Оқу әдістемелік кешен


Материалдық жауапкершілік туралы шарт



бет13/22
Дата05.11.2016
өлшемі2,59 Mb.
#945
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22

Материалдық жауапкершілік туралы шарт


(Договор о материальной ответственности)
Толық материалдық жауапкершілік туралы жазбаша шарттар кәсіпорындармен, мекемелермен, ұйымдармен сақтауға, өңдеуге, сатуға (жіберуге), тасымалдауға тікелей байланысты жұмыстарды орындайтын немесе оларға берілген құндылықтарды өндіріс үрдісінде пайдаланумен айналысатын қызметкерлердің (18 жасқа толған) арасында жасалуы мүмкін. Мұндай лауазымдар мен жұмыстардың тізбесі, сондай-ақ толық материалдық жауапкершілік туралы шарттардың үлгілері заңмен немесе жұмыс берушінің нормативтік актілерімен белгіленген тәртіппен бекітіледі.

Сақтауға, өңдеуге, сатуға (жіберуге), тасымалдауға тікелей байланысты жұмыстарды орындайтын немесе оларға берілген құндылықтарды өндіріс үрдісінде пайдаланумен байланысты, әрбір қызметкерге материалдық жауапкершілікті бөліп беру немесе олармен материалдық жауапкершілік туралы шартты жасау мүмкін болмағанда, жұмыстардың жекелеген түрлерін қызметкерлер бірлесіп орындаған кезде ұжымдық-материалдық (бригада) жауапкершілік енгізіледі.

Ұжымдық материалдық жауапкершілікті кәсіпорын ұжымының тиісті сайлау органымен келісім бойынша кәсіпорынның әкімшілігі белгілейді. Ұжымдық материалдық жауапкершілік туралы шарт кәсіпорын мен ұжымның сеніп тапсырылған құндылықтарға тікелей қатысы бар барлық мүшелері арасында жасалады (ортақ жауапкершілік).


Мәтінге арналған сөздік

Словарь к тексту

материалдық жауапкершілік туралы шарт – договор о материальной

ответственности

жазбаша шарттар – письменные договоры

сақтау – хранение

өңдеу – обработка

сату – продажа

жіберу – отпуск

тасымалдау – перевозка

тікелей байланысты – непосредственно связанный

құндылықтар – ценности

өндіріс үрдісінде – в процесе производства

пайдалану – применение

18 жасқа толған – достигшими 18-летного возраста

арасында – между

жасалуы мүмкін – могут быть заключены

мұндай лауазымдар мен жұмыстардың тізбесі – перечень таких должностей и

работ

шарттардың үлгілері – типовой договор



заңмен – законодательством

жұмыс берушінің нормативтік актілерімен – нормативными актами

работодателя

белгіленген тәртіппен – в порядке

бекітіледі – утверждаются

мүмкін болмағанда - когда невозможно

жұмыстардың жекелеген түрлерін – отдельных видов работ

қызметкерлер бірлесіп орындаған кезде – при совместном выполнении

работниками

ұжымдық-материалдық жауапкершілік – коллективная метериальная

ответственность

енгізіледі – вводиться

кәсіпорын ұжымы – коллектив предприятия

тиісті сайлау органы – соответствущий выборный орган

келісім бойынша – по согласованию

әкімшілік – администрация

белгілейді – устанавливает

сеніп тапсырылған құндылықтар – вверенные ценности

тікелей қатысы бар – имеющий прямое отношение

ортақ жауапкершілік – солидарная ответсвенность


Шарт үлгісі

(Форма договора)



Толық жеке материалдық жауапкершілік туралы

ШАРТ
_______________________________________________________________________

(кәсіпорынның атауы)

тиісті материалдық құндылықтарды сақтауды қамтамасыз ету мақсатында бұдан әрі «Әкімшілік» деп аталатын кәсіпорын атынан __________________________________

(лауазымы, аты-жөні)

және бұдан әрі жұмысшы деп аталатын екінші тараптың атынанан _________________

(лауазымы, аты-жөні)

төмендегі мәселелер жөнінде осы шартты жасасты:

1. Қызметкер___________________________________________________________

лауазымы__________________________________________________________________

немесе атқаратын қызметі____________________________________________________

(қызметтің аты)

__________________________________________________________________________

(оған тапсырылған құндылықтарды сақтау, өңдеу, сату, тасымалдау)

_________________________________________________________________________________________

(немесе өндіріс үрдісінде пайдалануы)

байланысты өзінің жауапкершілігіне алған құндылықтарды сақтауды жүзеге асыруға:

- оның жауапкершілігіне берілген материалдық құндылықтарды сақтауға немесе басқа да құндылықтарды жоғалып-бұзылудан сақтау үшін шаралар қолдануға;


  • сеніп тапсырылған материалдық құндылықтардың сақталуына қауіп

туғызатын түрлі жағдайлар туралы әкімшілікке уақтылы хабарлауға;

  • сеніп тапсырылған материалдық құндылықтардың тауар-ақша және басқа да

есебін, олардың басқа да қозғалысы мен қалдықтары туралы белгіленген тәртіпте есеп жүргізуге міндеттенеді.

2. Әкімшілік:



  • сеніп тапсырылған материалдық құндылықтардың толық сақталуын қамтамасыз ету үшін қызметкерге қажетті жағдай жасауға;

  • қызметкерлерді материалдық жауапкершілік туралы қолданылып жүрген заң актілерімен таныстыру, сонымен бірге сеніп тапсырылған құндылықтарды сақтау, қабылдау, өңдеу, сату, тасымалдау немесе өндіріс үрдісінде пайдаланудың нормативтерімен және ережелерімен таныстыру;

  • белгіленген тәртіпте материалдық құндылықтардың түгендемесін жүргізуге міндеттенеді.

  1. Егер қызметкердің кінәсінен оған сеніп тапсырылған материалдық құндылықтардың сақталуы қамтамасыз етілмесе және ол кәсіпорынның қызметіне зиянын тигізсе, онда қызметкер оның орнын қолданылып жүрген заңдарда көзделген тәртіпте толтырады.

  2. Егер шығын қызметкердің кінәсінен болмаса, онда қызметкер материалдық жауапкершілікте болмайды.

  3. Қызметкерді ҚР «ҚР-дағы еңбек туралы» 10.12.99 ж. №493-1 заңының 89-92 баптарындағы талаптармен таныстыру керек.

  4. Осы шарттың күші кәсіпорынның материалдық құндылықтары сеніп тапсырылған Қызметкермен жұмыс істеген уақыттың барлық кезеңінде де сақталады.

  5. Осы шарт екі дана жасалады: бір данасы әкімшілікте, екінші данасы қызметкерде сақталады.


Әкімшілік
__________________________________________

(лауазымы, аты-жөні, қолы, заңды тұлғаның мөрі, күні)






ДОГОВОР

О плной индивидуальной материальной ответственности
В целях обеспечения сохранности материальных ценностей, принадлежащих:

__________________________________________________________________________

(наименование предприятия)

В лице____________________________________________________________________

(руководителя6 должность, Ф.И.О.)

именуемый в дальнейшем «Администрация», выступая от имени предприятия, и __________________________________________________________________________

(дожность, Ф.И.О.)

именуемый в дальнейшем «Работник», с другой стороны, заключили настоящий договор о нижеследующем:



  1. Работник______________________________________________, занимающий

(Ф.И.О.)

должность_________________________________________________________________

(наименование должности)

или выполняющий работу____________________________________________________

(наименование работы)

Непосредственно связанную__________________________________________________

(с хранением, обработкой, продажей (отпуском),

__________________________________________________________________________

перевозкой или применением в процессе производства переданных ему ценностей)

принимает на себя материальную ответственность за необеспечение сохранности переданных ему предприятием материальных ценностей (согласно приложению) и в связи с изложенным обязуется:



  • бережно относиться к переданным ему для хранения или для других целей материальным ценностям предприятия и принимать меры к предотвращению ущерба;

  • своевременно сообщать Администрации предприятия о всех обстоятель-ствах, угрожающих обеспечению сохранности вверенных ему материальных ценностей;

  • вести учет, составлять и представлять в установленном порядке товарно-денежные и другие отчеты о движении и остатках вверенных ему материальных ценностей.

2. Администрация обязуется:

- создавать Работнику условия, необходимые для нормальной работы и обеспечения полной сохранности вверенных ему материальных ценностей;

- знакомить Работника с действующим законодательством о материальной ответственности рабочих и служащих за ущерб, причиненный предприятию, а также с действующим инструкциями, нормативами и правилами хранения, приемки, обработки, продажи (отпуска), перевозки или применения в процессе производства переданных ему материальных ценностей.


3. В случае необеспечения по вине Работника сохранности вверенных ему

материальных ценностей определение размера ущерба, причиненного предприятию, и его возмещение производятся в соответствии с действующим законодательством.

4. Работник не несет материальной ответственности, если ущерб причинен не по

его вине.

5. Работник ознакомлен с требованиями ст.ст. 89-92 Закона РК «О труде в РК» № 493-1 от 10.12.99 г., ст.ст. 175-177, 187, 188 Уголовного кодекса РК № 167-1 от 16.07.97 г.

6. Действие настоящего договора распространяется на все время работы с вверенными Работнику материальными ценностям предприятия.

7. Настоящий договор составлен в двух экземплярах: первый находится у Администрации, а второй – у Работника.
Администрация

___________________________________________

(должность, Ф.И.О., подпись

___________________________________________

печать юридического лица, дата)






1-жаттығу. Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз (Ответьте на вопросы).
Толық материалдық жауапкершілік туралы жазбаша шарттар кімдердің арасында жасалуы мүмкін? Мұндай лауазымдар мен жұмыстардың тізбесі, сондай-ақ толық материалдық жауапкершілік туралы шарттардың үлгілері немен және қалай бекітіледі? Ұжымдық-материалдық (бригада) жауапкершілік деген не? Ұжымдық материалдық жауапкершілік қандай жағдайларда енгізіледі? Ұжымдық материалдық жауапкершілікті кімдер белгілейді?
2-жаттығу. Қазақ тіліне аударыңыз (Переведите на казахский язык).
При совместным выполнении работниками отдельных видов работ, связанных с хранением, обработкой, продажей (отпуском), перевозкой или применением в процессе производства переданных им ценностей, когда невозможно разграничить материальную ответственность каждого работника и заключить с ним договор о полной материальной ответственности, может вводиться коллективная (бригадная) материальная ответственность. Коллективная материальная ответственность устанавливается администрацией предприятия по согласованию с соответсвующим выборным органом коллектива предприятия.
3-жаттығу. Сөз формаларының тиістісін таңдап алып, жақшаны ашыңыз (Раскройте скобки, выбрав подходящую форму слова)

Әкімшілік сеніп (тапсырма, тапсырылған, тапсыртқыз, тапсырылды) материалдық құндылықтардың толық сақталуын қамтамасыз (етпеу, ету, етіп, еткен, етсе) үшін қызметкерге қажетті жағдай (жасамауға, жасауға, жасауды, жасауда, жасаудың) міндетті. Егер қызметкердің кінәсінен оған сеніп тапсырылған материалдық (құндылықтарға, құндылықтардың, құндылықтармен, құндылықтарда) сақталуы қамтамасыз етілмесе және ол (кәсіпорынның, кәсіпорынға, кәсіпорынды, кәсіпорынмен) қызметіне (зиянның, зиянын, зияның, зияны, зиянына) тигізсе, онда қызметкер белгіленген заңдарда көрсетілген тәртіп бойынша оның орнын (толтырып, толтырмайды, толтырыпты, толтырады, толтырған). Егер шығын қызметкердің (кінәсімен, кінәсінен, кінәсінде, кінәсінің, кінәсіне) болмаса, онда қызметкер материалдық (жауапкершіліктің, жауапкершілікте, жауапкершілікпен, жауапкер-шіліктер, жауапкершіліктен) болмайды.


4-жаттығу. Сөйлемдердің баяндауышын мақсатты келер шақ тұлғасына айналдырыңыз (Трансформируйте сказуемые в форму будущего времени цели).
Үлгі: Шартқа қол қойды – Шартқа қол қоймақпын.
Шартқа қол қойды. Сеніп тапсырды. Толық материалдық жауапкершілікті мойнына алды. Шығынды жартылай өтеді. Материалдық құндылықтарды сақтауға жағдай жасады. Ұжымдық материалдық жаупкершілік енгізілді. Әкімшілік сеніп тапсырған құндылықтарға ортақ жауапкершілік белгіленді.
5-жаттығу. Мақсатты келер шақ тұлғасында тұрған етістіктің астын сызыңыз, жасалу тәсілін түсіндіріңіз (Подчеркните глаголы, стоящие в форме будущего времени цели, объясните способ образования).
Кейбіреудің бар өнері, мақсаты киімін түземек (Абай). Ертеңгі күні он шақты жолдас ертіп, Абай Қарамолдаға аттанбақ (М.Ә.). Біз ғылымды сатып, мал іздемек емеспіз (Абай). Енді мынау жұлдызынан көз жазбақ емес. Оразбай өзі тірідей жерге көмгізген Сейіттің өлі-тірісін білмек емес. Дәмежан жоқшылық, мұқтаждық күйін де жасырмақ емес (М.Ә.). Тіпті ештеңе айтпақ емес. Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ (Х.Ә.). Жаман ба, жақсы ма, тарих бәрібір өлмек емес (І.Е.). Екі тумақ жоқ болса, екі өлмек те жоқ (М.Ә.). Қатардан асаң да, халықтан аспақ жоқ (Мақал). Тері сүйреткендей сұрықсыз түзде үйректер орнына қарғалар қарқылдамақ, қошақандар орнына борсықтар домаланбақ (Т.Ә.).
6-жаттығу. Берілген сөйлемдердің құрамындағы сөздерді орын тәртібіне қарай дұрыс орналастырыңыз (Составьте предложения, соблюдая порядок слов).
Материалдық жауапкершілік туралы шарт жасалады мен арасында жұмысшының кәсіпорын. Шарт дана жасалады екі болып. Бір екінші әкімшілікте қызметкерде данасы сақталады данасы. Қызметкерді таныстыру талаптарымен керек заң.
7-жаттығу. Сөздердің жігін ажыратып, сөйлем санын көрсетіңіз (Разбейте слова и определите количество предложений).
Толықматериалдықжауапкершіліктуралыжазбашашарттаркәсіпорындарменмекемелерменұйымдарменсақтауғаөңдеугесатуғатасымалдауғатікелейбайланыстыжұмыстардыорындайтыннемесеоларғаберілгенқұндылықтардыөндірісүрдісіндепайдалануменайналысатынқызметкерлердіңарасындажасалуымүмкінмұндайлауазымдарменжұмыстардыңтізбесізаңменнемесежұмысберушініңнормативтікактілеріменбелгіленгентәртіппенбекітіледі.
8-жаттығу. Орыс тіліне аударыңыз (Переведите на русский язык).
Сақтауға, өңдеуге, сатуға (жіберуге), тасымалдауға тікелей байланысты жұмыстарды орындайтын немесе оларға берілген құндылықтарды өндіріс үрдісінде пайдаланумен байланысты, әрбір қызметкерге материалдық жауапкершілікті бөліп беру немесе олармен материалдық жауапкершілік туралы шартты жасау мүмкін болмағанда, жұмыстардың жекелеген түрлерін қызметкерлер бірлесіп орындаған кезде ұжымдық-материалдық (бригада) жауапкершілік енгізіледі.

Ұжымдық материалдық жауапкершілікті кәсіпорын ұжымының тиісті сайлау органымен келісім бойынша кәсіпорынның әкімшілігі белгілейді. Ұжымдық материалдық жауапкершілік туралы шарт кәсіпорын мен ұжымның сеніп тапсырылған құндылықтарға тікелей қатысы бар барлық мүшелері арасында жасалады (ортақ жауапкершілік).


Тест тапсырмалары
1. Толық материалдық жауапкершілік туралы шартты кімдер белгілейді?

А) кәсіпорынның қызметкерлері

В) кәсіпорынның әкімшілігі

С) сот


D) жеке тұлға

Е) конституция


2. Кәсіпорын мен ұжымның сеніп тапсырылған құндылықтарға тікелей қатысы бар барлық мүшелері арасында жасалған шарт қандай шарт болып табылады?

А) Жеке еңбек шарты

В) Ұжымдық еңбек шарты

С) Ұжымдық материалдық жауапкершілік туралы шарт

D) уақытша шарт

Е) жалған шарт


3. Мақсатты келер шақта тұрған етістікті табыңыз.

А) торпақ

В) жасамақ


С) қармақ

D) бас бармақ

Е) тармақ

4. Сөзге қате жалғанған жұрнақты табыңыз

А) көрмек

В) кетбек

С) айтпақ

D) барған

Е) келіп
5. «Құндылық» сөзінің орыс тіліндегі баламасын табыңыз.

А) ответсвенность

В) безопасность

С) ценность

D) законность

Е) правопорядок


19-сабақ



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет