ОҚу жылында қазақстан республикасының жалпы орта білім беретін ұйымдарында оқу процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы


Қазақ әдебиеті (оқыту қазақ тіліндегі сыныптар үшін)



бет10/14
Дата15.04.2018
өлшемі6,26 Mb.
#40128
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14

Қазақ әдебиеті (оқыту қазақ тіліндегі сыныптар үшін)

2012 жылы Елбасы Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан-2050» стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты » атты Қазақстан халқына Жолдауында тіл мәселесіне ерекше көңіл бөлді. Бұл құжатта ел келешегінің кемелділігіне тұғыр болар аса маңызды идея көтерілді. Ол – «Мәңгілік ел болу» идеясы. Дәл осы құжатта бұл идеяны жүзеге асырудың тегеурінді тетігі негізделді. Ол – мемлекетшілдік рух қалыптастыру туралы тұжырым. Осы тетіктің қозғаушы күші де анықталды. Ол – мемлекеттік тіл, яғни қазақ тілі. Мемлекеттік тілдің мәртебесін көтерудің шарты көрсетілді. Ұлт болашағына қызмет етудің бірден -бір көрсеткіші де, Қазақ мемлекетінің іргетасын бекітуге мүдделілігінің берік дәлелі де бүгінгі жас ұрпақтың мемлекеттік тілге қатынасы екендігі тайға таңба басқандай айқын айтылды.

«Әдебиет – халық өмірінің айнасы». Қазақ әдебиеті бүгінгі ақын-жыраулардың шығармалары ғана емес, оның сандаған ғасырлық тарихы бар. Қазақ әдебиетінде халық басынан кешірген әр кезеңнің бет -бедері, жетістігі мен ауыртпашылығы, тұрмыс-тіршілігі мен ойлау жүйесі жатыр . Адамзат құдіретімен жасалған тарихи ескерткіштер мен мәдени, әдеби мұралар – даналықтың көзі, ұлттың шежіресі, халықтың өмір тәжірибесі. Осы мұралар арқылы қалыптасатын тарихи сана жастарды «ойлай алатын адам» дәрежесіне көтереді. Өткен ұрпақтың қол жеткізген жетістіктері қандай ұстанымдарға сүйеніп жүзеге асырылды; қашан, қайда, қалай құрды деген сауалдарға жауап іздеу арқылы қоғамдық ортаны тануға; адамзаттың тілі арқылы қандай ұлы шығармалар жазылды деген ойларға жетелеп, өздігінен талдау-қорытынды жасауға үйретеді.

10 -11-сыныптардағы оқу процесінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген (ҚР Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы № 393



134

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

бұйрығымен өзгерістермен толықтырулар енгізілген):

жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ әдебиеті» пәнінен типтік оқу бағдарламасы қолданылады;

жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ әдебиеті» пәнінен типтік оқу бағдарламасы.

Пән бойынша оқу жүктемесі:

қоғамдық-гуманитарлық бағыты бойынша:

10-сыныпта аптасына 2 сағаттан, барлығы – 68 сағат; 11 -сыныпта аптасына 3 сағаттан, барлығы – 102 сағатты құрайды. - жаратылыстану-математика бағыты бойынша:

10-сыныпта аптасына 2 сағаттан, барлығы – 68 сағат; 11-сыныпта аптасына 2 сағаттан, барлығы – 68 сағатты құрайды.

Пәнді оқытудың вариативті бөлігі қосымша оқу бағдарламасы арқылы білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты шеңберінде жүзеге асады.

Жазба жұмыстарына (шығарма) қойылатын талаптар (29-кесте).

29-кесте – 10-11-сыныптарға ұсынылатын жазба жұмыстарының саны

Сыныптар


Жазба жұмыстар түрлері

Оқу тоқсандары

Барлығы

І

ІІ



ІІІ

ІҮ

Қоғамдық-



гуманитарлық бағыт

10

Шығарма



2

2

2



2

8

Сыныптан тыс оқу



1

1

1



1

4

Барлығы:



3

3

3



3

12

11



Шығарма

2

2



2

2

8



Сыныптан тыс оқу

1

1



1

1

4



Барлығы:

3

3



3

3

12



Жаратылыстану

-математикалық бағыт

10

Шығарма



2

2

2



2

8

Сыныптан тыс оқу



1

1

2



Барлығы:

3

3



2

2

10



11

Шығарма


2

2

2



2

8

Сыныптан тыс оқу



1

1

2



Барлығы:

3

3



2

2

10



Шығарма – оқушының туған халқының әдебиетінен алған білімін өз ойымен, дүниетанымдық көзқарасымен еркін ұштастыра отырып баяндайтын шығармашылық төл еңбегі. Оқушыдан көркем шығарманы өзіндік ой-пікірі, көзқарасы тұрғысында терең талдап пайымдауы, әсерлі, көркем тілмен жүйелі баяндауы талап етіледі.

Оқушы шығармасының құрылысы: тақырып, жоспар, эпиграф (мүмкіндігіне қарай, міндетті емес), кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерден тұрады.

Шығарманы жазуға қойылатын негізгі талаптар:


135

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

тақырыпты оқушының өз ойы және өз сөзі арқылы және жазып отырған тақырыбынан алшақтамай, оның мазмұнын нақты аша білуі;

артық баяндау, дәлелдемелерге жол бермеу;

шығармадағы болған жайды баяндауға аз сөзге көп мағына сыйғызу;

шығарманың барлық бөліктері тақырып және негізгі ой арқылы бір-бірімен байланысты болу;

шығарманның кіріспе және қорытынды бөлімін қоса алғанда тұтас жұмыстың 4/1 бөлігіндей болу шарт;

міндетті түрде жоспар болуы және мазмұнның осы жоспарға сай болуы

шарт;


барлық айтылған ойды жинақтап, тұжырымдап, тиісті қорытынды

жасау;


шығармада қолданылған жазушының өмірбаянына, әдеби шығарманың жазылу тарихына, тарихи оқиғаларға, кейіпкерлерге қателіктер жіберілмеуі керек;

оқушының жұмысы стильдік біртектілігі мен тіл шеберлігіне қарай бағаланады.

Оқушы шығармасының көлемі түрлі жағдайларға: стилі мен жанрына, тақырыптың мазмұны мен сипатына, олардың жалпы дамуына байланысты болғандықтан кестеде берілген шығарма көлеміне мұғалім үлгі ретінде қарауы қажет (30-кесте).

30-кесте. Шығарма көлемі мен уақыты

Сынып

Көлемі (оқушы дәптерінің беті)



Уақыты

10

6-8 бет



90 минут

11

6-8 бет



90 минут

Сыныпта жазылатын шығармаға сабақ кестесінен қатарынан екі сағат беріледі.



Эссе жазуға қойылатын талаптар.

Эссе - пәнді жете баяндау немесе анықтау бола алмайтын және бір мәселенің немесе оның нақты себептері бойынша өзіндік түсінік-пікірі мен жеке әсерін білдіретін шағын көлемді еркін құрылған прозалық шығарма. Эсседе мәселеге кең көлемде талдау жасалмайды. Ол бір нәрсе туралы жаңаша, субъективті сөзбен айшықтап ұсынылады, шығарма философиялық, тарихи-биографиялық,, публицистикалық, әдеби -сыни, ғылыми-көпшілік немесе таза беллетристикалық сипатта болуы мүмкін.

Эссенің мақсаты шығармашылық ойлауды және өзінің жеке ойын өз бетінше дамыту сияқты дағдылардан тұрады, өйткені эссе мазмұнында біріші кезекте, автордың жеке басы, оның дуниетанымы , сезімі бағаланады. Эссе жазу оқушыларға ойларын нақты және сауатты тұжырымдауға, ақпаратты құрылымдауға, негізгі ұғымдарды пайдалануға, байланыстың себеп-салдарларын анқытауға, тиісті мысалдармен тәжірибені суреттеуге, өзінің қорытындысын жасауға мүмкіндік береді.



136

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

Эссе құрылымы оған қойылатын талаптармен анықталады:

проблема бойынша эссе авторының пікірі қысқаша тезис ретінде баяндалады;

пікір дәлелдемелермен бекітілуі тиіс, сондықтан тезистен кейін аргумент

келеді.

Аргумент – қоғамдық өмірдің фактілері, құбылыстары, оқиғалары, өмірлік жағдаяттар мен өмірлік тәжірибелер, ғалымдардың пікіріне сілтеме және т.б. Әрбір тезиске екі аргументтен келтірген дұрыс: бір аргумент сендірмейтін аргумент сияқты, ықшамдылық пен бейнелілікке бағдарланған, жанрда орындалған, баяндалған үш аргумент «ауырлау» болуы мүмкін.

Сол себепті, эссе айналмалы құрылымнан тұрады (тезистер мен аргументтердің саны тақырыпқа, таңдаған жоспарға, ойды дамыту логикасына байланысты).

кіріспе


тезистер, аргументтер

тезистер, аргументтер

тезистер, аргументтер

қорытынды

Кіріспе мен қорытынды проблемаларға назар аудартуы тиіс (кіріспеде ол айтылады, қорытындыда автордың пікірі түйінделеді). Оқушылардың әссеге сезімдіктің, айқындылықтың, кқркемдіктің тән екенін түсінгендері маңызды. Сонымен қатар, эсседе сленгтерді, шаблон фразаларды, сөздерді қысқартуды, тым жеңіл ойларды қолданбағандары дұрыс. Эссе тілі түсінікті болуы тиіс.

Эссе жазудың формалды ережелерінің ішінен, тақырыптың болуын атап көрсетуге болады . Эссенің ішкі құрылымы еркін болуы мүмкін. Бұл жазба жұмысының кіші формасы болып табылады, соңында қорытындыны міндетті түрде қайталау талап етілмейді, ол негізгі мәтінге немесе тақырыпқа енгізілуі мүмкін. Дәлелдеме мәселелердің тұжырымдалуын жүйелейді, Мәселелерді тұжырымдау соңғы қорытындымен сәйкес келуі мүмкін.

Оқушылар эссе жазу кезінде неғұрлым типтік қателерін білуі тиіс. Жалықтыратын алғысөз. Жеткіліксіз бөліктер. Қызықты эссе

қорытындысын мысалдарсыз санамалау арқылы берсе ұтылып қалады.Ұзақ сөйлемдер. Ұзақ сөйлемдер автордың дұрыстығын көрсетпейді. Қысқа сөйлемдер үнемі жақсы әсер қалдырады. Ең жақсысы, ұзақ сөйлемдерді қысқа сөйлемдермен алмастырып отыру. Ғылыми терминдерді, энциклопедиядан сөздерді пайдалану оқырманның назарын аударады, эссенің мән- мағынасын кемітеді.

«Қазақ әдебиеті » пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды жоспарлау және ұйымдастыру кезінде 2016-2017 оқу жылында аталып өтілетін мерейтойлық күнтізбелік күндерге назар аударуды ұсынамыз:

4 қыркүйек - жазушы, драматург, қоғам қайраткері Төлен Әбдіктің туғанына 75 жыл (1942 ж.);

5 қыркүйек – қазақтың ақыны, әдебиет зерттеуші ғалымы, түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсынұлының туғанына 145 жыл (1872 -1937жж);


137

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

17 қыркүйек - ақын Сырбай Мәуленовтің туғанына 95 жыл (1922-1993жж) ;

28 қыркүйек - Қазақстанның халық жазушысы, қоғам қайраткері, ҚР-ның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері Шерхан Мұртазаның туғанына 85 жыл

(1932 ж) ; 15 қазан - жазушы, мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, «Құрмет» орденінің

иегері Сайын Мұратбековтің туғанына 80 жыл (1936-2007); 2 қараша - ағартушы, педагог, фольклоршы, этнограф, жазушы Ыбырай

Алтынсариннің туғанына 175 жыл (1841-1889 жж); 26 қараша - қазақтың халық жазушысы, мемлекет және қоғам қайраткері

Ғабиден Мұстафиннің туғанына 115 жыл (1902-1958жж); 12 желтоқсан - жазушы, әдебиет зерттеуші,ғалым, филология ғылымының

докторы Ақселеу Сейдімбектің туғанына 75 жыл (1942- 2009 жж); 12 желтоқсан - жазушы, әдебиет зерттеушісі, ұстаз, филология ғылымының

докторы, профессор, Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым академиясының академигі, Қазақстанның Халық жазушысы Зейнолла Қабдоловтың туғанына 90 жыл (1927-2006 жж);

22 наурыз - қазақтың халық жазушысы, драматург, сыншы , мемлекет және қоғам қайраткері Ғабит Мүсіреповтің туғанына 115 жыл (1902 -1985 жж);

15 сәуір - жазушы, драматург, ҚР халық жазушысы Сафуан Шаймерденовтің туғанына 95 жыл (1922 -2007 жж );

көрнекті ақын, жырау Дулат Бабатайұлының туғанына 215 жыл (1802-

1874жж);

Шәңгерей Сейіткерейұлы Бөкеевтің туғанына 170 жыл (1847 -1920жж) 1867 жылы - қазақтың суырыпсалма ақыны Әсет Найманбайұлының

туғанына 150 жыл (1867- 1922 жж); 9 шілде - ақын, аудармашы Тұрмағамбет Ізтілеуұлының туғанына 195 жыл

(1882-1939жж);

Оқыту қазақ тіліндегі мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдеріне қосымша материалдар алу үшін ұсынылатын сайттар:

http://nao.kz - Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының ресми сайты;

http://ustazuni.kz - мұғалімдерге арналған сайт;

https://infourok.ru/ - ұстаздарға арналған білім көтеру, ашық сабақтар

сайты;

http://abai.kz-ақпараттық –танымдық сайт;



http://u-s.kz- ұстаздар сайты;

http://ustaz.kz -ашық сабақтар сайты;

http://sabak-сайт творческих учителей Казахстана;

http://ojarovaroza.ucoz.kz-қазақ тілі мен әдебиеті пән мұғалімінің портфолиосы

http://sabaqtar.kz/kazaksh/ - Қазақстан ұстаздарына арналған әдістемелік

сайт;


http://bilimsite.kz/ustaz -білімділер сайты;

http://u-s.kz/publ/ -ұстаздар сайты;



138

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

http://sabaq.kz -ұстаздарға арналған танымдық-әдістемелік сайт;

http://ped.kz -ұстаздардың әлеуметтік порталы;

http://oqu-zaman.kz-ұстаздар мен оқушыларға арналған қосалқы білімді

сайт;

http://tarbie.org- ұстаздар сайты;



http://kazbilim-edu.kz-оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін қазақ тілі сабақтарында тиімді пайдалану;

http://bilimtime.kz -Ұстаздарға арналған сайт.



«Абайтану» курсы

«Абайтану» курсы оқу бағдарламасы ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген оқу бағдарламасы арқылы жүзеге асырылады.

Курстың білім мазмұны ұлы ақын шығармаларын терең де, жан-жақты таныту арқылы елжанды, халқымыздың әдебиетін, өнерін, салт-дәстүрін, мәдениетін, тілін ұлттық құндылық ретінде бағалайтын, эстетикалық талғамы жоғары,білім, білік, дағдылармен қаруланған, түйген ойларын іс жүзінде өз кәдесіне жарата білетін, ұлттық сана-сезімі қалыптасқан, өркениетті қоғамда өмір сүруге лайықты, терең ойлайтын дара тұлға қалыптастыруға бағытталған.

Курсты қазақ тілі мен әдебиеті немесе біліктілікті арттыру және қайта даярлау бойынша арнайы курстардан өткен пән мұғалімдері жүргізеді. Мұғалімдерге көмек ретінде «Абайтану» курсы бағдарламасының мазмұнын жобалау мен өткізу бойынша әдістемелік құралдар әзірленіп, Академия сайтына (www.nao.kz) орналастырылды.

Жалпы білім беретін мектептердің 10-11-сыныбына арналған «Абайтану» курсын ҚР БҒМ 2012 жылғы 8 қарашадағы №500 бұйрығымен бекітілген жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларының вариативтік компоненті есебінен жүргізу ұсынылады.

Курс жүктемесінің көлемі:

10-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 11-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты құрайды.

Курс бойынша білім алушылардың оқу жетістігін ағымдық бағалау, сондай-ақ емтихан және ұлттық бірыңғай тестілеу жүргізілмейді.

Орыс тілі (оқыту орыс тілінде емес сыныптар үшін)

соответствии с государственной задачей развития полиязычия в Казахстане овладение русским языком должно соответствовать среднему уровню – 3 подуровень (В 2.1 - В 2.2) – 10 класс и послесреднему уровню (В 2)

– 11 класс.

11 классах с углубленным изучением языков возможно (не обязательно) достижение уровня С1: понимание объемных сложных текстов на различную тематику, распознавание скрытого значения, владение спонтанной речью в быстром темпе, отсутствие затруднений с подбором слов и выражений; гибкое и эффективное использование языка для общения в научной и



139

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

профессиональной деятельности; умение создать точное, детальное, хорошо выстроенное сообщение на сложные темы, владение моделями организации текста, средствами связи и объединением его элементов.

Важнейшими задачами языкового и литературного образования на старшей ступени обучения в 10-11 профильных классах являются: воспитание

развитие средствами русского языка и литературы интеллектуальной, духовно-нравственной личности, способной жить и трудиться в условиях информационного и поликультурного общества; воспитание гражданственности и патриотизма, сознательного отношения к языку как явлению культуры; воспитание интереса и любви к русскому языку и литературе; развитие и совершенствование способности к речевому взаимодействию и социальной адаптации, готовности к трудовой деятельности, осознанному выбору профессии; навыков самоорганизации и саморазвития; информационных умений и навыков;совершенствование речемыслительной деятельности, коммуникативных умений инавыков, обеспечивающих свободное владение русским литературным языком в разных сферахи ситуациях его использования; приобщение учащихся к духовно-нравственным ценностям русской литературы, развитие у них художественного мышления; воспитание у учащихся средствами русской литературы интереса к чтению, формирование эстетического вкуса, этических представлений и высокой общей читательской культуры.

Русский язык необходим гражданину Республики Казахстан как основное средство общения с другими людьми. Литература, созданная на русском языке, является носительницей важных для самосознания народа и отдельной личности смыслов. Язык и литература фиксируют исторический опыт поколений и передают его потомкам. Цель – формирование умений и навыков свободного владения русским языком во всех видах речевой деятельности (слушание, говорение, чтение, письмо), в избранных сферах применения языка; формирование средствами русского языка интеллектуальной, духовно-нравственной, коммуникативной, гражданской культуры учащихся. От качества освоения языка, от умения читать и понимать зависит общая и специальная грамотность человека (в том числе, математическая, естественнонаучная, инженерно-техническая и т.д.). Таким образом, освоение русского языка гражданами Республики Казахстан во всем его многообразии является важнейшей для государства задачей.

При наличии в классах 25 и более учащихся, класс делится на две группы,

течение года при выбытии учащихся – группы не объединяются.

11 классах с углубленным изучением языков возможно (не обязательно) достижение уровня С1: понимание объемных сложных текстов на различную тематику, распознавание скрытого значения, владение спонтанной речью в быстром темпе, отсутствие затруднений с подбором слов и выражений; гибкое

эффективное использование языка для общения в научной и профессиональной деятельности; умение создать точное, детальное, хорошо выстроенное сообщение на сложные темы, владение моделями организации текста, средствами связи и объединением его элементов.


140

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

Соответственно предложенному в государственном общеобязательном стандарте образования Республики Казахстан в школах с нерусским языком обучения предмет «Русский язык» изучается в 10-11 классах общественно-гуманитарного направления – по 2 часа в неделю (объем учебной нагрузки за учебный год по предмету «Русский язык»: 10 класс (ОГН) – 68 часов; 11 класс (ОГН) – 68 часов); естественно-математического направления – по 1 часу в неделю (объем учебной нагрузки за учебный год по предмету «Русский язык» составляет: в 10 классе ЕМН – в неделю 1 час, всего – 34 часа; в 11 классе ЕМН

– в неделю 1 час , всего – 34 часа).

Формами письменной работы в 10-11 классах являются диктант, изложение, сочинение, в том числе эссе. В каждой четверти проводится в среднем 1 диктант (в первой четверти допускается 2 диктанта), 1 изложение, 1 сочинение (эссе). Сочинения-эссе могут быть классными и домашними.



Объем контрольного диктанта по русскому языку для 10-11 классов школ с казахским языком обучения:

10 класс – 100-110 слов, 11 класс – 110-120 слов. Объем словарного диктанта: 10-11 классы – 35-40 слов.



Примерный объем текста для подробного изложения:

10 класс – 160-170 слов, 11 класс – 170-180 слов.

Диктанты оцениваются одной оценкой, которая считается оценкой по русскому языку. Диктанты с грамматическим заданием оцениваются двумя оценками и заносятся через дробь в журнал по предмету «Русский язык».

Для сжатого изложения, а также итоговых и контрольных изложений объем текста может быть увеличен на 30 - 60 слов. Изложения оцениваются двумя оценками и заносятся через дробь в журнал по предмету «Русский язык».



Примерный объем сочинений:

10 класс – 2 – 2,5 страницы (600-1000 слов), 11 класс – 3 - 3,5 страницы (1000-1200 слов). Сочинения-эссе могут иметь меньший объем. Сочинения оцениваются двумя оценками, выставляются через дробь по предмету «Русский язык».

В любой проверяемой работе по русскому языку исправляются все допущенные учащимися ошибки (с вынесением на поля обозначений категории ошибок). Все графические работы проводятся в тетради простым карандашом.

Ведение ученических тетрадей, соблюдение единого орфографического режима и нормы оценивания.

Для выполнения всех видов обучающих работ ученики должны иметь следующее количество тетрадей

по русскому языку в 10-11 классах - 2 рабочие тетради, 1 тетрадь для контрольных работ (находится у учителя) и 1 тетрадь по развитию речи - для сочинений, изложений по русскому языку, на усмотрение учителя возможно ведение тетради – помощницы.



Диктант оценивается одной оценкой

Оценка «5» выставляется за безошибочную работу, а также при наличии в ней 1 негрубой орфографической или 1 негрубой пунктуационной ошибки.

Оценка «4» выставляется при наличии в диктанте 2 орфографических и


141

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

пунктуационных ошибок, или 1 орфографической и 3 пунктуационных ошибок, 4 пунктуационных ошибки при отсутствии орфографических ошибок.

Оценка «4» может выставляться при 3 орфографических ошибках, если среди них есть однотипные.

Оценка «3» выставляется за диктант, в котором допущены 4 орфографических и 5 пунктуационных ошибок, 7 пунктуационных ошибок

при отсутствии

орфографических

ошибок. В 5 классе допускается

выставление «3» за

диктант при 5

орфографических и 4пунктуационных

ошибках. Оценка «3» может быть выставлена также при 6 орфографических и 6 пунктуационных ошибках, если среди тех и других однотипные и негрубые ошибки.

Оценка «2» выставляется за диктант, в котором допущено до 7 орфографических и 7 пунктуационных ошибок, или 6 орфографических и 8 пунктуационных ошибок, 5 орфографических и 9 пунктуационных ошибок, 8 орфографических и 6 пунктуационных ошибок.

При оценке контрольного словарного диктанта рекомендуется руководствоваться следующим:

Оценка «5» ставится за диктант, в котором нет ошибок.

Оценка «4» ставится за диктант, в котором ученик допустил 1-2 ошибки. Оценка «3» ставится за диктант, в котором допущено 3-4 ошибки. Оценка «2» ставится за диктант, в котором допущено до 7 ошибок.

При оценке диктанта исправляются, но не учитываются орфографические

пунктуационные ошибки:

на правила, которые не включены в школьную программу;

на еще не изученные правила;

в словах с непроверяемыми написаниями, над которыми не проводилась специальная работа;

в передаче авторской пунктуации.

Исправляются, но не учитываются описки, неправильные написания, искажающие звуковой облик слова, например: «рапотает» (вместо работает), «дулпо» (вместо дупло), «мемля» (вместо земля).

При оценке диктантов важно также учитывать характер ошибок.

Среди ошибок следует выделять негрубые, т.е. не имеющие существенного значения для характеристики грамотности. При подсчете ошибок две негрубые считаются за одну.

К негрубым относятся ошибки:

в исключениях из правил;

в написании большой буквы в составных собственных наименованиях;

в случаях слитного и раздельного написания приставок в наречиях, образованных от существительных с предлогами, правописание которых не регулируется правилами;

в случаях раздельного и слитного написания не с прилагательными и причастиями, выступающими в роли сказуемого;

в написании ы и и после приставок;

в случаях трудного различия не и ни (Куда он только не обращался!


142

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

Куда он ни обращался, никто не мог дать ему ответ. Никто иной не...; не кто иной, как; ничто иное не...; не что иное, как и др.);

в собственных именах нерусского происхождения;

в случаях, когда вместо одного знака препинания поставлен другой;

в пропуске одного из сочетающихся знаков препинания или в нарушении их последовательности.

Необходимо учитывать также повторяемость и однотипность ошибок. Если ошибка повторяется в одном и том же слове или в корне однокоренных слов, то она считается за одну ошибку.

Однотипными считаются ошибки на одно правило, если условия выбора правильного написания заключены в грамматических (в армии, в здании; колют, борются) и фонетических (пирожок, сверчок) особенностях данного

слова.

Не считаются однотипными ошибки на такое правило, в котором для выяснения правильного написания одного слова требуется подобрать другое



(опорное) слово или его форму (вода воды, рот ротик, грустный грустить, резкий резок).

Первые три однотипные ошибки считаются за одну, каждая следующая подобная ошибка учитывается как самостоятельная.



Требования к оформлению и ведению тетрадей.

Учащиеся пользуются стандартными тетрадями, состоящие из 12 -18 листов. Тетрадь по предмету должна иметь аккуратный внешний вид. На ее обложке (первой странице) делается следующая запись:

Тетрадь для _________________________

______________________________

ученика(цы) _5 «А» класса средней школы №_2_

Фамилия, имя ( в Р.П.)________________________

На обложке тетрадей для контрольных работ, работ по развитию речи делаются соответствующие записи.

При выполнении работ учащимся не разрешается писать на полях. Обязательным является соблюдение правила «красной» строки в тетрадях.

Дата выполнения работы и название месяца записывается в строку прописными буквами без точек . На каждом уроке в тетрадях следует записывать его тему, указать вид выполняемой работы (классная, домашняя, самостоятельная, диктант, изложение, сочинение и т.д .). При выполнении домашней работы в тетрадях учащиеся должны сделать следующую запись - Упражнение 34.

Устанавливается следующий порядок пропуска клеток и линеек в тетрадях:

по русскому языку – линейки внутри одной работы не пропускаются, между домашней и классной работой пропускают 2 линейки.



143

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

Итоговые контрольные работы по русской речи выполняются в специальных тетрадях , предназначенных для этого вида работ, поэтому слова «контрольная работа» не пишутся: в тетрадях по русскому языку записывается только вид работы (например, диктант). Учащиеся ведут записи в тетрадях синей или фиолетовой пастой. Карандаш используется при подчеркивании, составлении таблиц и т.д. Учащимся запрещается писать в тетрадях красной пастой. По русской речи, русскому языку и литературе проводятся текущие и итоговые письменные контрольные работы, самостоятельные работы, контроль знаний в форме теста.

Текущие контрольные работы имеют целью проверку усвоения изучаемого и проверяемого программного материала; их содержание и частотность определяются учителем с учетом степени сложности изучаемого материала, а также особенностей обучающихся каждого класса. Для проведения текущих контрольных работ учитель может отводить весь урок или только часть его.

Итоговые контрольные работы проводятся:

после изучения наиболее значимых тем программы,

в конце учебной четверти,

в конце полугодия.

целях предупреждения перегрузки обучающихся время проведения текущих и итоговых контрольных работ определяется общешкольным графиком, составляемым администрацией школы по согласованию с учителями.

один рабочий день следует давать в классе только одну письменную текущую или итоговую контрольную работу.

При планировании контрольных работ в каждом классе необходимо предусмотреть равномерное их распределение в течение всей четверти, не допуская скопления письменных контрольных работ к концу четверти, полугодия.

Запрещается проводить контрольные работы в первый день четверти, в первый день после праздника, в понедельник.

Самостоятельные работы или тестирование могут быть рассчитаны как на целый урок, так и на часть урока, в зависимости от цели проведения контроля.

Порядок проверки письменных работ учащихся.

Тетради учащихся, в которых выполняются обучающие классные и домашние работы, проверяются по русской речи:

10-11 классах - после каждого урока у слабых учащихся, а у остальных проверяются не все работы, а наиболее значимые по своей важности, но с таким расчётом, чтобы 2 раза в месяц учителем проверялись тетради всех учащихся; Контрольные диктанты в 10-11 классах проверяются и возвращаются учащимся для работы над ошибками к следующему уроку; изложения и сочинения проверяются и возвращаются учащимся не позже чем через 2 дня, а

10-11 классах – через неделю.



Орыс әдебиеті (оқыту орыс тілінде емес сыныптар үшін)

Филологическое образование тесно связано с формированием



144

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

информационной культуры человека. Именно на филологической основе развивается важнейшая для современного человека компетенция – умение ориентироваться в нарастающем информационном потоке, определяя достоверность информации, корректно её, анализируя и интерпретируя.

Приоритетными направлениями в преподавании русской литературы являются:

воспитание учащихся, формирование их духовно-нравственного мира, мировоззрения; воспитание патриотического чувства, толерантности;

развитие и совершенствование всех видов речевой деятельности учащихся на русском языке на основе изучения произведений русской литературы;

тесная связь изучения русской литературы с русским языком и казахским языком, казахской литературой.

Включение в традиционную форму урока блоков, интегрирующих

материал русской и родной казахской литературы на основе общности тематики, проблематики, нравственных идеалов, ассоциативных связей;

- использование, наряду с формой традиционного урока, современных активных форм урока, опирающихся на принцип диалогизации, которые способствуют совершенствованию культуры межличностного общения, развивают неподготовленную связную речь учащихся на русском языке;

воспитание на основе изучения казахской и русской литератур толерантности, уважительного отношения к литературе, традициям, обычаям, культуре, истории народов, проживающих в Республике Казахстан;

изучение теоретико-литературных понятий в соотношении со знаниями, которые учащиеся приобретают в курсе казахской литературы. Особый упор необходимо сделать на изучение тех понятий, которые не имеют соответствия в казахской литературе учащихся. При использовании теоретико-литературных понятий в практике школьного анализа художественных текстов следует

избегать излишнего наукообразия,

учитывая национальный

фактор,


рассматривая понятие

как


необходимый инструмент

постижения

художественной сути произведения;

перспективным направлением изучения русской литературы в школах с казахским языком обучения является культуроведческий аспект, что является одной из новых стратегий образования вообще и литературного образования, в частности;

реализация на уроках литературы внутрипредметных и межпредметных связей. Межпредметные связи осуществляются в первую очередь с предметами «Русский язык» и «Казахская литература», «Казахский язык». Изучение литературы тесно связано с изучением истории Казахстана;

реализация деятельностного, практикоориентированного и личностно-ориентированного подходов путём использования разнообразных видов деятельности, в том числе направленных на возможность самореализации личности учащегося (сочинения на литературные темы и по жизненным

впечатлениям, собственные интерпретации литературных произведений, творческие работы различных жанров на русском языке, перевод фрагментов


145

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

текста с русского языка на родной казахский и с родного казахского на русский и др.);

формирование общих учебных умений и навыков и обобщенных способов деятельности, таких, как: сопоставление, классификация, умение анализировать, высказывать свое мнение, доказывать, аргументировать;

формирование информационной культуры учащихся (умение грамотно

использовать для решения познавательных и коммуникативных задач различные источники информации, в том числе мультимедийные ресурсы, ресурсы интернета и другие базы данных).

В связи с этим при обучении русской литературе необходимо усилить работу по формированию данного компонента функциональной грамотности как необходимого навыка использования знаний и умений для решения широкого диапазона жизненных задач в различных сферах человеческой деятельности, также в межличностном общении и социальных отношениях.

Изучение литературы , освоение воплощенных в литературе образцовых форм русской речи играет ведущую роль в процессах воспитания личности, развития ее нравственных качеств и творческих способностей, в приобщении к отечественной и мировой культуре, в продолжение национальных традиций и исторической преемственности поколений.

Количество часов в неделю по литературе составляет: общественно-гуманитарное направление:

в 10 классе 2 часа в неделю, общее количество – 68 часов; из них на: чтение и изучение – 58 часов, внеклассное чтение – 4 часа, развитие речи – 6 часов;

в 11 классе 1 час в неделю, общее количество – 34 часа; из них на: чтение

изучение – 28 часов, внеклассное чтение – 4 часа, развитие речи – 2 часа;



естественно-математическое направление:

в 10, 11 классах 1 час в неделю, общее количество – 34 часа; из них на: чтение и изучение – 30 часов, внеклассное чтение – 2 часа, развитие речи – 2 часа.

Ведение тетрадей: в 10-11 классах - по 2 тетради (1 рабочая, 1 тетрадь для творческих работ - сочинений).

Все литературные произведения, на которые отводятся часы, предназначены для обязательного изучения.

По русской литературе проводятся текущие и итоговые письменные контрольные работы, самостоятельные работы, контроль знаний в форме теста.

Текущие контрольные работы имеют целью проверку усвоения изучаемого

проверяемого программного материала; их содержание и частотность определяются учителем с учетом степени сложности изучаемого материала, а также особенностей обучающихся каждого класса. Для проведения текущих контрольных работ учитель может отводить весь урок или только часть его.

Отметки за сочинение (выполняется в тетрадях по развитию речи) по русской литературе выставляются по литературе через дробь в одну графу: первая – за содержание, вторая – за грамотность. Ошибки выносятся графически на поля и подсчитываются. При написании домашнего сочинения



146

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

или других творческих работ отметка за работу выставляется в графу, соответствующую дате, когда давалось задание, или дате, когда проходила защита творческой работы.

Изложение и сочинение оценивается двумя оценками: первая – за содержание работы и речь, вторая – за грамотность (в журнале ее рекомендуется ставить на странице «Русский язык» и учитывать при выставлении итоговой оценки по русскому языку)

При выставлении оценки за содержание и речевое оформление согласно установленным нормам необходимо учитывать все требования, предъявляемые к раскрытию темы, а также к соблюдению речевых норм (богатство, выразительность, точность).

При выставлении второй оценки учитывается количество орфографических, пунктуационных и грамматических ошибок. Грамматические ошибки, таким образом, не учитываются при оценке языкового оформления сочинений и изложений.

31-кесте. Основные критерии оценки за изложение и сочинение

Оценка

Содержание и речь



Грамотность

«5»


1.Содержание работы полностью соответствует

Допускаются:

теме.

1 орфографическая, или 1



2.Фактические ошибки отсутствуют.

пунктуационная, или 1

3.Содержание излагается последовательно.

грамматическая ошибки

4.Работа отличается богатством словаря,

разнообразием используемых синтаксических

конструкций, точностью словоупотребления.

5.Достигнуты стилевое единство и

выразительность текста.

В целом в работе допускается 1 недочет в

содержании 1-2 речевых недочета.

«

1.Содержание работы в основном соответствует



Допускаются: 2

теме (имеются незначительные отклонения от



орфографические и 2

темы).


пунктуационные ошибки,

2.Содержание в основном достоверно, но имеются

или 1 орфографическая и

единичные фактические неточности.

3 пунктуационные

3.Имеются незначительные нарушения

ошибки, или 4

последовательности в изложении мыслей.

пунктуационные ошибки

4.Лексический и грамматический строй речи

при отсутствии

достаточно разнообразен.

орфографических ошибок,

5.Стиль работы отличается единством и

а также 2 грамматические

достаточной выразительностью.

ошибки

В целом в работе допускается не более 2 недочетов



в содержании и не более 3-4 речевых недочетов.

«3»


1.В работе допущены существенные отклонения

Допускаются:

2.Работа достоверна в главном, но в ней имеются

4 орфографические и

отдельные фактические неточности.

4 пунктуационные

3.Допущены отдельные нарушения

ошибки, или 3 орф. и 5

последовательности изложения

пунк., или 7 пунк. при

4.Беден словарь и однообразны употребляемые

отсутствии

синтаксические конструкции, встречается

орфографических (в 5 кл.-



147

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

неправильное словоупотребление.

5 орф. и 4 пунк., а также

5.Стиль работы не отличается единством, речь

4 грамматических ошибки

недостаточно выразительна.

В целом в работе допускается не более 4 недочетов

в содержании и 5 речевых недочетов.

«2»

Работа не соответствует теме. Допущено много



Допускаются:

фактических неточностей. Нарушена

7 орф. и 7 пунк. ошибок,

последовательность мыслей во всех частях работы,

или 6 орф. и 8 пунк., или 5

отсутствует связь между ними, работа не

орф. и 9 пунк., или 9

соответствует плану. Крайне беден словарь, работа

пунк., или 8 орф. и 5

написана короткими однотипными предложениями

пунк., а также 7

со слабо выраженной связью между ними, часты

грамматических ошибок

случат неправильного словоупотребления.

Нарушено стилевое единство текста. В целом в

работе допущено 6 недочетов и до 7 речевых

недочетов

Оценка обучающих работ

Обучающие работы (различные упражнения и диктанты неконтрольного характера) оцениваются более строго, чем контрольные работы.

При оценке обучающих работ учитываются:

степень самостоятельности учащегося;

этап обучения;

объем работы;

четкость, аккуратность, каллиграфическая правильность письма.

Если возможные ошибки были предупреждены в ходе работы, оценки «5» и «4» ставятся только в том случае, когда ученик не допустил ошибок или допустил, но исправил ошибку. При этом выбор одной из оценок при одинаковом уровне грамотности и содержания определяется степенью аккуратности записи, подчеркиваний и других особенностей оформления, а также наличием или отсутствием описок. В работе, превышающей по количеству слов объем диктантов для данного класса, для оценки «4» допустимо и 2 исправления ошибок.

Первая и вторая работа, как классная, так и домашняя, при закреплении определенного умения или навыка проверяется, но по усмотрению учителя может не оцениваться.

Самостоятельные работы, выполненные без предшествовавшего анализа возможных ошибок, оцениваются по нормам для контрольных работ соответствующего или близкого вида.



Ресурсы по русскому языку и литературе.

Сайт творчески работающих учителей Казахстана. Даны разработки уроков, внешкольных мероприятий. http: //sabak.ugoz.org/

Методика формирования грамотности учащихся начальной и средней школы.

Репетитор: сочинения http://www.repetitor.org/composition.html

Методики написания сочинений, снабженные примерами и материалами для самостоятельной подготовки.


148

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

Урок литературы: проблемы, методы, подходы http://www.eelmaa.narod.ru/urlit/urlit_main.html

Методико-литературная почтовая рассылка предназначена для школьных учителей литературы, старшеклассников, людей, интересующихся филологией и преподаванием литературы.

Опорный орфографический компакт по русскому языку http://yamal.org/ook/

Материал для работы по усвоению навыков грамотного письма с использованием опорного орфографического компакта, созданного на основе методики В.Ф. Шаталова - Ю.С. Меженко.

Электронные учебники.

Русская фонетика: мультимедийный интернет-учебник http://www.philol.msu.ru/rus/galya-1/

Материалы по фонетике, терминологический словарь и раздел персоналий выдающихся лингвистов. Языковые примеры можно прослушивать и повторять за диктором. В учебник включены анимационные ролики, моделирующие артикуляторные движения.

Литература в 10-м классе http://www.pereplet.ru/obrazovanie/shkola/PAGE1-16.html

Изучение литературы в 10 классе. Методические советы.

Роль портрета в художественном произведении http://www.omsk.edu.ru/~sch140/teacher/teach07b.htm

Русская поэзия 60-х годов http://ruthenia.ru/60s/

Для организации деятельности методических формирований учителей русского языка и литературы в 2016 – 2017 учебном году предлагается единая тема «Реализация принципов дифференцированного обучения русского языка и литературы в условиях перехода на профильное обучение».

В течение года рекомендуется провести 4 заседания методических объединений учителей русского языка и литературы, организовать работу школы совершенствования педагогического мастерства, творческой группы и иных методических формирований, деятельность которых планируется с учетом кадрового состава педагогических работников, а также с учетом интересов и запросов учителей, их профессиональных умений и навыков. Особое внимание необходимо уделить работе с молодыми педагогами. Деятельность школы молодого учителя должна быть направлена на адаптацию педагогов к профессии, оказание им помощи в овладении основами профессионального мастерства, формирование у них потребности в непрерывном самообразовании.

На заседаниях методических формирований учителей русского языка и литературы (методическое объединение, школа молодого учителя, школа совершенствования педагогического мастерства, творческие группы и др.) рекомендуется рассмотреть актуальные вопросы теории и методики преподавания предметов с учетом имеющегося эффективного педагогического опыта педагогов региона:

1. Совершенствование профессиональной компетентности учителя-


149

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

словесника, организующего изучение русского языка и литературы на повышенном уровне.

Особенности организации факультативных занятий по русскому языку и литературе на II ступени общего среднего образования.

Организация образовательного процесса по усвоению нового повышенного уровня содержания по русскому языку и литературе в X классе профильного гуманитарного направления.

Представление опыта педагогической деятельности учителей русского языка и литературы лицеев, гимназий и школ по реализации профильного обучения учащихся.

Мотивация профессионального самоопределения учащихся средствами учебных предметов «Русский язык» и «Русская литература».

Реализация проблемно-поискового подхода при осуществлении исследовательской деятельности в предметной области «Русский язык и литература».

Использование электронных образовательных ресурсов по русскому языку и литературе для повышения качества образования учащихся.

При планировании и организации внеклассной работы по учебным предметам рекомендуем обратить внимание на календарь юбилейных дат, которые будут отмечаться в 2016/2017 учебном году:

сентября- 110 лет со дня рождения Г.Н. Потанина, географа, этнографа, исследователя Средней Азии и Казахстана

октября - 130 лет со дня рождения М.Дулатова, казахский поэт, писатель, один из лидеров правительства «Алаш-Орды» и национально-освободительного движения Казахстана. Казахский поэт, писатель, один из лидеров правительства «Алаш-Орды» и национально-освободительного движения Казахстана.

1 ноября- 180 лет со дня рождения Ш.Уәлиханова, Первый казахский ученый, просветитель-демократ, путешественник, этнограф, фольклорист, исследователь истории и культуры народов Средней Азии.

15 ноября- 100 лет со дня рождения М.Габдуллина, писателя Героя Советского Союза, заслуженного деятеля науки Казахстана, академика АН Казахстана.

Писатели-юбиляры (ближнее и дальнее зарубежье)

февраля – 160 лет со дня рождения Всеволода Михайловича Гаршина (1855–1888), писателя

февраля – 205 лет со дня рождения Фредерика Шопена (1810-1849), польского композитора, пианиста

6 марта – 200 лет со дня рождения Петра Павловича Ершова (1815–1869), поэта

марта – 330 лет со дня рождения Иоганна Себастьяна Баха (1685-1750), немецкого композитора

2 апреля – 175 лет со дня рождения Эмиля Золя (1840-1902), французского писателя

апреля – 145 лет со дня рождения Вениамина Петровича Семенова-Тянь-Шанского (1870-1942), географа


150

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

14 апреля – 270 лет со дня рождения Дениса Ивановича Фонвизина (1745– 1792), писателя, драматурга

7 мая – 175 лет со дня рождения Петра Ильича Чайковского (1840-1893), композитора

6 июня – 140 лет со дня рождения Томаса Манна (1875-1955), немецкого писателя

21 июня – 105 лет со дня рождения Александра Трифоновича Твардовского, поэта

21 июня – 80 лет со дня рождения Франсуазы Саган (1935-2004), французской писательницы

29 июня – 115 лет со дня рождения Антуана де Сент-Экзюпери (1900-1944), французского писателя

26 июля – 130 лет со дня рождения Андре Моруа (1885-1968), французского писателя

5 августа – 165 лет со дня рождения Ги де Мопассана (1850-1943), французского писателя

20 августа – 80 лет со дня рождения Аркадия Натановича Стругацкого (1935-1991), писателя – фантаста

7 сентября – 145 лет со дня рождения Александра Ивановича Куприна (1870-1938), писателя

9 сентября – 185 лет со дня рождения русского писателя Л.Н. Толстого

(1828 – 1910);

15 сентября – 125 лет со дня рождения Агаты Кристи (Мэри Клариссы Миллер, (1890-1976), английской писательницы

22 октября – 145 лет со дня рождения Ивана Алексеевича Бунина (1870-1953), русского писателя

9 ноября – 195 лет со дня рождения русского писателя И.С. Тургенева

(1818 – 1883);

28 ноября – 130 лет со дня рождения Александра Александровича Блока (1881-1921),русского поэта

30 ноября – 180 лет со дня рождения Марка Твена (СэмюэяКлеманса, 1835-1910, американского писателя, сатирика

1 декабря – 90 лет со дня рождения русского писателя В.Ф. Тендрякова

(1923 – 1984);

5 декабря – 195 лет со дня рождения Афанасия Афанасиевича Фета (Шеншина, 1820-1892), русского поэта

5 декабря – 210 лет со дня рождения русского поэта Ф.И. Тютчева (1803 – 1873);

6 декабря – 100 лет со дня рождения русского писателя С.П. Залыгина

(1913 – 2000);

11

декабря



95 лет со дня рождения русского писателя

А.И.

Солженицына (1918



2008);

12

декабря



85 лет со дня рождения киргизского писателя

Ч.Т.

Айтматова (1928



– 2008);

13 декабря – 140 лет со дня рождения русского поэта В.Я. Брюсова (1873 –



151

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

1924);


17 декабря – 245 лет со дня рождения Людвига Ван Бетховена (1770-1827), немецкого композитора

1 апреля – 205 лет со дня рождения русского писателя Н.В. Гоголя (1809 –

1852);

10 мая – 90 лет со дня рождения русской поэтессы Ю.В. Друниной (1924 –



1991);

6 июня – 215 лет со дня рождения русского поэта, прозаика, драматурга А.С. Пушкина (1799 – 1837);

25 июля – 85 лет со дня рождения русского писателя В.М. Шукшина (1929

– 1974).


Шет тілі

Жалпы орта білім беру деңгейі тілдерді меңгерудің жалпыеуропалық деңгейлеріне қатысты:

10-сынып – В1 («Қалыптасқан игерім 1»); 11-сынып – В1+ («Қалыптасқан игерім 1.2»).

Шет тілін тәрбиелік, танымдық және басқа ұлттық мәдениетпен және оны жеткізушілермен өзара әрекет ету құралы ретінде оқу болашақта бәсекеге қабілетті маман даярлау үшін оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға, болашақта шетел тілін меңгеру дағдысының артуын ілгерілетуге бағытталған. Орта мектептің жоғары сынып оқушыларына шет тілін оқытудың мақсаттары мен міндеттері осылайша шартталған.

«Шет тілі» оқу пәнін оқытудың мақсаттары оқушылардың коммуникативтік құзыреттерін жетілдіруден және өзінің мәдениетін әлемдік масштабта кеңінен насихаттай алатын, болашақ мамандығында шет тілін тәжірибе жүзінде қолдана алатын көпмәдениетті, көптілді тұлғаны қалыптастырудан тұрады.

10-11-сыныптарда пәнді оқытудың міндеттері:

оқушылардың шет тіліндегі жалпы мәдениаралық қарым-қатынаста әлеуметтік-тұрмыстық және оқу-кәсіптік саладағы коммуникативтік мәдениеті мен әлеуметтік білімін дамыту;

жалпы мәдени үлгіде түрлі мәдениттану ақпараттарын жинақтау, жүйелеу мен өңдей білуді дамыту және коммуникативті-танымдық мәселелерді шеше білуде түсіндіру, қолдана білу;

пікірталастық қарым-қатынаста ағылшынтілді елдер мен Қазақстанда адамдардың мәдениет, өмір сүру салты мен стилін шет тілінде әдеп негізіне оқыту;

шет тілінің вариативтілігі мен оның ағылшынтілді және әлемнің басқа елдеріндегі қызметіндегі ерекшелігін, ресми және бейресми қарым-қатынастағы ауызша және жазбаша мәтіндердің құрылымдық ерекшелігі туралы оқушылардың филологиялық білімдерін тереңдету;

оқушыларды тілдік, сөйлеу және әлеуметтік-мәдени құзыреттілік қалыптасу деңгейінде өзін-өзі бағалау негізіне оқыту және тілдік өз білімін


152

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

жетілдіру қажеттілігін дамыту;

оқушыларды ағылшын тілін шет тілі ретінде білу деңгейінің халықаралық талаптарымен таныстыру.

Орта мектепте ағылшын тілінде білім берудің аяқталу кезеңінің негізгі айырмашылығы – шет тілі бейіндік оқытуды жүзеге асырудың құралы болып табылады. Нақты бейіндік бағыт, яғни оқу мазмұнын қайта құрылымдау есебінен, жалпы білім беру тақырыптарының қысқарту мен болашақ оқушының мамандыққа бағытталған түпнұсқалық оқу материалының кіріспесіне, коммуникативтік құзыреттілікті сөздік қорды байыту жолымен мәтіндік материал негізінде бейіндік бағытты жетілдіру арқылы қол жеткізіледі.

Сондай-ақ, жоғары сыныптарда «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясын жүзеге асыру жалғасын табуы тиіс. Бұл орайда қазіргі әлемде және Қазақстанда шет тілін білудің қажеттілігі мен маңыздылығы болашақта мансаптық өсуде кәсіби дамуға зор мүмкіндіктер ашатынын түсінуді қалыптастыру қажет. Шет тілі сабақтарындағы тыңдау материалдарын пайдалану- жас ерекшеліктері мен жоғары сынып оқушыларының тұлғалық мүддесіне жауап беруі, елдегі оқытылатын тілдің олардың кәсіптік бағдарлық және қайта даярлаумен танысуды қамтамасыз етуге,таңдаған кәсіптің ерекшелігімен және шет тілінің болашақ мамандықты меңгерудегі рөлімен танысуға, ғылыми-техникалық және мәдени өрлеуге қосылуға, таңдап алған салада кәсіби бағыттағы жалпы ой-өрісін кеңейтуді қамтамасыз етуі қажет.

Бейіндік бағыттағы оқу материалдарымен жұмыс істеу кейбір продуктивті, рецептивті тілдік минимумдарды ұлғайтуға, сондай-ақ білімін, сөйлеу қызметінің барлық түрінде шеберлігі мен дағдысын арттыруға, әрі қарай колледждер мен жоғары оқу орындарында бейіндік бағыттағы базаны жалғастырып оқытуға мүмкіндік береді.

Тұлғалық және бейіндік бағыттағы оқыту мазмұны мен шығармашылық-креативті оқыту деңгейін көтеруге мүмкіндігі бар қолданылған оқыту технологиялары жалпыеуропалық стандартқа сәйкес шет тілдерін В1 деңгейінде білуді қамтамасыз етуі тиіс. Оқушылар тілдік және сөйлеу тақырыптарын игеруі тиіс, әңгімелесу барысында тілдік материалды пайдалану, оқу және нақты тақырыптар шеңберінде коммуникативтік міндеттерге сәйкес ауызша және жазбаша түрдегі монологтік және диалогтік сөйлесімдерді түсіну және ой қорытуы тиіс.

Үлгілік оқу жоспарына сәйкес шет тілі бойынша сағат саны:

қоғамдық-гуманитарлық бағыт: 10-11-сыныптарда – аптасына 4 сағаттан, жылына жалпы сағат саны – әр сыныпта 136 сағатты құрайды;



- жаратылыстану-математикалық

бағыт: 10-11-сыныптарда аптасына

2 сағаттан, жылына жалпы сағат саны –

әр сыныпта 68 сағатты құрайды.



Оқушы дәптерлерінің саны мен түрлері

Оқушыларда оқытуда барлық жұмыс түрлерін орындау үшін 10-11сыныптарда шет тілдері бойынша 1 жұмыс дәптері (егер оқулықпен бірге арнайы дәптерлері болса, онда жұмыс дәптерін жүргізу қажет емес, өйткені жұмыс кітабы тақырыптар бойынша толық жаттығулар жиынтығын қамтыған, осыған орай 1 дәптер жүргізу ұсынылады), шет тіліндегі сөздерді жазу үшін 1



153

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

сөздік дәптер, бақылау және жазба жұмыстарына арналған 1 дәптер (кабинетте жыл бойына сақталады) болуы қажет.

Қазіргі білім беруде заманауи бағытты, соның ішінде шет тілдерді оқыту бойынша процесті ескере отырып, сөздік дәптерін үш тілде жүргізу ұсынылады (қазақ, орыс, ағылшын). Сонымен қатар, дұрыс дыбыстауға дағдыландыратын транскрипцияға ерекше көңіл бөлу керек және жеке сөздерді жазумен ғана шектелмей, сөздер мен идиомалық тіркестерді де жазып отыру қажет.

