« Зайырлылық және дінтану негіздері »

181 
Осы факультативтік курс сыныптың оқу журналына жазылады.
«Зайырлылық және дінтану негіздері» курсының мәні және маңызы оның 
қазіргі қоғам қажеттілігі мен тұрақтылығының ғылыми тұғырнамасы ретіндегі 
ӛзектілігінен, қоғам тарихы, мәдениеті мен рухани құндылығын анықтайтын 
бастаулардан тұрады. «Зайырлылық және дінтану негіздері» курсы жалпы орта 
білім жүйесіндегі әлеуметтік-гуманитарлық және қоғамтанулық білімнің 
құрамдас бӛлігі болып табылады. 
2020-2021 оқу жылында «Зайырлылық және дінтану негіздері» курсы 
бойынша оқу процесін ұйымдастыруда келесі оқу бағдарламасы қолданылады:
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 15 
шілдедегі №281 бұйрығымен бекітілген Негізгі орта білім беру деңгейінің 9-
сыныбына арналған «Зайырлылық және дінтану негіздері» курсының оқу 
бағдарламасы. 
«Зайырлылық және дінтану негіздері» факультативтік курсын 
оқытудың мақсаты: 
- 
білім алушыларды «зайырлылық» принципін құндылық, яғни мемлекет 
баяндылығының басты тұғыры ретінде қабылдауға, дінді зайырлы таным 
аясында тануға үйрету;
- діни сенім бостандығы, әлемдік және дәстүрлі діндердің, жаңа діни 
қозғалыстардың тарихы мен қазіргі жай-күйі, теріс пиғылды діни ағымдар мен 
тыйым салынған діни ұйымдар туралы білім беру;
- білім алушыларды экстремизм, терроризм және діни радикализм 
идеологияларын қабылдамауға үйрету, рухани-адамгершілік құндылықтар 
негізінде толеранттылық қасиетке тәрбиелеу және олардың гуманистік 
дүниетанымын қалыптастыру. 
 
«Зайырлылық және дінтану негіздері» факультативтік курсын 
оқытудың міндеттері: 
1) білім алушыларға діннің мәні, тарихы және оның қазіргі қоғамдағы 
рӛлі жӛнінде жүйелі білім беру; 
2) зайырлылықты мемлекеттілік пен тәуелсіздіктің негізі ретінде таныта 
отырып, осы бағытта білім беру; 
3) зайырлылық тұрғысынан діни сана, діни сенім, діни таным және діни 
тәжірибе негіздерін салыстыра білу дағдысын қалыптастыру;
4) діннің дүниетанымдық, мәдениеттану және адамгершілік мәнін 
түсіндіру; 
5) 
білім алушыларды діни сенім бостандығын құрметтеуге, 
толеранттылыққа баулу арқылы қазіргі қоғамдағы діни ағымдарға зайырлылық 
принципі негізінде баға беру дағдысын қалыптастыру; 
6) Қазақстандағы этносаралық, конфессияаралық келісімді зайырлылық 
нәтижесі ретінде таныта отырып, білім алушылардың бойында азаматтық мінез 
бен жауапкершілік қасиетті тәрбиелеу; 
7) экстремизм, терроризм, діни радикализм секілді жаһандық жағымсыз 
құбылыстардың теріс идеологияларының ұлттық қауіпсіздікке, зайырлылық 
принципіне, қоғам тұрақтылығына тӛндіретін қауіп-қатерін түсіндіре отырып, 
зайырлы мемлекет принципіне құрмет сезімін тәрбиелеу; 

