fermentum - «ашу») немесе энзимдер (гр

11. Сыртқа шығару үрдістерінің маңызы. Сыртқа шығару ағзалары.- Зәр шығару жүйесі, экскреторлық жүйе – адам мен жануарлар организмінің артық суды, тұздарды, зат алмасудан пайда болған қажетсіз заттарды сыртқа шығаратын органдары. Теңізде тіршілік ететін қарапайымдардың организмінен бөлініп шығатын өнімдер (несеп, тер, т.б.) сыртқы ортаға диффузия арқылы немесе жиырылғыш вакуольдар көмегімен шығады. Төменгі сатыдағы көп клеткалы су жәндіктерінде (губка, ішекқуыстылар) және аз қозғалатын теңіз жануарларында (тікентерілілер) олар сыртқы ортамен байланысқан қуыстар арқылы шығып отырады. Төменгі сатыдағы құрттарда, сондай-ақ, приапулид, кейбір аннелид және полихеттердің дернәсілі мен моллюскілердің Зәр шығару жүйесі қызметін арнайы протонефридий түтікшелері атқарады. Бұл түтікшелердің бір ұшы сыртқа ашылады, ішкі жағы ерекше клеткалардан тұрады. Буылтық құрттардың көпшілік түрінің Зәр шығару жүйесі – метанефридий (метамерлі орналасқан жұп түтікше). Моллюскілерде мезодермадан дамыған зәр шығару органдарын целомодукта деп атайды. Ал шаянтәрізділердің Зәр шығару жүйесі – мишық безі (бастағы өскін түбінде орналасқан без). Құрлықта тіршілік ететін жануарлар организмінде (ылғалды үнемдеу үшін) тез еритін аммиак қиын еритін гуанинге (өрмекші тәрізділерде) немесе несеп қышқылына (көпаяқтыларда, жәндіктерде, бауырымен жорғалаушыларда, құстарда) айналады. Хордалылар арасында қабықшалылар мен асцидияда зәр арнайы қапшықта жиналады. Омыртқалы жануарларда целомодуктадан бүйрек құралады. Бүйректе түзілген зәр несеп жолымен клоакаға немесе қуыққа келеді.

12. Баланың мектепте оқуға дайындығын анықтаушы факторлар. Мектепке бейімделу жəне оның кезеңдері.- Баланың мектепке дайындығы - кұрамына тұлғалық және интеллектуалдық дайындық, сондай-ақ көру-моторлық координациясы дамуының жеткілікті деңгейі кіретін кешенді ұғым. Тұлғалык дайындық - оқу іс-әрекетінің мотивтерінің бар болуы (мектепке баруды ғана емес, сонымен қатар оқуды, оқуға байланысты белгілі міндеттерді орын- дауды қалаудың болуы), сыртқы әлемге танымдық көзқараспен қарау, коммуникативтік дағдылардың, қарым-қатынасқа түсу қалауының қалыптасқандығы; психиканың эмоциялық және еріктік дамуының жеткілікті деңгейі. Интеллектуалдык дайындық - жүйелі оқуды бастау үшін жеткілікті танымдық процестердің (қабылдаудың, естің, ойлаудың, қиялдың, сөйлеудің) қалыптасу деңгейіне жету, баланың балабақшаның стандартты бағдарламасының көлеміндегі білімдерді, біліктер мен дағдылары меңгеруі. Жаңа талаптармен жағдайларға үйрене келе бала ағзасы бірнеше кезеңнен өтеді: