Тас көмір, қоңыр көмір, мұнай қоры бар екені анықталды
Қоры онша көп емес Fe кені анық-
талды,
Mo,Cu, Sd, Hg, Sd, Au,Mg,AI, полиметалл
Машина жасауда тек тұрмыстық техниканы құрастыру бар, есесіне жеңіл өнеркәсіптен жүн түту, киіз басу, кілем тоқу, тері илеу, мақта өңдеу, жібек шаруашылығы жақсы дамыған
Химия өнеркәсібі тыңайтқыштар мен тұз өңдеуге негізделген.
Өзбекстан
Қоңыр көмір,
-
Cu,Mo,
Ташкентте мақта жинау, тазалауға арналған машина,
табиғи газ,
Тәжікстан
тоқыма, суландыруға қажетті құралдар,,
мұнай
нан әке-
электротехникалық приборлар, жүк көтергіш
лінетін W –
көліктер , химия өнеркәсібіне керекті құралдар,
Zn
кабель өндіретін кәсіпорындар бар.
концентратта
«Дэу - Нексия» жеңіл автокөлігі құрастырылады.
ры негізінде
өңделеді,
Мұрынтауда
Au,
Ферғанада
Ag,
өндіріледі
Тәжікстан
Мұнай, газ бар, бірақ қоры аз
-
Гиссар таулы белдеуі арқылы сынап–сурьмабелдеуі өтеді, W, қалайы, флюарит, ас тұзы өндіріледі, полиметалл,
уран қоры ашылды.
Түсті металлургия, машина жасау өнеркәсібі қазір тоқтап тұр.
РесейФедератифтік
Мұнай – Газ екеуі де Батыс Сібірде,таскөмір,
қоңыр көмір
Fe кені КМА,
Орал, Мурман Каре- лияда Mn– Кеме- ров, Сверд- лов обл- да, Cr – Перм обл,
Негізгі AI,Ti,Mg, Cu,
Nu, Sn, Mn Легирлеуші W,Mo,
бағалы Au, Ag, Pt Сирек метал Zr,Ge депбөлінеді
Тау – кен, энергетика, химия,орман, жеңіл, тамақ өнеркәсібіне машиналар,ауыл – шар. машиналарын, құрал – жабдықтар, көлік құралдары мен электротехн. электрондық құралдар шығарады..
Троллейбус – Энгельсте, картоп жинайтын комбайн – Рязаньда жасалады.
Украина
Донбаста кокстелетін көмір, Днепрде қоңыр көмір бар
Украин қалқа- нында Fe мен Mn , Керч түбе- гінде әйгілі Кривой
-Рогта
Fe кені мол.
Ti, Nu, Hg,Cr – ның шағын кен орындары бар
Өнеркәсіптік күрделі техника аэлектрон-дық есептегіш құралдар, жеңіл автокөл -Запорожец жасау тоқырауға ұшыраған. Теміржол көлігін, кеме жасау да бұрынғы дәрежеде емес
Беларусь
Аздап мұнай және ілеспе газ бар. калий тұзы, ас тұзы, құрылыс материалы саз, құм, қиыршық тас, құрылыс тасы, цемент, шыны шикі-
заты мол
-
-
Минск, Могилев, Жодинода «БелАЗ» тау–кен машинасын , автопоезд,«Минск» тракторын жасайды.
Минск, Гродно, Барановичиде автомобильдерге тетіктер жасайды. Бұдан басқа картоп жинайтын, шөп шабатын тракторлар, тоңазытқыштар, мұздатқыштар шығарады.
Молдова
Өз отыны аз болғандық- тан сырттан
отын сатып алады.
Пайда- лы қазбаға кедей
-
Трактор – «Кишинев», Қызан жинайтын комбайн (Бельцы) , а/ш мен тамақ өнеркәсібіне қажетті құралдар мен электроника дамығын
Армения
-
-
Cu, Mo, Құрылыс материал- дарынан
мәрмәр, гранит, туф
Прибор, станок, радиотехника, электроника жақсы дамыған.
Түсті металлургия энергия тапшылы-ғынан өз жұмысын тоқтатқан
Азербай
Мұнай, газ
-
-
Мұнай мен газға керекті бұрғылау қондырғыларын жасайды. Бұрынғы прибор жасау, электр құралдары, радиотехника дағдарысқа ұшырап тұр.
Грузия
Тас көмір бұрынғыдан 10 есе қысқарып,
күйзелісте тұр.
-
-
-
Беларуссия – Химиялық өнімдер сапасы жоғары. Мысалы Бобруйскідегі шина өндірісі, Гроднода жасанды талшықтар өндірісі , Новополоцкіде пластмасса, жасанды талшықтар мен
Лак бояулар жасалады. Жасанды талшық өндіруден ТМД да 1 орында.
Шыны өндірісі , жиһаз жасау жақсы жолға қойылған. Сүт ірімшігімен, тоқыма киімдерімен де әйгілі.
§ 33 ТМД АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ
ТМД елдерінің көбі КСРО құрамынан ыдырап, қайта құру ықпалымен экономикадағы жаңа салаға бет бұру кезінде өз шаруашылықтарын көбіне ауыл шаруашылық салалық құрылымының арқасында ұстап қалды деуге болады. Ал қазіргі таңдағы ТМД ауыл шаруашылығының салаларына тоқалар болсақ оның көрінісі төмендегідей.
ТМД елдері
Өсімдік
ДүниежүзіжәнеТМДкөлемінешаққандағы маңыздылығы
Қырғызстан
Дәнді дақылдар, малазықтық , техникалық және көкөніс – бақша дақылдары өсіріледі.
Ферғанада мақта, темекі, Шу облысында қант қызылшасы қайта егіле бастады.
Жүзім жем бақтары бар
Жалалабад облысында грек жаңғағының реликті ормандары бар.
Экспортының негізін электр энергиясы, түсті және полиметаллтұрмыстық техника жүн , темекі а/ш өнімдерін құрайды.
Өзбекстан
Мақта, , дәнді дақылдан 1 жылда 2 рет өнім жинайды. Күздік бидай орылған соң, орынына күріш егіледі, ал жүгері піскен соң күздік арпа себіледі.
Техникалық дақылдардан темекі, кенеп, қант қызылшасы өсіріледі.
Көкөніс, бау- бақша, картоп, жеміс ағаштары, жүзім барлық жерде дерлік
бар.
Мақта талшығын, химия өнімдерін, түсті металл, алтын, азық – түлік , табиғи газды экспорттайды.
Тәжікстан
Талшықты мақта, дәнді дақыл, малазықтық дақыл, , жеміс ағашын, жүзім, эфир май дақылдарын өсіруге маманданған.
Өз елі үшін маңызды Тұрсынзада алюминий зауыты, Вахш азот зауыты, Қайқаққұм кілем комбинаты, Худжант, Душанбе жібек тоқу комбинаттары бар
Түркіменстан
Басты байлығы мақта, дәстүрлі сала – жібек құрты, өзін - өзі қамтамасыз ететін астық өсіруді жолға қоюда. астық
Басты экспорттық товары табиғи газ бен мақта,
Елдегі 15 кілем фабрикасы әлемге әйгілі
«түркіменкілемдерін» тоқиды.
Түркіменстан әйгілі асыл тұқымды Ақалтеке жылқы-сының отаны. Бұл жылқы ұлттық қазына болып табылады.