182 
8) құқықтық сауаттылықтың қоғам ӛміріндегі маңызын түсіндіру, осы 
тұрғыдағы білімін арттыру. 
Бағдарламада берілген оқу материалын меңгеру аясында «Қазақстан 
тарихы», «Дүниежүзі тарихы», «Құқық негіздері», «Қазақ әдебиеті» пәндерімен 
және «Абайтану» курстарымен пәнаралық байланыс пен сабақтастық 
принципін орнату қарастырылған.
«Зайырлылық және дінтану негіздері» курсының мазмҧндық желісі
Бағдарламада дін тарихын, оның жекелеген бағыттары мен ағымдарын 
егжей-тегжейлі сипаттау міндеті қойылмайды, тек жалпы мәліметтер беріледі.
Бағдарламада діни нанымдар мен діндердің пайда болуы, нығаюы және 
дамуы бойынша тарихи шолумен қатар: Зайырлы мемлекет және дін, зайырлық 
этикасы негіздері, адамның рухани ӛмірі мен қоғамдағы діннің рӛлі, діни 
бірлестіктер мен ағымдар, жаңа діни ағымдар мен дәстүрлі діни жүйелердің 
танымдық, психологиялық, тұрмыстық деңгейдегі қарама-қайшылықтар 
диллемасы тақырыптары қамтылған.
Білім 
алушылардың 
жоғары 
рухани-адамгершілік 
қасиеттерін 
қалыптастыруда Әл-Фараби, Қожа Ахмет Ясауи, Абай, Ыбырай, Шәкәрім 
сияқты кӛрнекті ағартушылар мен ойшылдардың мәдени және рухани 
мұраларын оқыту айрықша маңызға ие. 
Деструктивті ағымдардың, тыйым салынған діни ұйымдардың, 
бірлестіктердің белгілері мен салдарларын танып білуіне, діни экстремизм мен 
терроризмнің ұлттың қауіпсіздігі үшін қатерлілігін білім алушылардың 
ұғынуына айрықша назар аударылған.
«Қазақстан – дінаралық бейбітшілік пен келісім елі. Қазақстан 
Республикасының дін туралы заңнамалары. Зайырлылық – ұлттық қауіпсіздік 
пен мемлекеттік жүйенің іргетасы» мазмұндық желілері курстың басты жолы 
болуы тиіс.
Курстың мазмұнында білім алушылардың ӛзіндік зерттеу әрекеттерін 
ұйымдастыратын шығармашылық жобалар қарастырылған. Шығармашылық 
жобаларда, түрлі нысандағы ұйымдастырылған ӛздігінен жасалынған зерттеу 
жұмыстары барысында діндер мазмұнындағы рухани құндылықтар мен 
Қазақстанның дінге қатысты саясатының мәні мен мақсатын, діни бірлестіктер 
мен ағымдардың қызметі, мүддесі мен мақсатын ашып кӛрсетеді.
Курстың мазмұнын жүйелі және толық игерген жағдайда білім алушылар 
ӛмірге қажетті Қазақстан аумағындағы діндер мен діни бірлестіктердің мақсаты 
мен ерекшеліктері, Қазақстан Республикасының дінге қатысты саясатының 
мақсаты мен мәнін түсінетін мағлұматтар мен білімді меңгереді. Сонымен, 
жүйелі түрде игерілген білім кез келген білім алушыға Қазақстан 
Республикасының толыққанды азаматы ретінде рухани толысуға, ӛз халқының 
рухани мәдениетін деструктивтік, радикалды діни бірлестіктердің зиянды 
әрекетінен сақтану және қорғау мүмкіндіктерін қалыптастыруға мүмкіндік 
алады, екінші жағынан, адамның қандай дінге жататынын анықтау, діни сана-
сезім, басқа діндерге кӛзқарас және ізгілікті қарым-қатынас мәдениетін 
қалыптастырады.

183 
Бұл 
қурс 
білім 
алушылардың 
гуманистік 
дүниетанымға, 
жалпыадамзаттық құндылықтарға және толеранттыққа қайшы келетін 
ұстанымдар туралы ұғымдарын қалыптастырады.
Оқу процесін ҧйымдастыруға әдістемелік нҧсқаулық. 
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу процесін келесі дидактикалық 
принциптерге сәйкес ұйымдастыру ұсынылады: ғылыми негізділік және 
қолжетімділік; жүйелілік пен сабақтастық; кӛрнекілік және абстрактылық; 
зерделілік және танымдық белсенділік; білімді меңгерудің орнықтылығы; 
пәнаралық және пәнішілік байланыс; табиғи сәйкестілік принципі; 
проблемалық принципі; саралау және даралау; оқу тапсырмалары деңгейінің 
әртүрлілігін қамтамасыз ету. 
«Зайырлылық және дінтану негіздері» факультативтік курсының оқу 
процесін ұйымдастыру барысында пікірталас, дӛңгелек үстел, топпен талқылау, 
шағын жобаларды қорғау, рӛлдік ойын және т.б. оқыту формаларын қолдану 
тиімді.
«Зайырлылық және дінтану негіздері» курсы аясында алған білімдерін 
бекіту мақсатында білім алушыларға қызықтыратын тақырыптары бойынша 
шығармашылық-жобалық жұмыстарын жасауға болады.
Жобаларды жеке және ұжыммен орындай алады. Олардың саны алған 
білімдерін бекіту үшін жеткілікті болуы керек.
Жобалар:
- дін мәселелері бойынша ғылыми-кӛпшілік басылымдар, журналдар, 
газет мақалаларына талдау жасау, таңдап алынған тақырыптары бойынша 
ауызша және жазбаша хабарлама дайындау, жағдаяттармен жұмыс жасау; 
- 
дәстүрлі 
діндердің 
біртұтас 
платформалары 
мен 
жалпы 
тұжырымдамаларын анықтау, оларды дәлелдей білулерін қалыптастыру; 
- еліміздегі және ӛңірлердегі діни жағдайларды сараптау;
- Қазақстандағы қасиетті жерлер туралы ақпараттық шолу дайындау; 
- 
толеранттылық және дінаралық келісім орнаған еліміздегі 
зайырлылықты дәлелдейтін мысалдар дайындауды қамтуы керек.
Оқу барысында:
- мәдени-тарихи, ӛркениеттілік мәніндегі, дін саласындағы Қазақстанның 
қазіргі саясаты мен қағидаларын басшылыққа алу;
- пәнді оқыту барысында қандай да бір діни бағыттарға артықшылықтар 
бермеу;
- жобаларды орындау үшін қажетті жағдайлар жасау;
- ақпарат, дін, рухани құндылықтар, мәдениет саласына қатысты 
заңнамалар талаптарын сақтауға ерекше кӛңіл бӛлу қажет. 
«Зайырлылық және дінтану негіздері» курсын оқытуда білім алушының 
құбылыстарды бүтіндей тұтас қабылдауын қалыптастыру үшін білім алушының 
келесі пәндерді зерделеудегі пәнаралық білімін кіріктіріп қолдану ұсынылады:

жүктеу/скачать 4,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: