«Ақсу қаласының дарынды балаларға арналған
мамандандырылған гимназиясы» ММ
ТІЛДЕР ГАРМОНИЯСЫНЫҢ БІРЛІГІНЕ ЖОЛ АШУ
(сыныптан тыс іс- шаралар жинағы)
2017-2018 оқу жылы
Алғы сөз
Елбасы 2006 жылдың қазанында өткен Қазақстан халқы ассамблеясының XII құрылтайында «Үш тұғырлы тіл» туралы идеяны жария етті.
Бұл идеяның негізі мынадай: Қазақстанды бүкіл әлем халқы үш тілді бірдей пайдаланатын жоғары білімді мемлекет ретінде тануы керек. Яғни мемлекеттік тілді дамытамыз, орыс тілін қолдаймыз және ағылшын тілін үйренеміз.
Үштұғырлы тіл өмірлік қажеттіліктен туындаған идея. Қай заманда болсын, бірнеше тілді меңгерген мемлекеттер мен халықтар өзінің коммуникациялық және интеграциялық қабілетін кеңейтіп отырған. Яғни, бүгінгі таңда Қазақстан үшін үштұғырлы тіл – елдің бәсекеге қабілеттілікке ұмтылуда бірінші баспалдағы
Өйткені, бірнеше тілде еркін сөйлей де, жаза да білетін қазақстандықтар өз елінде де, шетелдерде де бәсекеге қабілетті тұлғаға айналады.
Осы негізде сыныптан тыс өткізілетін іс- шаралар да үлкен рөл атқарады.
Сыныптан тыс өткізілетін іс – шаралар нәтижесінде оқушылардың тілдерді үйренуге деген қызығушылығы артады, оқушылардың үш тілде еркін, сауатты сөйлеу, үш тілде сауатты жазу қабілеті және де шығармашылық қабілеттері дамиды.
Бұл жинақта үш тілде өткізілген әдеби кештердің сценариялары беріліп отыр.
Әдеби кештердің сценарияларын құрастырғандар:
Бакирбекова Г.А. – директордың тәрбие
жөніндегі орынбасары.
Тулеубаева К.Б.- орыс тілі пәнінің мұғалімі.
Шапауова К.М. – қазақ тілі пәнінің мұғалімі.
Нургалиева С.Е. – ағылшын тілі мұғалімі.
Сыздыкова М.К. – ағылшын тілі мұғалімі.
Жинақтаған: Аккентаева К.М. – директордың ғылым жөніндегі
орынбасары.
«ғАСЫР АҚЫНЫ – мұҚАҒАЛИ.»
әдеби- музыкалық кеш.
Презентация. Пойыз үні естіліп, «Болашақ - Аманат » атты пойыз видео
1 видео
Сахна «Құрметті жолаушылыр! Ақсу қаласына «Болашақ -Аманат »
сыртындағы атты пойыз тоқтады».
дауыс
Таслима Құрметті жолаушылар! «Болашақ – Аманат» пойызына билет алған
(жолсерік): жолаушыларды отырғызу басталды. Билеттеріңізді көрсетулеріңізді
сұраймыз.
Бір топ жақындап, тоқтайды.
Таслима Құрметті жолаушылар! «Болашақ – Аманат» пойызына отырғызу
(жолсерік): аяқталды. Шығарып салушылардан вагондарды босатуларыңызды
сұраймыз.(қолында кітабы бар жігіт вагонға кірмей теңселіп жүреді).
Таслима Азамат сіз неге кірмейсіз?
(жолсерік)
Серікбол Қарындасым тұра тұршы.
(ақын) Мен пойызға мінсем қайта түспейтін сияқтымын.
Көктемгі ауа қандайтаза! Аспан қандай ашық.
Япыр-ай! Неткен көктем! Көктем! Көктем!
Дүние-ау, Сен осылай көкпеңбек пе ең?!
Қымырандай ашимын қырға шығып,
Өзегiмдi жалайды өткен-кеткен.
Мына дала, мына өлке – жап-жас әлi,
Адамдардың жоғалды сан жасағы.
Бiр ұрпаққа бiр ұрпақ жалғасады,
Мына дала, мына өлке –жап-жас әлi.
Жап-жас әлi. Ой да жас, орман да жас,
Елтiп тұр. Көктемеге болған ба мас?!
Көзге күйкi жалғыз-ақ – қиырдағы
Құлазыған, мүжiлген қорған–қораш.
Япыр-ай! Неткен көктем! Көктем! Көктем!
Дүние-ау, сен осылай көкпеңбек пе ең?!
Мәңгi-бақи түлеген қаз қалпыңда,
Табиғат керемет ең неткен, неткен?!
Мекен-жәйің?
Мекен-жәйім - жер менің.
Жерде жүрген ақын деген пендемін.
Қалам, қағаз, уақыт бер тек аздаған,
Мен өмірді жырлау үшін келгемін!
Таслима Мына кісі біртүрлі екен. Кімге ғашықпын дейді? Жеке
(жолсерік): төлқұжатыңызды көрсетуіңізді сұраймын.
Серікбол Мен бұл пойыздың ең құрметті жолаушысымын, болашақта әлі
(ақын): танырсыз мені, қарындас!
Таслима- - Туған жерің?
Серикбол – Ұланымын Қарасаз деп аталатын ауылдың.
Портрет ММ – Туған жылың? – 1931. Құрдасымын Шәмілдің.
– Жынысың кім? – Еркекпін ғой, еркекпін!
Және-дағы тәуірмін…– Партияда барсың ба?
– Жоқпын. Бірақ коммунистік көзқараспен қараймын.
– Шыққан тегің? – Шаруамын. Бар тірліктен бағалы оны санаймын.
– Білімің ше? – Орташа ғой. Алайда өзім жоғарыға балаймын.
– Ана тілің? – Қазақша. Қысылғанда орысша да, немісше де, тағы бар.
– Қайда істедің? – Мынау «Еңбек кітапшамнан» танып ал.
Оқымаған, дипломсыз демесең, Бір басымнан бар мамандық табылар.
– Міндеттісің бе әскерге? – Міндеттімін. Біздің әлі жас кеуде.
Жауынгердің ұлымын ғой, Жанын қиған Мәскеуге.
– Сөгіс алып көрдің бе? – Ол жағынан періште едім дей алмаймын.
Мен мүлде.
Ойлы-қырлы бұл өмірде болады ғой мүлт кету, Ол өзі бір еншісі ғой
ездің әрі ердің де…
– Шетелдерде болдың ба? – Болғамын жоқ. Олар маған тұрған да
жоқ қол бұлғап.
--Мекен-жайың? Мекен-жайым жер менің Жерде жүрген ақын
пендемін
Қалам,қағаз,уақыт бер тек маған Мен өмірді жырлау үшін келгемін
Жүргізуші 1: - Кешіріңіз, ақын аға, бізден бір білместік өтті. Қарбаласта тани алмай
қалдық. Төр сіздікі, жоғары шығыңыз, Мұқағали аға!
2 видео үзінді «Есіңе мені алғайсың» Фанфары
Қайырлы күн, құрметті ұстаздар, оқушылар, ата-аналар және қонақтар!
Қазақтың қара өлеңін кие тұтқан, жүрегінің түбінен қайнап шыққан
асыл жырларымен қалың жұртшылықтың махаббатына бөленген
Мұқағали Мақатаевтың шығармашылығына арналған «Ғасыр ақыны -
Мұқағали» атты әдеби - сазды кешімізге хош келдіңіздер!
Жүргізуші 2 Жыл керуені алға жылжыған сайын Мұқағали атамыздың артына қалдырған
өшпес мұрасы жарық жұлдыздың қараңғы түн қойнауынан құпия сәулесін
шашқандай жарқырай, өркендей өсіп, айшықтала түсуде. Абай үндес
Мұқағалидай перзенті бар халық - шынымен бақытты халық.
Би «Қыздар – ай»
Жүргізуші 1: Құдіретті ақынға көзі тірісінде көрсетілмеген құрметтің, берілмеген сый-
сияпаттың орнын толтырудың бір жолы, бір жөні бар: ол- ақынның қисапсыз
рухани қазынасын ұлт игілігіне асыру біздерге міндет.
.
Жүргізуші 2: Олай болса, Мұқаңның рухани қазынасын үш тілде, ұлт игілігіне асыратын
ХХІ ғасырдың жастары -біздерміз. Ақын өмірбаянын ағылшын тілінде
таныстырып өтейік.
Меруерт Mukaghali Makatayev is a Kazakh Soviet poet, writer and translator. He was born
Лаура on the ninth of February in 1931 in Karasaz village of Almaty region. In 1948-49
he studied at the Faculty of Philology of the Kazakh State University. In 1952—
1962 he worked in high school as a teacher of Russian language, a speaker on the
Kazakh radio, an executive secretary of the Soviet border newspaper, a literary
contributor to the newspapers “Socialist Kazakhstan” and “Culture and life”,
“Star” magazine. In 1970 he joined the Writers’ Union of Kazakhstan. In 1973-
1974 he studied in the Moscow Institute of arts and letters.
Жүргізуші 1: Мен-дағы өлең жазбаймын ермек үшін,
Ермек үшін немесе өлмеу үшін.
Жазсам, жазам жырды мен жасырмаймын,
Жаралы жүректерді емдеу үшін.
Жүргізуші 2: «Я поэт, пришедший воспеть жизнь» пишет Мұқағали Мақатаев. И на самом
деле главным в творчестве поэта является любовь к жизни. Жизнь в
постоянном поиске, в творчестве, любви к окружающим.
Жүргізуші 1: Mukagaly Makataiev was a popular, kazakh liric poet and he wasn’t marked in his
period but now his creation is very high and was given State prize after dead.
Нурхат Кто я? огонь, охвативший полмира? Ил уголёк? Рифмоплёт иль поэт?
Так как сегодня нет хана Жангира, Нашу эпоху минул Махамбетт.
Я, к сожаленью, не стал Спартаком, А ты разве пробовал Цезарем стать?
На всём притяженье огромной земли К векам обращаюсь
- Но нет мне ответа,
Нет здесь Магжана, нет Махамбета,- Есть Макатаев Мукагали!
Асет: О чём вы задумались, горы, Держа на плечах небеса?
На склонах, усталых и голых, Взойдут молодые леса.
О чем вы задумались, тучи, Кочевники в небе седом?
Что может быть легче и лучше На землю вернуться дождём.
О чем вы задумались, люди, О собственной трудной судьбе?
О тех, кого помним и любим? О правде? О завтрашнем дне?
Жомарт He сыйлайды, не береді келер күн?! Неде болса тірі тұрсам көрермін.
Желідегі құлынымын мен елдің, Көгендегі қозысымын мен елдің.
He сыйласын, несін берсін ел маған?! Тұрсақ екен елім де аман, мен де
аман.
Таулар - менің таусылмайтын баытым, Ал ырысым - ұланғайыр кең далам.
He істемекпін алтын, гауһар, жақұтты, Оларды іздеп өткізбеспін уақытты,
Мен бақытсыз бола қойман сірә да, Туған елім болса екен бақытты.
Дәнеңе де сыйламасын келер күн. Сый көрмей-ақ суалармын, сөнермін.
Туған елім түғырында тұрса екен, Әрі қарай... Әрі қарай көрермін...
Ақырын әуен ойналады.
Бадинур Березка с сердечками-листьями, Давай поменяемся жизнями.
3 видео И стану я тысячелистным, А ты будешь – с сердцем единственным.
Мы договорились, березка, Пусть это смешно и наивно,
Но я предлагаю серьезно, Давай поменяемся жизнями.
Увидишь мир смутный и грозный Моими глазами пристальными,
В лесу, где березки-невесты, Мне тоже найдется место.
Я жизнь совсем неизвестную В лесу, где березки-невесты,
Мне тоже найдется место. Я жизнь, мне совсем неизвестную,
Глазами березки исследую. Питаешься ты от земли,
Питаюсь и я от земли, Твой корень пророс из земли,
Моя жизнь родилась из земли. Ты без языка, но душа есть,
Вся разница – я человек Мне сердце мое жить мешает,
Твои – тысяча – тянут твой век. Поэтому жить будешь долго –
В грядущем в тебе больше толка. Единственное мое сердце
Перестанет стучать – мне конец. А тысяча листьев-сердец
Весною проснутся, деревце, Лист проклюнется как птенец!
Березка с сердечками-листьями, Давай поменяемся жизнями.
Ты станешь поэтом редчайшим, Я стану березой торчащей.
Меняемся, договорились? В толпе и в лесу растворились!..
Оказывается, все так просто!...Так будем меняться, весь век,
Я – то человек, то – березка, Ты – то березка, то – человек.
Жүргізуші 1: Мұқағали поэзиясына бас имейтін адам жоқ. Қазақ жырын, қазақ өлеңін
оқитын халқы барда, Мұқағали ақынның да халқымен бірге, ұлы
Тауларымен бірге, ұлы Даласымен бірге өмір сүрері, ғұмыр кешері ақиқат.
Жүргізуші 2: There is no place like your motherland
The place where you were born
The place where you grew up
The place which has given you memories of a lifetime
Фондық музыка «Детство»
Лаура The Last Spring of war As If painted in green Those hills those mountains
Is it painted in green
By the last year of war, Ninteen forty-five spring? As if clouds in blossom
Jumping ator the rocks Blue sky in peace Like a pearl’s bliss As if
that old forest Woke and bloomed to glow Merrily singing flowers
Jealously hide their prickles
Thus you had come Gifting freedom and joy
The last spring of war Folk had longed so for!
Алишер Поэт провел несколько лет в Москве, он учился на Высших литературных
курсах.
Перед отъездом из Москвы Мукагали Макатев прощается с Пушкиным:
А теперь попрощаемся, предводитель поэтов!
Завтра я возвращусь в свои рыжие степи, Сокол может быть соколом только
в степях,
Беркут может быть беркутом только в горах, Завтра я возвращусь в свои
степи родные.
Что ж, прощай, будь здоров, предводитель поэтов! Не сердись, что на ты
говорю я вот здесь.
Быть поэтом – не быть всех известней на свете, Для поэта важней всего его
честь.
Асет Жазылар естеліктер мен туралы, Біреулер жан еді дер өр тұлғалы.
Біреулер тұлпар еді дер де мүмкін, Бүтінделмей кеткен бір ер-тұрманы.
Аңыз ғып айтар мүмкін қылығымды, Қылығымды ұнатқан жұлынуды.
Жақсы көрген дер мүмкін «жылынуды» Әйтеуір қазбас былық-шылығымды.
Жазылар естеліктер нешелеген, Көрерміз онын, бәрін пешенеден.
Әйтеуір, білетінім бір-ақ нәрсе - Көшеді өлең немесе өшеді өлең!
Қулары, таудың қызыл түлкісі дер, Момындар, біздің үйдің кірпіші дер.
Мәңгілікке өзіммен ала кеткен, Менің нәзік жанымды кім түсінер!?
Жүргізуші 1: Мұқағали Мақатаев писал: Родина! Родина! Как бы я без тебя жил? Я бы (сахна вечным скитальцем был.
сыртында) Я бы горькие слезы лил, Никогда б никого не любил.
4 видео Ән «Саржайляу» Сабыржан Адина, Берденбек Амина
Жүргізуші 1: Первые стихи семнадцатилетнего Мукагали Макатаева нашли своих
почитателей, читатели узнавали своего поэта по публикациям в газетах и
журналах, Его стихи вошли в сборник «Жастар жыры». А вот первая книга
стихов М.Макатаева вышла, когда ему было тридцать три года.
Жүргізуші 2: Иә, алғашқы жыр жинағы жарыққа шыққанда 33 жаста болған Мұқағалидың
небәрі 12 жылдық өмірі қалған-ды. Соны сезіп білгендей ақын жүрегі
алабөтен асығады.
Қай күні менің тәмамдалады дастаным?
Бітпесе екен, жаңада ғана бастадым… – деп жанұшыра үн қатады.
Экранда Ақынның жан күйзелісі...
Қойылым / 5видео
Асхат Мұқағали Мақатаевтың қазақ әдебиетінде жарияланған өлеңдерінде күңгірт,
көмескі ойлар, жұмбақ, жұтаң ойлар баршылық.
Ақын,ақын өмірдің сан алуан сырын астарлап жырлаймын деп отырып,
жеке адамның басында кездесетін күйректілік, күйбең сарындарға бой
алдырып кеткен!
Қазақ әдебиетінің басшысы Ғабдуллинге газетке баратын материалдарға
жауапсыз қарағаны үшін ескерту жасалсын!
Ей безілдектер, сендер емессіңдер, маған баға беретін, нағыз бағалаушылар
әлі алда, жылдар өтед, жаңа ұрпақтар келед, біздің әрқайсымызды өз
орнымызға солар қойад, ежелден солай болып келген, солай болад,, бола
беред те.
Мен өзім жайында мынаны айтам. Мен ХХІ ғасыр ұрпақтарының
құрдасымын, бәлкім одан әрідегі ұрпақтардың туысымын да.
Жүргізуші 1: « Поэзия! Менімен егіз беедің?
Сен мені, сезесің бе, неге іздедім?» деп поэзиямен егіз жаратылған ақын кие
жырдың шапағатына бөлене білді, сол жырларымен бүкіл қазақтың
жүрегінің түкпірінен орын алды, жыр сүйер қауымның піріне айналды.
Жүргізуші 2: We were put on this planet
To live and to love.
To cherish the ones in our lives
And never let them get hurt
Асхат Meн сені сүйгем Жаныммен сүйгем, Жарық Күн!
6 видео Жатсам да сүйем тұңғиығында тамұқтың.
Ақ сәулең сенң аймалап мені, Жарық Күн,
Тұрған да болар үстінде мынау табыттың.
Ғарыштан құйған ғаламға ортақ шуағың, Сезгемін, білгем,
Мен үшін бір күн тынарын.
Тастама мені, Тастама мені, Шырағым! Шуағың түссін,
Шөп болып, мейлі, шығамын.
Қомағай көңіл құмартып өткен әр неге.
Тірлікте сонау түскемін талай әуреге.
Кешкен өмір де, Көрген бақыт та, барлығы, Жетпейді екен ғой,
Бір күндік сенің сәулеңе.
Бір күндік сәуле…Бір күндік жарық мекенім!
Мәңгілік түнек — қапасқа қалай кетемін.
Келмейді-ау тілім… Өлгеннен сұра дер едім, Тірі жандарға,
Өмір дегеннің не екенін.
Өмір дегенге, Тірлікте, сірә, жетер ме ой.
Жарық сәуледен басқаның бәрі бекер ғой.
Бекер ғой бәрі, Бекер ғой бәрі — бөтен ғой, Өмір дегенің — бір күндік
Сәуле екен ғой!..
Жүргізуші 1: Из воспоминаний жены Мұқағали Мақатаева Лашын: «На всех снимках
Мукагали улыбается. Улыбаются его глаза, скрывающие грусть и тоску
своей трудной жизни. Он улыбался, потому что горячо любил родных,
любил жизнь, родную природу, землю»
Диалог Ұл: Ұнатамын мен сені, дегенменен, Көрмегенді басқадан сенен көрем.
Таслима Өз обалың өзіңе, өзіңнен көр, Ғайып болсам, бір күні егер де мен.
/Асет Қыз: Қаншама жан болғанмен соры қалың,
7 видео Әйтеуір, саған бір күн жолығармын.
Әзірге зарығармын, торығармын, Білемін, болар бір шақ жолығар күн.
Қыз: Мен сені сүймеймін де, Сүйген де емен,
Тағдырдан шын сүюді үйренбегем.
Жанымда лапылдаған жоқ махаббат,
Тек қана тірлігім бар күйбеңдеген.
Сүюден күйген ерін, күйген денем, Жаралы жолбарыспын киреңдеген.
Ұл: Басқадан көрмегенді сенен көрем, Сен биікте жүрсін деп, төмендегем.
Кім екен мені өзіңе дуалаған?! О, тоба! Мен неғылған өлермен ем?!
Қыз: Басқадан өзің бөлек, сөзің де ерек,
Сорлаттың сорлап жүрген кезімде кеп.
Мен сені сағынамын, сезесің бе, Сезімді сезу үшін сезім керек.
Сондықтан зарығамын, торығамын, Әйтсе де төзу керек, Төзу керек!
Ұл: Ұнатамын мен сені бірақ, бірақ, Мейіріміңді қайтейін жылап сұрап.
Ұнатамын дегенім - жасандылық, Саған деген жүрегім құрақ-құрақ.
8 видео Ән «Мен деп ойла» Кабулдинова Меруерт
Жүргізуші 2: Мұқағали Мақатаев- сын родной степи, вдохновленный ее вольным ветром,
впитавший в себя величие гор, чистоту глубоких озер и быстрых рек.
Жүргізуші 1: Mukaghali Makatayev is a son of native steppe,surrounded its willy wind, soaked
great mountains in itself, cleanness of deep lakes and fast rivers .
Жүргізуші 2: Поэзия –песня души. Вечные идеалы воспевал Мұқағали – правду, свободу,
честь и совесть. И с этими ценностями поэт шагнет в грядущий век, навсегда
оставаясь добрым наставником и современником будущих поколений. Как
он любил свою родину! Как он умел ее воспеть.
Жүргізуші 1: The poetry of Mukagali Makatayev glorifies its natural, sensible and spiritual
manner, which is set on the peak of Kazakh literature.
9 видео «Алтай-Атырау» поэмасынан үзінді
Эльдар Адастырмас алдыма ұстап үміт, Нарынқолдан аттандым құсқа мініп.
«Ал енді өзіңді-өзің ұста, жігіт» Дегендей қарап қалды ауыл маған
Ауылдан аттандым мен құсқа мініп. Самға, ұшқыш!
Қазақтың көгіменен. Жүруші едім кездеспей көбіменен,
Берерімді еліме беріп өлем, Мынау алып ақ құстың қанатымен,
Кең өлкеме кетейін сеуіп өлең.
Әсет Уа, Шығыс! Жеріңде емес, көгіңде мен, Үңіліп Бұқтармаңа көңілденем.
Аспаныңа жыр сызып, өтіп барам, Құс болып сенен ұшқан темірменен,
Керемет, керемет қой өмір деген!!! Мынау жатқан Марқакөл, Зайсаным ба?
Шығыстағы кішкене Байқалым ба?
Қос жанары Шығыстың сияқты-ау бір,
Қос жанары, ұшқышым, байқадың ба?
Ұлан Ойхой, Абай даласы, «Абайлаған», Семей десе, Абай деп қарайды адам.
Талай жылдар өтсе де, талай заман Қалам тартар қазақта ақын туса,
Аруағына Абайдың қарайлаған.!
Нұрхат Айқай, заман! Арқаның даласын-ай Даласына қаласы жарасуы-ай!
Павлодар- Арқаның ағасындай,
Бұғып қалған жаутаңкөз – Жасыбайы, Бабалардың құт құйған сабасындай.
Қайтіп, Ертіс, арнаңда ағасың жәй? Сұрапылды сапырып, аласұрмай?!
Серікбол ...О, ғажап! Өзіңбісің Көкше деген?! Тастарын жиған жүктей текшелеген.
Бурабай Оқжетпесті 0кшелеген, Бұлттарың – Ақын айтқан кешпелі өлең,
Біржан ба, тасқа барып өскен емен?! Көлкіген сынаптайын көлдерің бе?
Сәкеннің аққулары кестелеген. Ақаның ардақ еді өскен ерен,
Біржайың алмас еді кеспе-берен. Көкшетау – ән отауы, жыр отауы,
О, ғажап! Осы екен ғой Көкше деген!
Ермухан Қызыл құмның қойнында қазына бар, Кісі болса, болғаны қазып алар.
Шертілмеген осында шежіре бар, Тек иесі табылсын жазып алар!
Кентауым, Қазығұртым, Қаратауым, Әулиеата – әйгілі ақ отауың,
Арыма, Оңтүстігім бақ Отаным
Әсет Басынан Қаратаудың көш келмейді, Қаратау енді ешкімге дес бермейді,
Жатады жайнап, түлеп,Жамбылым да,
Жаншылмайды ешкімнің де хандығында.
Енді қазақ қайғырмас «Елім-ай» деп, Әлдеқашан жерлеген зарды құмға.
Эльдар О, Жетысу! Жеті құт, ырыс маған, Барша халық баурында тыныстаған
Араласып әрбір ұлт достасып жүр. Аралассың Адамдар туыс маған.
Жетісудың байлығын білмек болсан, Бір уыс топырағын ап қарағын.
Айналайын, жетісу –аппақ арым.
Жүргізуші 2: Mukagali is the only bird with big wings, living in the heavens. When birds
ground on the land, they leave their feathers of wings and suffer in such way.
Ән «Бақыт деген» Меруерт пен Іңкәр
Соңғы шумақта барлығы ұлдар залға , Таслима сахнаға шығады
Таслима Уважаемые пассажиры! Внимание, Поезд «Болашақ - Аманат» отправляется
с первого пути. Все, кто сегодня помнит Мукағали Макатаева, знает его
стихи, у кого в сердце живет любовь к поэту, –вы почетные пассажиры
этого поезда. Без прошлого – нет будущего.
Так, давайте возьмем в свое будущее великое наследие – поэзию Мұқағали
Мақатаева.
10 Видео -поезд кетеді.
Жүргізуші 1: Ақынның өміршіл өлеңі, артында қалған асыл мұрасы қандай сыйға болса да
лайық дейміз. «Ғасыр ақыны» аталатын Мұқағали Мақатаев жырлары
жылдан жылға, ғасырдан ғасырға жалғаса бермек! Мұқағали- мәңгілік өмір.
Жүргізуші 2: Өмір жайлы, өзің жайлы, ел жайлы,
Әлі талай келер ұрпақ толғайды.
Туған күні тойланған шын ақынның,
Өлген күні болған емес болмайды! —
дей отырып бүгінгі «Ғасыр ақыны - Мұқағали» атты әдеби - сазды кеш өз
мәресіне жетті.
Жүргізуші 1: Көңіл қойып тыңдағандарыңызға көп рахмет!
«ҚАЗАҚСТАНДЫ ӘЛЕМГЕ ТАНЫТҚАН ТҰЛҒАЛАР »
әдеби кеш.
Халықаралық ұжымның өкілі
Фанфары
марапаттау
|
Сәлеметсіздер ме! Бұл Ақсу қаласының дарынды балаларға арналған мамандандырылған гимназиясы ма? Осы білім ордасының түрлі эксперименттерге қатысып, жақсы нәтиже көрсетіп жүргенін білеміз. Гимназия қабырғасында алған терең білімдерінің нәтижесінде түлектері Англия, Америка, Италия, Сингапур, Қытайдың жоғары білім орындарында оқуға мүмкіндік алады. Бүгінгі келген мақсатым да білімімен жоғары нәтиже көрсеткен дарынды, шығармашыл оқушыларды марапаттау болып табылады. Қазақстанның дарынды балалары атты энциклопедияға еніп отырған, Халықаралық білім сайысының жеңімпаздары Қолдыбаев Ғалымжан мен Оразымбек Орынгүл шетелге 2 жолдамаман марапатталады. Осы жеңімпаздарды ортаға шақырамын.
|
Ғалымжан:
|
Мен білімнің биік шыңға жеткізетініне кәміл сенгенмін
|
Орынгүл:
|
Ал кеттік жолға дайындалайық Орынгүл:
|
Презентация гимназия туралы
Ұшақтың дауысы, хабарлау
Аэропорттағы жағдай 3 адам шетелден Англия, Ресей, Қытайдан келеді
|
Ғалымжан:
|
Сонымен, тексерістен өттік енді ұшақты күтеміз
|
Орынгүл
|
Міне жақсы біліміміздің арқасында Англияға барғалы жатырмыз.Сен өзі ол ел туралы не білесің?
|
Ғалымжан
|
Әрине білемін.Англияда Бигбен сағаты, Букингем сарайы бар, 2 этажды автобусқа отырамыз, Лондон қаласының тамаша көрінісін көрсететін Лондон Ай, Лондон көпірін көретінімізге өте қуанып тұрмын.Менің өмірімдегі бір арманым осы еді.
|
Хабарлаушы: Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар!Лондон-Астана рейсі бойынша ұшақ келіп қонды.Қарсы алушыларды шақырамыз.
|
James-Әділ
ағылшын
|
Finally we are in Kazakhstan! I am so happy to be here. We saw in the Internet beautiful places of Kazakhstan, for example Kokshetay mountains, beautiful nature of Altai, and Charyn Canyons. Now we can see them with our eyes. This is so cool!
|
Wan-Рустам-
қытай
|
Nin hao? Wo zhon guo lai le. KZ guo hau kan di tu lai le. Zhoguo he kz guo ke aide laile.Ni zai nail laile?
|
Анастасия-Таслима
|
Вот я на земле Казахстана. Я приехада с города Ярославль. Мои родственники живут в Павлодарской области. Дедушка рассказывал мне, что неподалеку от Баянаула, где они жили, была священная пещера. Меня заинтересовало это и я специально приехала повидать своих родственников, посмотреть чудесный край.
|
James-Әділ
Ағылшын
|
Nave you been to Kazakhstan? What sightseeing do you know?
|
Рустам
қытай
|
Wo nimen de jidao? Zhong wen shuo le.
|
Анастасия-Таслима
|
Кажется он спросил время? Или имя!? Как трудно общаться, когда не знаешь языка.
|
Орынгүл
|
Мына шетелдіктер Қазақтың жері туралы айтып тұр ғой. Бірақ бір-бірін түсінбеген сияқты. Біз 3 тілді де меңгеріп жатырмыз ғой, жүр амандасып хал-жағдайларын білейік!
|
Ғалымжан
|
Hello, and welcome to our country! I an Ғалымжан And this is my friend Орынгүл. And what’s you name? We are wondering why you come to Kazakhstan?
|
James-Әділ
ағылшын
|
I am James Cooper. There are many interesting places in Kazakhstan. For example In Bayanayl in Jasybai bank there is a Draverta grotto with rock paintings.
|
Ғалымжан
ағылшын
|
We are glad that Kazakhstan is interesting for you.Also thre are places which nature is beautiful.
|
Wan-Рустам-
қытай
|
Менің есімім – Мен жібек жолы бойынша саясат жасаудамын.
Wo men jiau – wo ke ai ke yi fen xin jia pin.
|
Ғалымжан
|
Менің есімім – Ғалымжан, бұл – Орынгүл.Біз қазақстандықпыз.
|
Орынгүл
|
Здравствуйте, меня зовут Орынгуль, моего друга – Галымжан. Вы впервые в Казахстане?
|
Анастасия-Таслима
орыс
|
Меня зовут Анастасия. Да, я впервые приехала приехала сюда, Мне очень интересно увидеть красивые места Казахстана. Говорят на берегу озера Жасыбай есть грот Драверта, где есть древние наскальные рисунки.
|
Ғалымжан
|
Да, мы знаем Баянаул.Мы сами родом из Павлодарской области.Баянаульский природный парк находится на юге Павлодарской области.На территории парка есть четыре озера – Джасыбай, Сабындыколь, Торайгыр и Быржанколь.Джасыбай это самое красивое озеро, жемчужина Баянаула.
|
Орынгүл
|
Вам надо обязательно побывать на Джасыбае.Там, где тают синие туманы и колышат волны Джасыбая.В Баянауле есть священная пещера, если зайти в пещеру, прикоснуться ладонью к ее стене и загадать желание, а потом выйти не поварачивая головой к выходу, тогда желание обязательно сбудется.
|
Wan-Рустам-
қытай
|
Олар не туралы айтып жатыр екен?
Tamen shen me yi jian shuo le.
|
Ғалымжан қытай және ағылшын тілінде
|
Well, we know Bayanaul. We are from Pavlodar region. Bimanual nature park is situated on the South of Pavlodar region. There are 4
lakes.They are jasybai, Sabyndylake, noroigyr, byrzhankol.Jasybai is the most beautiful lake and it is the pearl of Kazakhstan.
Баянауыл de jian hao kan tamen yau si ke shui Баянауыл min fan yuan.
|
James-Әділ
Ағылшын
|
We know Bayanaul is a motherland of your academic the scientist Satpayev is that right?
|
Ғалымжан
3 тілде
|
Yes, you are right.Баянауыл талай академиктер мен ғалымдар шыққан киелі жер.Баянауыл настоящая сокровищница, это родина многих знаменитых людей Казахстана. Bayanaul is a home of many famous people. Баянауыл yon qi mi xue yuan de he xue dou ke yi.
|
Орынгуль
3 тілде
|
Баянаульский край считают колыбелью казахской науки.Bayanaul is a home of Kazakh science.(Баянауылды Қазақ ғылымының бесігі деп санайды) Баянауыл de Қазақ mi xue yuan de ke yi yi jiande.
|
James-Әділ
Ағылшын
|
In the history of England Satpayev’s name is in Cherchill’s diary.
|
Wan-Рустам-
қытай
|
Сатпаев туралы мен де естідім, ол қазба байлықтарды зерттегенін де білемін.Сатпаев wo de zhi dao le tamen kai kuaile zhi dao.
|
Ғалымжан орысша
|
Да, это было в 1947 года, когда делегация в составе которой был Сатпаев посетила Англию.Они встречались с металлургами Шеффилда, жителями Эдинбурга и Страфорда, а потом были на приеме у экс-премьер-министра Черчиля.
|
Сатпаев пен Черчиль кездесу қойылымы
Фото замка. Разделившись по двое-трое, гости негромко разговаривают.
|
|
Cherchill -Әділ Б.
|
You are my guests today. I invite you to have some snacks. Make yourself at home.
|
К группе с Сатпаевым приближается Черчиль, и Сатпаев, ощутив на себе его взгляд, оборачивается к экс-премьеру, вопросительно смотрит на него.
|
переводчик
|
Министра Черчилля интересует ваша национальность
|
Сәтбаев
|
Скажите, что я казах
|
переводчик
|
Ye is Kazakh
|
Cherchill
|
Kazakh? This is the first time I see a Kazakh like you? You are surprising me?
|
переводчик
|
Казак? ...Впервые вижу такого казака.Вы меня удивляете
|
Сәтбаев
|
Простите, сэр, вы путаете меня с русскими казаками.Я потомок кочевников, гражданин Казахской Социалистической Республики...
|
переводчик
|
Excuse me Sir. You get me wrong. I am predecessor of nomad Kazakh from USSR
|
Cherchill
|
Tell me, please, are all Kazakh so strong and high?
|
переводчик
|
Скажите, все ли казахи такие богатыри?
|
Сатбаев
|
О нет, среди казахов я самый маленький
Мой народ выше меня.
|
переводчик
|
Oh, no. Among Kazakh I am the smallest. My nation is much higher than me.
|
Cherchill
|
It is weird. The English think I know a lot about Russia. But I never heard anything about your country.
|
Переводчик
|
Странно. Англичане меня считают знатоком России, но я о вашем народе никогда не слышал.Тем более другие из моих соотечественников ничего не знают о казахах.
|
Сатбаев
|
Вынужден поправить господина Черчилля. Среди ваших соотечественников есть люди, которые достаточно хорошо знали о нашем народе...
|
переводчик
|
I must correct you Mr. Cherchill. Among your people there are some who know our nation well.
|
Cherchill
|
Is that so?
|
переводчик
|
Неужели?
|
Сәтбаев
|
Да, сэр. Три-четыре десятка лет назад в Лондоне действовало акционерное общество Атбасарских медных копей, которое занималось у нас в казахских степях поиском медных руд.
|
переводчик
|
Yes, sir. About many years ago in London there was a society of paddles.
|
Cherchill
|
Now interesting! It means that English capital reached your steppes. I can’t believe it!
|
переводчик
|
Удивительно! Значит, английский капитал дошел и до ваших сиепей! Уму непостижимо!
|
Сәтбаев
|
Но сейчас мы сумели самостоятельно добиться высоких результатов в освоении собственных недр.
|
переводчик
|
But now we can investigate our soil and we are getting high results.
|
Cherchill
|
How interesting
|
Черчиль взмахнул руки приглашает Сатбаева к разговору, и они уходят вместе.
|
Видео аэропорта
Таслима
|
Разговор Серчиля с Сатпаевым стал легендой.Каким бы выдающимся человеком он не был. Свой народ он ставил выше себя и любовь народу он выразил в своих трудах.
|
James-Әділ
Ағылшын
|
In the history of England Satpayev’s name is in Cherchill’s diary. Thank you so much. You told us many interesting things about Kazakhstan.
|
Рустам- Wan
қытай
|
Жезқазған tu yi guo de ti [ia di tu de buy an hua di xue mi xue zhu qing ke yi tan hua.
|
Объявляют посадку самолета.
Идут Серікбол и Нұрхат узнают Ғалымжана, здороваются.
|
Серікбол
|
Ассалаумағалейкум, қай жақтан жүрсіңдер?
|
Ғалымжан
|
Біз Лондонға ұшып бара жатырмыз, ал сендер қайдан келдіңдер?
|
Нұрхат
|
Біз Мысырдан жаңа ұшып келдік.Пирамидалар мен Сфинксті тамашалап қызықты адамдармен таныстық. Керемет демалдық, бірақ елімізді сағынып оралдық.
|
Серікбол
|
Мұқатаев өлеңі
|
Объявляют посадку на самолет.
|
Ғалымжан
|
Біздің кететін уақытымыз таяп қалды. Таныс бол, мына адамдар Қазақстанның көрікті жерлерімен, белгілі тұлғаларының өмірімен, тарихымен танысу мақсатында Англияға, Ресейден, Қытайдан келіп отыр. Сендер Шығыс Қазақстаннансыздар ғой, өз жерлерің туралы қонақтарға айтып беруге қалай қарайсыңдар?
|
Нұрхат
|
Әрине, өз еліміздің тарихы мен көрікті жерлерін таныстыру біз үшін үлкен мәртебе
|
Орынгүл
Прощаясь с иностранцами
|
James, good bye
|
It is time to say good bye. Have a nice trip to Kazakhstan
|
Ғалымжан и Орынгүл прощаются, уходят. Ағылшынша, орысша «До новых встреч приятных путешествий по Казахстану!»
|
Қытайша James-Әділ
|
Where are you from Kazakhstan?
|
Нұрхат
|
Well, we have any beautiful places. For example, Alakol and Zaisan lakes, Tarbagatai mauntains. Our city is visited by many extreme tourists. They go down by mountain rivers by boats.
|
Серікбол
|
We are from the eastern part of Kazakhstan, from Semei city.
|
Таслима
|
Я слышала что в Семипалатинске долгие годы жил Достаевский. Он дружил с вашим великим поэтом Абаем.
|
Серікбол
|
Our land is njt only rich in beautiful nature, it a birthplace of great Abai.
|
James-Әділ
Ағылшын
|
Oh, yes. I beart about him. Enesco and the whole world celebrated birthday of Abai. Abai is knownby his words of wisdom. There is an international Abai’s club in London.
|
Нұрхат
|
Abai translated into Kazakh the works of Russian ahd European writers. Abay’s major work is “Kara sozder” a philosophic collection of thoughts.
|
“Reading Abay in three languges” қойылымы
Презентация
Дильназ
|
Abai Kunanbaev (1845-1904) Abai was born in 1845 at the bottom of the Chingiz Mountain in the today’s Abai district (former Karkaraly) located in Eastern Azskhstan region (formerly, the Semipalatinsk region).
He was a well-known Kazakh poet, a great thinker, composer, philosopher, the founder of written Kazakh literature, and its first classic.
The heritage he left his nation is rich in songs and poems, translations and prose. He also participated in the governing of the country and played a certain role in trying to solve complicated problems justly.
The name of Abai is known worldwide just as Shakespeare, Goethe, and Pushkin are well-known in many countries, because his great words became a spiritual patrimony of not only one nation, but of the entire humankind.
|
Динара
|
Адам болам десеңіз,
Абайды оқыңыз!
Абай түбі – терең мұхит қой,
Мен одан қасықтап қана алдым. (М.Әуезов)
|
Дильназ
|
В душу вглянись глубже, сам собою побудь:
Я для тебя – загадка, и мой путь.
Знай, потомок, дорогу я для тебя открывал,
Против тысяч сражался – не обессудь!
|
Динара
|
Методы построения «Слов назидания»:
1) Закон отрицания отрицанием: отрицая в себе хорошее (находя в себе плохое, черное), обнажая это перед всем миром, Абай обнажает присущее всему народу.
2) От проблемы к открытым вопросам
3) Готовых ответов нет – читатель должен найти их сам
4) Обращение к потомкам
|
Дильназ
|
Это «счастливый случай увидеть, как рождется и зреет его вдохновенная мысль».
Нет слов, которых бы Абай не сказал!
Слово Абая – это противоречие и единство, поиски и раздумья, боль и любовь, отчаяние и вера
|
Динара
|
Вашему вниманию 17 слово Абая
|
Сценка «Он жетінші сөз»
|
Автор-Динель
|
Қайрат, ақыл, жүрек үшеуі өнерлерін айтысып, таласып келіп, ғылымға жүгініпті.
|
Воля-Әләбек
|
Hey, Knowledge, you ought to know that nothing can attain perfection without me: to know one's self, one has to persevere in learning, and this is impossible without me; only with my aid can a person serve the Most High and worship Him tirelessly, achieve wealth and skill, respect and a successful career. Do I not preserve people from unworthy passions and curb them? Do I not caution them against sin, envy and temptations? Do I not help them to hold back, at the last moment, from the edge of on abyss? How can these two argue with me?
|
Разум-Асқар
|
“I am the only one capable of discerning which of your words are useful ahd which harmful, whether in this life or the next. I alone can comprehend your language. Without me, no one can avoid evil, acquire knowledge or benefit himself. Why dy these two argue with me? What use would they be without me?
|
Сердце-Мадина
|
I am the master of the human body. I am the source of its blood and the soul resides in me; life is inconceivable without me. Those who lie in soft beds I deprive of their slumber; I make them toss and turn, thinking about the destitute with no roof over their heads, famished and freezing. I bid the young to honour their elders and be tolerant to little ones. But people do not seek to keep me pure and therefore suffer. Were I pure, I would make no distinction among people. I admire virtue and rebel against malice and violence. Self-respect, conscience, mercy, kindness – all these proceed from me. What are these two worth without me? How dare they argue with me?
|
Автор-Динель Наука
|
Сонда ғылым бұл үшеуінің сөзін тыңдап болып, айтыпты:
What you say is right, Will, and you have many other virtues you haven’t mentioned. Nothing can be achieved without your participation. Yet you also conceal cruelty equal to your strength. You are resolute in the service of good, but you can be just as resolute in serving evil. This is what is wrong in you.
You, too, are right, Reason! One cannot do without you in this life either. Thanks to you people learn about the Creator, and are initiated into the mysteries of the two worlds. But this is not the limit of your possibilities.Cunning and wickedness also come from you. Both good and bad people rely on you, and you serve both faithfully. Therein lies your fault.
My mission is to reconcile you. It would be good if Heart were the arbiter in this dispute of yours.
You have many paths before your, Reason, but Heart cannot take all of them. It rejoices at your righteous undertakings and will gladly assist you in them, but it will not follow you if you plot mischief and evil; it will even turn from you in disgust.
Now, Will! You have plenty of energy and courage, but you, too, can be restrained by Heart. It will not hinder you in a well-meaning deed, but it will bind your hand and foot if your goal is futile and wicked.
You should join hands with Heart and obey it in everything! If all three of you live in peace within a man, the dust of his feet will open the eyes of the blind. If you two cannot reach accord, I shall give preference to Heart. Prize humanity above all! The Most High will judge us by this. So it is set down in the Holy Scriptures.
|
Автор Динэль
|
Осы үшеуінің бір кісіде менің айтқанымдай табылсаңдар, табанының табанының топырағы көзге сүртерлік қасиетті адам – сол. Үшеуінің ала болсаң, мен жүректі жақтадым. Құдайшылық сонда, қалпыңды таза сақта, құдай тағала қалпыңа әрдайым қарайды деп кітаптың айтқаны осы, - Ғалым депті.
|
Видео аэропорта
James-Әділ ағылшын
|
Thank you for the information. We well definitely visit Abai’s place.
|
Нұрхат
|
Have a good time in Kazakhstan. Hope you will like it!
|
Таслима
|
Восточный Казахстан граничит с Китаем. Мы знаем что Китай долгое время закрыт для Запада, России. В налаживании связи между Китаем и Россией сыграл большую роль Шокан Уалиханов. Он же то же родом из Восточного Казахстана. Не так ли?
|
Серікбол
|
Нет, он родился в Кустанайской области. Это на север Казахстана. Но имя Чокана Уалиханова известно всему миру как ученого открывшего миру восток.
|
Нұрхат
|
Долгое время яблоком раздора между Россией, Великобританией и Китаем была Кашгария, автономный район в Китае. Все европейцы попадавшие туда подвергались смертной казни. Труд Уалиханова в изучении восточных городов китая был высоко оценен востоковедами России и за ее пределами и вскоре переиздан на английском языке.
|
Рустам-wan қытайша
|
Қашғарияға барып, аман сау келуі, сонымен қатар құнды еңбектер жазуына не себеп болды? Қашғария de qu shen ti hao, na yi jia gon yuan ke yi.
|
Нурхат
|
Себебі Шоқан тек ғалым ғана емес, бірнеше тілді білген полиглот болған.
|
Таслима
|
Он знал китайский?
|
Нурхат
|
Да, Чркан был полиглотом, он прекрасно владел не только родным казахским и русским, но и многоми восточными языками, в том числе китайским
|
Таслима
|
Чтобы написать такой труд, надо не просто знать язык, но и помнить его культуру.
|
Нұрхат
|
Да, китайская культура многогранна, и мы знаем это из трудов Чокана Валиханова, который делал очерки о культуре и обычаях этого края.
|
Сценка
|
Несколько человек выходят в чапанах, между собой разговаривают
|
Керуен басы
|
Шоқан, балам, сенің бұл сапарың қауіп-қатерге толы болайын деп тұр. Себебі Қашғария біздің керуенімізде орыс офицерін бар екеніңн біліп қойғаның, менің тыңшым жеткізіп отыр, мүмкін артқа қайтарсың.
|
Шоқан
|
Жоқ Мұсабай-аға, себебі маған үлкен сенім артып отыр. Әлемге белгісіз шығыстың бір бөлшегін батыс әлеміне таныту болса мақсатым, осы мақсатымды жетуге аянбай еңбек етуге дайынмын.
|
Қытай киімінде 2 кісі қарсы алады. Қытайша амандасады. Отырғызып пиаламен су береді. Ән қытайша. Шоқанмен қытайша сөйлеседі, кетеді.
|
аэропорт
|
Әділ, Таслима, Рустам: - Спасибо за интересный рассказ. Да, имена Сатбаева, Абая, Чокана известны всему миру. И мы рады побывать на родине таких великих людей.
|
Серікбол и Нұрхат прощаются, уходят.
|
Гид-Аманат
|
Welcome to Kazakhstan, Welcome to Astana! I am your guide. My name is Аманат
|
James-Әділ ағылшын
|
Oh, hello! Is this a young capital? What’s interesting about Astana?
|
Видео про Астану
|
Гид-Аманат
|
Well, there are many of them. The city centre is by Baiterek and Peace Pallace in pyramide shape. By the way the, they were constructed by British architect Norman Foster.We will have an excursion to the president’s palace ‘Ak orda’, ethno-memorial complex ‘Atameken’, where we can the city in minimized side. The interesting plase is Duman complex and aquarium, trade centre ‘Khan Shtyr’. Astana is unique city by its architecture of east and west culture.
Стих про Казахстан
|
Барлығы шығады, «Атамекен» ән /Кабулдинова Меруерт/
|
Достарыңызбен бөлісу: |
