскерлігі мен дағдысынан анық көрінетін болады. Бұл оқушылардың ойлау, сөйлеу қабілетін арттырады. Негізінде мақал мәтелдерді, жұмбақтарды, жаңылтпаштарды белгілі тақырып бойынша жазғызамын. Мысалы, «Достық» тақырыбын өткізгенде тіл дамыту жаттығуларын орындау барысында мынадай жұмыстар жүргіземін. Төмендегі мақал мәтелдерге оқушылар назарын аудару:

1.Between friends all is common.

2.A man is known by the company he keeps.- Достардың ортасында бәрі ортақ.

3.Joys shared with other are more enjoyed. -Адамды досына қарап танырсың.

4.A hedge between keeps friendship green. -Доспен көрген қуаныш аса зор қуаныш.

5.Friendship can not stand always on one side. -Есептескен дос болмайды.

1.My house is my castle. -Үйім қорғаным. -Отбасың аман болса, отырғаның үйің қамал болады.

East or west home is best.- Өз үйім өлең төсегім.

House is an orphan without its host. -Әр елдің салты басқа, иті қара қасқа.

In the house with children there are no secrets.- Иесі жоқ үй жетім.

Visitor comes – happiness will enter the house.- Балалы үйдің ұрлығы жатпас.

For each man his native land is paradise. -Қонақ келсе құт келер.

To betray one’s Motherland is to bury oneself alive.- Отанға опасыздық еткенің өз түбіңе өзің жеткенің.

Person without motherland is a nightingale without forest. - Отансыз адам ормансыз бұлбұл.

2.Business before pleasure.

A bad workman always blames his tools. – Сабасына қарай піспек.

All things are difficult before they are easy.- Көз қорқақ, қол батыр. Бейнеті қатты болса, татқаны тәтті болады.

Doing nothing is doing ill.- Еңбек еткеннің жаны сауығады.

Doing is better than saying.- Сөзден іс артық.

Actions speak louder than words.- Сөзі судың ісі аз.

Everything is easy after it has been done.- Біткен іске сыншы көп.

He who begins many things finishes only few. -Әрекеті көп, берекесі жоқ.

If you want a thing well done, do it yourself. -Орындалмасың десең, бір істі бес кісіге тапсыр.

Labour is often the father of pleasure. -Еңбек түбі зейнет, еңбек түбі береке, еңбек түбі қуаныш.

No living man all things can. -Жігітке жетпіс өнерде аз.

No pains, no gains. -Бейнетсіз, зейнет жоқ. -Еңбексіз рахат келмес, машақатсыз бақыт келмес. -Төзімді еңбек бәрін де жеңбек.

3.Friendship is a great power.

A friend in need is a friend endeed. – Ерді кебенек ішінде таны.

A friend is easier lost than found. –Жолдасыңды жоғалтпайын десең, жазғырса да жақ ашпа.

A man is known by his friends. – Өзің қандай болсаң, досың сондай.

A good friend is as the sun in winter.- Доссыз адам тұзсыз ас.

Before you make a friend eat a bushel of salt with him.- Дос болсаң берік бол, досыңа серік бол.

Choose your friend as your book, few but choice. – Досыңды кітап таңдағандай таңда, аз болса да адалын. -Жолдасыңды жол айырады. Жолға шықпас бұрын, жолдасыңды сайла.

He is a good friend that speaks well of us behinds uor backs. -Досың жылатып айтады, дұшпан күлдіріп айтады.

4.Life, knowledge, health.

Live and learn. – Ғасыр өмір сүрсең, ғасыр үйрен.

Knowledge is a great power.- Күш білімде, білім кітапта. -Білікті бәрді жығар, білімді мыңды жығар.

He who makes no mistakes makes nothing.- Өз білмегеніңді кісіден сұра, үлкен болмаса кішіден сұра.

The more you live, the more you see. The more you see, the more you know. – Өмірің ұзақ болса, көп көресің. - Көп көрсең , көп білесің.

Who knows most says least.- ақылды ойлап түйгенін айтады, ақылсыз шала пұла білгенін айтады.

Health is above wealth.-Денсаулық зор байлық.

Health is better than riches.- Әуелгі байлық -дансаулық, екінші байлық- он саулық, үшінші байлық -ақ жаулық.

Early to bed and early to rise makes a man healthy, wealthy and wise.- Ерте тұрған ердің ырысы артық, ерте тұрған әйелдің бір ісі артық.

Live not to eat but eat to live. – Ауру астан, дау қарындастан.

Appetite comes with eating. -Аштық ас талғатпайды.

Hunger is the best sauce. -Ашаршылықта жеген құйқаның, аузыңнан дәмі кетпес.

Eat at pleasure, drink at measure.- Қанағат қарын тойғызар.

An aplle a day takes the doctor away. -Ауру азығымен, тоқпақ қазығымен. –Дәрі шөптен шығады, дана көптен шығады.

A sleeping man is no better than a dead man. - Ұйықтаған адам, өлген адаммен тең.

5.Bringing up.

Frist think then speak. – Аңдамай сөйлеген ауырмай өледі.

Everything is good in its season. – Әр нәрсенің өз орны бар.

Where love and advise, there is no sorrow. –Жаным дессең кенессең, өтесің бұл өмірден уайым қайғы жеместен.

Where is a will there is a way. – Іздеген мұратына жетеді.

Leopard cannot change his spots. –Етпен сіңген мінез, сүйікпен кетеді.

A man can die but once. Ер жігітке екі өлмек жоқ.

If you are kind be kind to the end. – Қайыр қылсаң бүтін қыл.

If you are great be modest. – Ұлық болсаң кішік бол.

Life is not a bed of roses. – Өмір сүру жазықты жарып өту емес, тақиялы бас талайды көреді.

Worth pays for itself.- Сіңірген еңбек ақталады.

News flies quickly. – Ел құлағы елу.

To the evil answer good. -Таспен ұрғанды аспен ұр.

Two heads are better than one.- Кеңесіп пішкен тон келте болмас.

6.One law for the rich, and another for the poor. – Жалғыз жүріп жол тапқанша , көппен бірге адас.

Like priest, like people. Атаңның баласы болма, еліңнің баласы бол.

7.A good name is better than a good face. Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала.

Men may meet but mountains never. Халық айтпайды, халық айтса, бекер айтпайды.

Better be envied than pitied. Айтушы ақылды болса, тыңдаушы дана болады.

Many a little makes a mickle. Берекені көктен тілеме, бірлігі мол көптен тіле.

Fair without, foul within. Үлкені бастар кіші қостар.

One scabby sheep will mar a whole flock. Ел артындағы шаң жұтады, ел алдындағы май тұтады.

He is not fit to command others that cannot command himself. Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала.

Actions speak louder than words. Баланың жақсысы сүйеніш, жаманы күйініш.

A good name is lost than won. Қар қылауымен өседі, бала сылаумен.

8.Blood is thicker than water. Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар.

If my aunt had been a man, she’d have been my uncle. Жақсы әйел ырыс, жаман әйел ұрыс.

Many a good father has but a bad son. Жақсы әйел жарының жақсысын асырар, жаманын жасырар.

Like mother, like daughter. Ердің жақсысы ел мен ойласады, әйелдің жақсысы ермен ойласады.

Like parents, like children. Ағайын бірде араз, бірде тату.

9. The more you live, the more you see, the more you know. – Тіліңмен жүгірме, біліммен жүгір.

He knows most who speaks least. – Білек бірді жығады, білім мыңды жығады.

An hour in the morning is worth two in the evening. – Білім арзан, білу қымбат

Better untaught than ill- taught. – Білген адам тауып айтады, білмеген адам қауып айтады.

If you run after two hares, you will catch neither. – Білімнің басы бейнет, соңы зейнет.

Soon learnt, soon forgotten. – Ғалыммен жақын болсаң, қолың жетер, жалым мен жақын болсаң -басың кетер.

First think, then speak. – Аз сөз алтын, көп сөз күміс.

A good word is as soon said vas an ill a bad one.- Айтуға оңай, істеуге қиын.

Saying is one thing and doing another. – Ақылды кісінің белгісі аз сөйлеп, көп тыңдайды.

Swift to hear, slow to speak. - Әуелгі сөз рас болса, соңғы сөзінің өтуіне жақсы.

Whom we love best, to them we can say less.- Бал тамған тілден, у да тамар.

Truth is stranger than fiction. – Шын бір сөз, өтірік мың сөз.

A honey tongue, a heart of gall.- Ащы сұраққа тұщы жауап күтпес.

Many a true word is spoken in jest. – Арамды құдай табады, момынды қайыр табады.

Lie and profit lie not in one sack.- Адамды алдау арыңның алдында қылмыс, ағаны алдау анаңның алдында қылмыс.

To know everything to know nothing. – Ақылды жылдығын ойлайды, ақылсыз күндігін ойлайды.

Two heads are better than one. – Көп ақымақтың ағасы болғанша, бір ақылдының інісі бол.

He that nothing asks, nothing learns. -Мың рет естігеннен, бір рет көрген артық.

He that never climbed, never fell. – Айла алтау, ақыл жетеу.

Better a glorios death than a shameful life.- Өлім жайлы көп айтса, тірісінің берекесі кетеді.

He who pleased everybody died before he was born.- Өлім байдың малын шашады, жоқтың артын ашады.

Art is long, life is short. – Көп жасап күміс болғанша, аз жасап алтын бол.

Better die standing than live kneeling.- Ажал ақымақ үшін алтау, ақылды үшін біреу.

A Friend in need is a friend indeed. – Дос сыртыңнан мақтар, дұшпан көзіне мақтар.

A friend to everybody is a friend to nobody.- Жолдасың жақсы болса жолың ұзын деме, жолдасың жаман болса қолың ұзын деме.

A friend is easier lost than found.- Заттың жаңасы жақсы, достың ескісі жақсы.

Choose your friends as your books, few but choice. Досың жақсы болса, сен де жақсы боласың.

A bad beginning makes a bad ending.- Оңай табылған олжа оңай кетеді.

As you sow, you shall mow.- Еңбек даңқ алып келер, жалқаулық жолдан тайдырар.

Doing is better than saying. – Ащы еңбектен тәтті нан.

Doing nothing is doing ill. – Еңбекшінің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті.

A cock is valiant on his own dunghill.- Жіптің ұзыны, сөздің қысқасы жақсы.

Every bullet has its billet.- Жаман сөз жылатады, жақсы сөз жұбатады.

East or West, home is best.- Ең жұмсақ та тіл, ең қатты да тіл.

There’s no place like home.- Жаман сөз жанға кірген тікен, жақсы сөз таптырмайтын ем.

You can’t eat your cake and have it. – Жейтін ауызды жемес ауыз байламайды.

Eat to please yourself, but wear such a dress as to please others. – Тоқ адамды ұйқы басады, аш адамнан ұйқы қашады.

After dinner sit \sleep\ a while , after supper walk a mile. – Жақсы ас қалғанша , жаман қарын жарылсын.

Eat at pleasure, drink with measure. – Қонаққа «кел» демек бар, «кет» демек жоқ.

All bread is not baked on one oven. – Бес саусақ бірдей емес.

All covet, all lose. – Екі кеменің басын ұстаған суға кетеді.

A clean hand needs no washing. – Ары тазаның жаны таза.

Habit cures habit – Ауру қалса да әдет қалмайды.

It’s never too late to learn.- Оқуға кештік жоқ.

Knowledge is power. – Білім қуат.

Better late than never. – Игіліктің ерте кеші жоқ.

Four eyes see more than two. – Кеңесіп пішкен тон келте болмас.

Better be an ordinary man in one’s native land, than a sultan in a foreing land! –

Кісі елінде сұлтан болғанша өз елінде ұлтан бол!

For each man his native lands is paradise. – Әркімнің өз жері жұмақ.

Love is Motherland is infused in family heart.- Отанды сүю отбасынан басталады.

To betray one’s Motherland is to bury one alive. – Отанға опасыздық еткенің , өз түбіне жеткенің.

Person without Motherland is a nightingale without forest. – Отансыз адам ормансыз бұлбұл.

Science is a sea; knowledge is a boat on its space. – Ғылым теңіз, білім қайық.

Leaning is a source of knowledge; knowledge is a light of life. – Оқу білім бұлағы, білім өмір шырағы.

Clothes don’t make a man beautiful, but knowledge. – Кісінің көркі киім емес білім.

Don’t rely on your strength, but on your knowledge. – Білегіңе сенбе, біліміңе сен.

Power is in knowledge, knowledge is in the book.- Күш білімде, білім кітапта.

Strong will win a man , a scientist – one a thousand. - Білекті бірді , білімді мыңды жығады.

Laziness is a nasty. – Жалқаулық жаман ауру.

Health is wealth. - Денсаулық зор байлық.

Book is a big wealth. – Кітап алтын қазына

Father is a mighty tree, children are it’s leaves.- Ата бәйтерек, бала жапырақ.

Live and learn.- Өмір сүр мәңгі оқы. -Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ.

You know a man by his friends.- Адамды досына қарап таны.

Better late than never.- Ештен кеш жақсы.

So many men so many minds. – Көптің ойы кемеңгер.

Honesty is the best policy.- Арыңды жасыңнан сақта.

Never put off till tomorrow what you can do today. – Бүгінгі істі ертеңге қалдырма.

First think , and speak.- Айтылған сөз атылған оқпен тең.

Motherland is the mother to people,

People is the mother to a djigit.- Ерім дейтін ел болмаса, Елім дейтін ер болмас.

A Riddles. \Жұмбақтар\.

1.The teacher writes on me with chalk, my face is black, I cannot talk.

\a blackboard\

2.What do you keep in your school bag that shows what lessons you must prepare at home? \a diary\

3.There are six of us in every family, but jnly four of us are in a town. What are we? - \the letters.\

4.Elizabeth, Lizzy, Betsy and Bess,

They all went together to seek a bird’s nest,

They found a bird’s nest with five eggs in,

They all took one, and left four in.

Элайзабета, Лизи, Бетси мен Бесс,

Жұмыртқа теруге жиналды бір кеш.

Бес жұмыртқа тауып, бір біреуден алды,

Сонда да бақандай төрт жұмыртқа қалды.

\Жұмыртқа теруге бірғана қыз барған\

1. 
   Humpty, Dumpty, sat jn a wall,
   

All the King’s horses,

And All the King’s men

Couldn’t put Humpty Dumpty together again.

Жұмыр Құмыр қабырғада тұрады.

Бір күні оңбай жұмыр құмыр құлады.

Каролдың бүкіл аттары,

Бүкіл әскері,

Бүкіл солдаттары

Жұмыр Құмырды тұрғыза алмай ,

Бетін бұрғыза алмай ,

Шашылған сүйегін жия алмай

Жүз жиырма жыл жылады.

\ an egg\

2. 
   A thousand threads, ten thousand threads,
   

And Are never seen again

A thousand threads, ten thousand threads.
Бір мың жіп, 100000 жіп

Өзенге түседі де,

Жоқ боп кетеді де.

\Rain\

3. 
   Footless and handless
   

And wants to be let in.

Есікті қағады,

Үйге кіргісі келеді.

\Wind\

4. 
   Higher than a house
   

Oh, whatever can that be?

Талдан да биік,

Бұл не болды екен.
\a star\

5. 
   I am asked to come,
   

But I make them hide

When I come.
Мені кел деп шақырады,

Мені асыға күтеді,

Бірақ мен келгенде

Адамдар тығылып қалады.

\ Rain\

6. 
   I am energy and motion
   

I can hear and I can speak

I can see and even seek,

Ieat neither bread nor qruel,

I eat energy and fuel,

Better say: I never eat

I am transformated heat.

Мен қуатпын, мен қимылмын,

Мен мұхит аса ұша аламын.

Менің есту қабілетім бар, іздей де аламын.

Көре саламын, керек десеңіз, іздей де аламын.

Нан да жемеймін, сұлу ботқа да жемеймін.

Қуат пен отын жеймін,

Шындығында , мені ештеңе жемейді деп айтқан дұрыс.

Мен жылуға айналамын.

\electricity\

Never goes two hands,

Never goes, yet stands.

\a clock\

Give it food and it will live,

Give it water and it will die.

\fire\
Take one out and scratch my head

I am now black but once was red.

\a match\

I am so happy, I can fly

In the blue, blue sky.

\a butterfly\

But not throw/

\a cold\

Thirty – two white ponies are on the hill,

Always moving but standing still.

What are we?

\teeth\

What goes around the world and stays in a corner?

\a stamp\

I can jump , I can sing, I can play the violin.

\a grasshopper\
A tongue – twister \Жаңылтпаш\
[p]; [i]; [e].
1.Peter piper picked a peck of pickled peper,

A peck of pickled pepper Peter Piper picked,

If Peter Piper picked a peck of pickled pepper,

Where is the peck of pickled peper Peter Piper picked?

Петер Пайпердің бір үйме сүрленген келімдәрі теріп әкелген бақа рас.

Петер Пайпердің бір үйме сүрленген келімдәрі қайда?

2. 
   If you , Andy have two candies, give one candy
   

If you , Andy, have two candies.

Give one candy to Sandy, Andy
Энди , егер сенде екі балауыз болса,

Бір балауызды Сэндиге бере қойшы, Энди.

3. Why do you cry, Willy,

Why do you cry?

Why, Willy? Why, Willy?

Why, Willy? Willy?

Whenever we meet

There’s a tear in your eye

Why, Willy? Why, Willy?

Why, Willy? Why?

Сен неге жалыйсың, Вилли.

Қашан көрсемде

Көзіңнен қараң ағады да тұрады.

Неге , Вилли? Неге, Вилли?

Неге, Неге. Неге?

4.Don’t trouble, trouble

Till trouble trouble you,

It only doubles trouble

And trouble others too.
Машақаттан аулақ жүр,

Машақат өзі кеп тиіспейінше

Машақатқа тиіссең ол екі есе көбейіп кетеді.

Өзгелердің де мазасын алады.

5.I need not your needles

They are needless to me.

I need not your needles

They are needles to me.

Маған сіздің инелеріңіздің қажеті жоқ.

Олар маған қажетсіз.

[I:]

we scream for ice.

I scream, you scream,

we all scream for ice cream .

Мен де, сен де,

Бәрімізде,

Балмұздақ талап етіп,

Айқай салайық.

[a]

7. A big black bug bit a big black bear.

Үлкен қара кене

Үлкен қара аюды

Шағып алды.

Үлкен қара аю

Үлкен қара кенені

Тістеп алды.

[K]; [i:] .

A canner exceedingly canny,

One morning remarked to his granny

‘A canner can can

Anything that he can.

But a canner can’t can a can , can he?

Жеміс жидек консервілеуші,

Өте қу, айлакер.

Бір күні әжесіне былай деді:

Жеміс жидек консервілеуші

Кез келген жемісті

Консервілей алады.

Бірақ жеміс жидек консервілеуші,

консерві қалбырын жасай алмайды.

Тіл арқылы тек қана адам және оның қоршаған ортасы өмірінің әлеуметтік жағдайы ғана емес, сонымен қатар халықтың қоғамдық танымы, діні, ұлттық мінезі, өмір сүру тәсілдері, дәстүрі, әдет ғұрыпы, моральдық құндылықтар жүйесі дүние танымы көрінеді. Мақал мәтелдерде, жұмбақтарда, жаңылтпаштарда дүниеге көзқарас, адамдарға, басқа ұлттарға қатынас сақталады.

Қазақ және ағылшын мақал мәтелдерінің айырмашылығы, қазақ мақал мәтелдерінің басым көпшілігі ауызша сөз үлгілері негізінде қалыптасса, ағылшын мақал мәтелдерінің көлемді бөлігі қасиетті кітаптан тараған ұлағатты сөздер болып табылады.

Ағылшын мақал мәтелдерін , жұмбақтарын, жаңылтпаштарын төмендегі тапсырмаларды орындату арқылы үйретуге болады.

1.Мақал мәтелдердегі, жұмбақтардағы, жаңылтпаштардағы дыбыстарды дұрыс айту, яғни фонетикалық жаттығу ретінде.

2.Грамматикалық материалды бекіту барысында

3.Қазақша баламасын табу.

4.Жалғасын тап.

5.Суретке байланысты мақал мәтел тап.

6. Кітапша жасау.

Мақал мәтелдерге, жұмбақтарға, жаңылтпаштарға ұлттық мәдениет және еңбекке қатысты тарихи тәжірибесі көрсетіледі және олар тілге қайталанбас көркемдік береді. Әр түрлі елдердің мақал мәтелдерді, жұмбақтарды, жаңылтпаштарды салыстыру, салыстырылып отырған елдердің арасында едәуір ұқсастықтың бар екенін білдірсе, салыстыру арқылы тілдер бір біріне аздап болса да жақындай түседі.

Мақал мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар техника мен ғылымның дамуына қарамастан белгілі бір ұлттың мәдениетінің біртұтас айырылмас бөлігі, әрдайым зерттеу нысаны болып табылады. Мақал мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар оқушылардың практикалық тұрғыда есту, жазу қабілетін арттырады, тіл мәдениетін дамытады, ой өрісін жоғарлатады, тәрбиелейді. «білім мен тәрбие егіз» десек, білімді де саналы ұрпақ тәрбиелеуде мақал мәтелдердің, жұмбақтардың, жаңылтпаштардың маңызы зор.