І. «Қабылдау-қабылдамау»: 3, 4, 8, 10, 12, 14, 15, 16, 18, 20, 23, 24, 26, 27,
29, 37, 38, 39, 40, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 49, 51, 52, 53, 55, 56, 60
ІІ. «Кооперация»: 6, 9, 21, 25, 31, 33, 34, 35, 36.
ІІІ. «Симбиоз»: 1, 5, 7, 28, 32, 41, 58.
IV. «Авторитарлық гиперсоциализация»: 2, 19, 30, 48, 50, 57, 59.
V. «Кішкентай жолы болғысыз адам»: 9, 11, 13, 17, 22, 28, 54, 61. Сауалнама ұпайларының саналу реті:
Сауалнама ұпайлары барлық шкалалардакӛрсетілген жауаптар бойынша есептеледі.
Шкалалар бойынша ата-ананың балаға деген қатынасы:
– қабылдау-қабылдамау;
– кооперация;
– симбиоз;
– гиперсоциализация;
– инфантилизация (инвалидизация).
Шкалалар бойынша «шикі» ұпайлардың пайыздық рангтары кестеде келтірілген.
шкала: «қабылдау-қабылдамау»
«шикі» ұпай
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
Пайыздықранг
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0,63
|
3,79
|
12,02
|
«шикі» ұпай
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
Пайыздықранг
|
31,01
|
53,79
|
68,35
|
77,21
|
84,17
|
88,60
|
90,50
|
92,40
|
93,67
|
«шикі» ұпай
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
26
|
Пайыздықранг
|
94,30
|
95,50
|
97,46
|
98,10
|
98,73
|
98,73
|
99,36
|
100
|
100
|
«шикі» ұпай
|
27
|
28
|
29
|
30
|
31
|
32
|
|
|
|
Пайыздық ранг
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
|
|
|
ІІ шкала «Кооперация»
«шикі» ұпай
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
Пайыздықранг
|
1,57
|
3,46
|
5,67
|
7,88
|
9,77
|
12,29
|
19,22
|
31,19
|
48,82
|
80,93
|
ІІІ шкала «Симбиоз»
«шикі» ұпай
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Пайыздықранг
|
4,72
|
19,53
|
39,06
|
57,96
|
74,97
|
86,63
|
92,93
|
96,65
|
шкала«Авторитарлық гиперсоциализация»
«шикі» ұпай
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Пайыздықранг
|
4,41
|
13,86
|
32,13
|
53,87
|
69,30
|
83,79
|
95,76
|
шкала «Кішкентай жолы болғысыз адам»:
«шикі» ұпай
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Пайыздықранг
|
14,55
|
45,57
|
70,25
|
84,81
|
93,04
|
96,83
|
99,37
|
100,0
| Ата-аналарғаарналған сауалнама «балаларды тәрбиелеу типтері»
(Шапарь В.Б. Практическая психология. Психодиагностика отношений между родителями и детьми. Ростов н/Д., 2006. С.77-85.)
Мақсаты: Ата-аналардыңотбасында бала тәрбиелеу типтерін анықтауға арналғансауалнама.
Тәбиелеу –қоғамдық-тарихи тәжірибені балаға берудегі іс-әрекет; адамның даму шарттарын қамтамасыз ететін, қоғамдық ӛмірге, еңбекке даярлайтын, белгілі бір таным-түсініктерді, әлеуметтік ұстанымдар мен құндылық бағдарды қалыптастыру мақсатында баланың мінез-құлқы мен санасына мақсатты- жоспарлы және жоспарсыз кез келген сәтте әсер ету арқылы жүретін күрделі жүйелі үрдіс.
Ата-ананың отбасылық тәрбиесі негізіндебалаға қоғамдық тәжірибені игертунәтижесінде оның субьективті әлемін дамытады.Отбасылық тәрбие негізінде баланың қоғам туралы таным түсініктері, құндылықтар жүйесіқалыптасып, күнделікті ӛмірде кездесетін қиыншылықтар мен сынақтардыжеңу арқылы жеңіске жету, ӛмірдің мағынасын ұғынупайда болып қалыптасады.
Нҧсқау:Құрметті ата-ана! Берілген сауалнамадағы пікірлерді мұқият оқып шығып, егер онымен келіссеңіз (+), ал келіспесеңіз (-) белгілерін қойыңыз.
Сауалнама мәтіні:
Біздің үйде ең бастысы – бала.
Мен баламның менімен ақылдаспай бір нәрсені жасағанын кӛз алдыма елестете алмаймын.
Сіздер түсініңіздер, мен күні бойына ӛз тірліктерімді бітіре алмай жүргендебаланың жанын түсінуге еш уақытым жетпейді.
Менің балам балабақшада емес үйде, отбасында тәрбиеленіп жатқанына маған риза шығар.
Балам менің кӛңілімнен шығуға ұмтылса да, мен оның тек кемшілікткрін кӛремін.
Егер менің балам бір нәрсеге кінәлі болып қалса, онда оның 3 қайтара терісін сыпырып аламын.
Мен әрдайым балама барлық нәрсені ақылмен жасауын айтып отырамын.
Мен баламның денсаулығы, ӛмірі жақсы болуы үшін, оның барлық еркеліктерін кешіремін.
Балама сағаттар бойы уақытымды бӛлгенше, оның кӛңілін аулайтынбір нәрсе сатып ала салғаным жақсы.
Ӛзінің ойындағы жауабына қол жеткізу үшін менің балам дәл сол сұрақпен кімге (әкесіне немесе шешесіне) бару керектігін жақсы біледі.
Бұрында мен балама барлық нәрсеге рұқсат ететінмін, ал қазір еш нәрседе жасатпаймын.
Менің балам туғаннан бастапӛзіне ешкімнің тең келмейтінін біледі.
Менің балам ешқашан менсіз шешім қабылдамайды.
Мен балама барлығын беремін: тамақ, киім, одан артық оған кӛңіл бӛлудің қажеттілігі қаншадеп ойлаймын.
Маған баламның қаншалықты кедергі келтіретінін білсеңіздер ғой!
Кӛршімнің баласына қарағанда, менің балам 100 есе нашар.
Баланың ойы ешнәрсе емес, ал ата-ананың ойы – заң.
Мен «ең алдымен баланың міндеттері, содан соң ғана құқықтары болуы тиіс»,-деп есептеймін.
Мен баламды барлығынан қорғаштаймын.Ол мен үшін денсаулығымның қаншалықты қымбат екенін жақсы біледі.
Менің балам күнделікті сыйлық алуға үйренген. Оның әрдайымнеге кӛңіл толмайтынын түсіне алмаймын.
Біздің үйдегі ересек адамдар баланы тәрбиелеуде әр қайсысы ӛзінің стилін қолданады.
Менің балам (қызым) енді ӛзінің кіші қарындасы (інісі) болғандықтан, оған кӛп кӛңіл бӛле алмайтынымызды еш түсінбейді.
Мен тек ӛзімнің балам үшін ғана ӛмір сүремін.
Мен тек қана балам үшін ӛмір сүретініме неліктен мені кінәләйтындарынтүсінбеймін.
Маған баланы кӛбінесе телефон арқылы тәрбиелеуге тура келеді.
Менбалама кӛңіл бӛлугеұмтылмаймын. Бала кезімде маған да ешкім кӛңіл бӛлмеген.
Менбаламның жақсы болуы үшін оныбасқа балаларға қарсы қоямын.
Тәрбиелеудің ең жақсы тәсілі- белдік, бір соғып алсаң, кӛпке дейін есінде ұстап, қорқып жүреді.
Балам біздің үміттерімізді ақтаулары қажет екендігін біледі.
Баламның денсаулығының нашар екендігін әрдайым есімде ұста, оның айтқандарын орындауға тырысамын.
Менің балам еш нәрсеге мұқтаж емес, тіпті «құс сүті» де бар.
Бала тәрбиесі сұрақтарына келгенде күйеуіміз екеуіміздің кӛз қарастарымыз әр түрлі.
Бұрын отбасында жалғыз ӛзі болды, ал енді кіші ұлыма азырақ мейірімділік, кӛңіл бӛлсем, оның несі қайы,соны түсімбеймін.
Менің ӛмірімнің мәні ол балам.
Менім балам ӛзінің денсаулығына зиан келтіретін ешқандай іс-әрекет жасамайды.
Менбаламның достарыммен танысуға еш уақытым жоқ.
Менің балам үйге қонбаса, ол оның ісі.
Менің қызым (ұлым) ұлыма (қызыма) қарағанда 100есе қабілетті.
Тек қана қорқыныш, жазалау қорқынышы менің баламды ауыздықтайды.
Менің балам басқалармен бірге үйдің тәртібіне жауап береді.
Балам ден-саулығын айтып шағымданса, менің мазам кетеді.
Жұмысымда қаншалықты бос еместігімді және басқа балалар сияқты ешнәрсеге мұқтаж болмауы үшін, менің баламайлықтың қаншалықтымаңызды екенінжақсы біледі
Менің балам бәрімізге жағу үшін әкесі мен шешесінің, атасы мен апасының арасында күні бойы тіл табысу үшін жүгіріп жүреді.
Отбасында кішкене баланың тууына байланысты үлкен ұлды тәрбиелеу стилін еріксіз түрде ӛзгертуге тура келеді.
Менің балам мақтауға тұрарлық отбасыда ӛмір сүруге үйренген.
Мен баламның бүкіл ӛмірінің майда –шүйделеріне дейін ойластырып қойдым.
Балам үшін ас әзірлеу менің ісім, ал оны жеу-жемеу баламның ісі.
Мен балама ойыншық үшін бір тиында бермеймін.
Маған әрдайым баламның жӛнін жӛндеп отыруыма тура келеді. Ол не істесе де, басқаларға қарағанда нашар болып шығады.
Тәртіп мен үшін– жазалау және қорқыныш.
Ӛмірде бір нәрсеге қол жеткізу үшін музыка мен тілді білу керек екендігін біледі.
Балам ауырып қалғанда, мен оның барлық тілегін орындауға дайынмын.
Егерменде таңдау болса: іс сапарға бару немесе баламен бірге болу, әрине, мен іс сапарды таңдар едім, ӛйткені ол менің кәсіби ӛсуім үшін маңызды жәнебалама сол жақтан сыйлық алып келер едім.
Біздің үйімізде әрдайым баланы қалай дұрыс тәрбиелеуге болады деген пікір-талас болып тұрады.
Мен ендігіжерде баланы еркелетпеймін, одан да барына қанағат етсін.
Менің балам нені қажет етсе, ол мен үшін заң.
Мүмкіндік болғанша мен баламды қорғаштаймын.
Бала кезімде маған ата-анам онша кӛңіл бӛлмеген. Не үшін мен балама кӛңіл бӛлуім керек.
Әр күн сайын балама не киіндірем, не ішкізем деп ойланып отыру үшін дүниеге келген жоқпын. Бұл туралы мемлекет ойлансын.
Менің ойымша тәрбиелеудің ең жақсы тәсілі – баланы басқа адамдарға қарсы қою.
Балама тек белдіктің кӛмегімен сӛзімді ӛткіземін.
Мен жұмыста болған уақытта, үлкен балам кішілерінің қамын ойлайды.
Маған әрдайым балам ауырып тұрған сияқты болып кӛрінеді.
Егер мен баламмен үйде отыратын болсам, онда оның басқалардың кӛзін қызықтыратындай қымбат ойыншықтары болмайтын еді.
Демалыс күндері мен баламды қайта тәрбиелеумен айналысамын, ӛйткені мен жұмыста болған кезде ата-әжесі оны қатты еркелетеді.
Менің балам ендігі жерде отбасының еліктейтінібасқа екенімен келісе алмауда.
Біздің үйде барлығы тек баланың тынысымен тыныстайды.
Балама бір нәрсе істесем, оны тек жақсылық ойлағандықтан ғаністетер едім.
Әрине баламның дамуын қалаймын, бірақ оған кеткен уақытыма ішім ашиды.
Ендігі жетпегенібаламның жағдайын жасау еді.
Балаларымның ішінде ӛзімнің сүйіктім бар екенін жасырмаймын.
Мен баламды еркелетіп емес, қамшымен тәрбиелеймін.
Балама үлкендердей жауапкершілікті жұмыстар тапсыруға үйреніп қалғанмын.
Мен баламның «қалпақ астында» ӛсуіне келісемін, тек ӛзі ауырмаса екен.
Мен балама не жетпейтінін түсінбеймін, біз оған сұрағанының бәрін сатып әпердік.
Баламыздың кесірінен біздің үйде әрдайым ұрыс-керіс, ӛйткені күйеуім екеуміздің бала тәрбиелеу мәселесіне келгенде кӛзқарастарымыз әртүрлі.
Менің қызым (ұлым) әкесімен ажырасқаннан кейін ӛзінің қажеттіліктерін ӛтеу үшін ақшамның жоқ екендігімен еш келіскісі келмейді.
Менің балам ӛзінің ең жақсы балаекенін біледі.
Балам барлық кезде менің таңдауыма кӛнеді.
Баламды тәрбиешілердіңтәрбиелегенін қалаймын.
Балам ауырып қалғанда мен дәрігер шақырмаймын, ӛзі жазылады.
Менің қызым (балам) ертегідегі ханзаданы (ханшайымды) күтетін сияқты, алайда оған әлі алыс.
Мен баламның ӛзіме түгелдей бағынатынына үйреніп қалғанмын.
Менің баламәрдайым үздік болу керектігін біледі, әйтпесе мен оған шыдай алмаймын.
Балам ӛзін жайсыз сезінген кезде, мен ол жаңа туғандай безгек қағамын.
86.Мен ӛз орнымды жаңа бір ойыншық қалдырып кетсем, балам қуанады деп ойлаймын.
Менбалама рұқсат етсемде,әкесі оған тыйым салады.
Мен ӛз баламның пайдасы үшін тәрбиелеу стилімді ӛзгерттім.
Егер менің балам айды әперуімді талап етсе, оны да жасауға дайынмын.
Менің балам ешнәрсені уайымдайды, ӛйткені барлық нәрсенің қамын ойлайтынымды біледі.
Менің балам толығымен ерікті: мектепке, балабақшаға барғысы келсе барады, барғысы келмесебармайды.
Жасырмаймын, мен баламның ӛз уақытын қайда, кіммен ӛткізетіні еш қызықтырмайды.
Менің қызым (ұлым) түсіндегідей әрдайым ӛзіне тісін қышырлатады. Одан да әпкесіне (ағасына)ұқсап, жақсы бір іспен айналыссағой.
Мен ӛз балаларымды ӛте қатал «кірпішешен» үстінде ұстаймын.
Мен әрдайым балама ӛзіміздің тұрмыс-тіршілігімізді басқару ісіне араласуынасенім білдіремін.
Баламның басқалардан ауру жұқтырып алмауы үшін, оған қонаққа, театр, кино, циркке баруына тыйым саламын.
Балам мені мақтап тұтады. Менбәріне қол жеткіздім және баламда бәрі бар. Оған менімен қарым-қатынаста болудың қажеті қанша.
Менің балам нені істеуге болатынын және болмайтынын ешқашан білмейді.
Менің күеуім (әйелім) ӛзіне жаңа отбасын тапса, онда мен баламды бұрынғыдай еркелете алмаймын.
Менің балам ӛзінің идеал екенін жақсы біледі.
Менің балам вундеркинд болып тумаса да, сондай болуы үшін барлығын жасаймын.
Ӛз баламмен серуендеуге шыққаннан гӛрі, маған дүкенге барған маңыздырақ.
Менің балам маған артық жүк.
Кіші ұлым (қызым) мені әрдайым тітіркендіреді. Біздің тағы бірбаламыздың болғаны қандай жақсы.
Егер маған баламды айтып біреу шағымданса, мен баламмен оның есінде ұзақ уақыт бойы қалатындай етіп есеп айырысамын.
Менің ұлым (қызым) атасына қарау керектігін ӛте жақсы біледі.
Мен баламды асыра жүктеуден және стрестен қорғауға ұмтыламын.
Мен баламды тәрбиелеуге аз уақыт кӛңіл бӛлсем де, оның орнын кез- келген құнды сыйлықтармен толтыруға тырыстым.
Баламды қалай тәрбиелейтінімді тек сол күнгі менің кӛңіл күйім біледі.
Әжеміздің ауылға кеткені жақсы болды, енді баламның тәрбиесінӛз қолыма аламын.
Достарыңызбен бөлісу: |