Оқушы дәптерін жүргізуге қойылатын негізгі талаптар:

дәптердің сырты оң жақтағы жоғарғы бұрышына қаланың, мектептің, сыныптың, пәннің атуы мен оқушының тегі, аты шет тілінде жазылып толтырылады;

дәптердегі жазулар тек шет тілінде жүргізіледі;

ай аты мен күн реті жазбаша жазылады;

міндетті түрде жаттығу нөмірі мен беті көрсетіледі;

мұғалім оқушының қателерін көрсетіп, түсініктемелермен бағаны оң жаққа қояды;

оқушылар дәптерлеріне жазуды көк немесе күлгін сиялы қаламмен жүргізеді. Қара және жасыл сияларды, қарындашты астын сызуға немесе кесте құрғанда қолдана алады. Оқушыларға қызыл сиямен жазуға тыйым салынады.

Дәптерлерді тексеруге қойылатын негізгі талаптар

Мұғалім оқушылардың жұмыс тәртібін тексергенде келесі тәртіпті

ұстанады:

10-11-сыныптар, маңызды деген жұмыстарды 2 аптада 1 рет.

Бақылау жұмыстары мен жазба тапсырмалары барлық түрлері бүкіл оқушыларда тексеріледі. Мұғалім бақылау жұмыстарын тексеруде келесі мерзімді ұстану керек: бақылау жұмыстары мен жазба тапсырмаларын келесі сабаққа дейін тексеру қажет; тексергеннен кейін қатемен жұмыс жүргізеді; оқушылардың бақылау жұмыс дәптерлерін жыл бойына сақтайды.

10-11-сыныптарда шет тілі бойынша тексерген жұмыстарда оқушының жіберген қателерін түзеуде келесі ережелерді басшылыққа алады:

орфографиялық қатені мен цифрды сызғанда үстіңгі жағына қажетті әріпті жазады;

қажет емес пунктуациялық қате сызылады, қажеттісі қызыл сиямен жазылады;

10-11 сыныптарда эссе тексеру барысында орфографиялық және пунктуациялық қателермен қатар грамматикалық және тілдік қателерді де белгілейді;

10-11 сыныптарда шет тілі бойынша оқушы жіберген қатені түзеп, қажетті әріпті жазады.



Ұсынылатын бақылау жұмыстарының нормалары.

Алған білімдерінің динамикасы мен мониторингін анықтау үшін оқу

жылына 7 бақылау жұмысын жүргізуді ұсынамыз.

№1 кіріспе тест. Бұл жұмыс түрі өткен оқу жылында алған білімдердің диагностикасы мен бақылауын қарастырады, тек лексика-грамматикалық аспектілерін қамтиды.Тест тапсырмаларының саны - 25, жауаптар



154

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

нұсқаларының саны-5. Бұл жұмыс түрін ҰБТ жүйесі бойынша бағалау ұсынылады . «5» деген баға – 21-25 балл, «4» деген баға -14-20 балл, «3» деген баға – 1-13 балл. «2» деген бағаны қою ұсынылмайды, өйткені оқу жылының бірінші күндерінен бастап оқушының пәнге деген қызығушылығы мен уәжін төмендетуі мүмкін.

Ағылшын тілі бойынша №2 бақылау жұмысы – 1-тоқсан қорытындысы бойынша. Бұл бақылау жұмысы тіл дамытудың барлық бағыттарын есепке ала отырып,1 -ші тоқсанда меңгерген материалды қамтиды . Лексика, граматика бойынша 15 тапсырма, тыңдалым бойынша-5 тапсырма, оқылым бойынша – 5 тапсырма. Бағалау ҰБТ жүйесі бойынша ұсынылады. «5» деген баға – 21-25 балл, «4» деген баға -14-20 балл, «3» деген баға – 1-13 баллға қойылады.

Ағылшын тілі бойынша №3 бақылау жұмысы – 2-тоқсан қорытындысы бойыша. Бұл бақылау жұмысы тіл дамытудың барлық бағыттарын есепке ала отырып,1 -ші тоқсанда меңгерген материалды қамтиды. Лексика, грамматика бойынша 15 тапсырма, тыңдалым бойынша-5 тапсырма, оқылым бойынша – 5 тапсырма . Бағалау ҰБТ жүйесі бойынша ұсынылады. «5» деген баға – 21-25 балл, «4» деген баға -14-20 балл, «3» деген баға – 1-13 баллға қойылады.

№4 диагностикалық тест. Бұл алдыңғы екі оқу тоқсанда алған білімдердің бақылау мен динамикасын қарастырады , тек лексика-грамматикалық аспектісін қамтиды. Тест тапсырмаларының саны - 25, жауаптар нұсқаларының саны-5. Бұл жұмыс түрін ҰБТ жүйесі бойынша бағалау ұсынылады. «5» деген баға – 21-25 балл, «4» деген баға -14-20 балл, «3» деген баға – 1-13 балл. «2» деген бағаны қою ұсынылмайды, өйткені оқу жылының бірінші күндерінен бастап оқушының пәнге деген қызығушылығы мен уәжін төмендетуі мүмкін.

Ағылшын тілі бойынша №5 бақылау жұмысы – 3-тоқсан қорытындысы бойыша. Бұл бақылау жұмысы тіл дамытудың барлық бағыттарын есепке ала отырып,1 -ші тоқсанда меңгерген материалды қамтиды. Лексика, грамматика бойынша 15 тапсырма, тыңдалым бойынша-5 тапсырма, оқылым бойынша – 5 тапсырма. Бағалау ҰБТ жүйесі бойынша ұсынылады. «5» деген баға – 21-25 балл, «4» деген баға -14-20 балл, «3» деген баға – 1-13 баллға қойылады.

Ағылшын тілі бойынша №6 бақылау жұмысы – 4-тоқсан қорытындысы бойыша. Бұл бақылау жұмысы тіл дамытудың барлық бағыттарын есепке ала отырып,1 -ші тоқсанда меңгерген материалды қамтиды. Лексика, грамматика бойынша 15 тапсырма, тыңдалым бойынша-5 тапсырма, оқылым бойынша – 5 тапсырма . Бағалау ҰБТ жүйесі бойынша ұсынылады. «5» деген баға – 21-25 балл, «4» деген баға -14-20 балл, «3» деген баға – 1-13 баллға қойылады.

Ұсынылатын жазба жұмыстадың нормалары:

Оқушылардың функционалды сауаттылығын дамыту үшін жазба жұмыстарын, соның ішінде эссе жазу ұсынылады. Жұмыстың бұл түрі оқушылардың сын тұрғысынан ойлауын және жазылым дағдыларын дамытуына мүмкіндік береді. Эссе жазуда келесі сөздердің нормаларын ұсынамыз (барлық артикль сөздерді,есімдіктер мен қосымшаларды ескере отырып):

- 10-11-сыныпта 140-150 сөз Оқытылатын пәнге деген уәж бен қызығушылықты арттыру үшін пән


155

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

бойынша үйірме жұмсының бір түрін ұйымдастыруға болады, мысалы мәнерлеп оқу клубын. Бұл клубтың мақсаты - шетел әдебиетіне деген қызығушылықты арттыру. «Полиглот» клубы – көптілдікті дамытады және т.б. Клуб мүшелерінің жиыны ең аз дегенде жылына 4 рет болады, соңғысы есеп беру.



Мектеп бітірілушілер білімін қорытынды аттестаттау

Шет тілі бойынша мектеп бітірілушілер білімін қорытынды аттестаттаудың негізгі ережелері:

шет тілін бесінші пән ретінде таңдаған 11- сынып түлектері қорытынды аттестаттауды емтихан түрінде өтеді;

емтихан шет тілінде алған білімдерін, біліктері мен дағдыларын қорытынды бақылау ретінде қарастырады.

Шет тілі бойынша емтихан үш кезеңнен тұрады: лексика-грамматикалық тест, таңдау бойынша бір тақырыпқа айтылым және мәтінді мазмұндау.

Лексика-грамматикалық тест 25 сұрақтан тұрады, оның 11 меңгерілген лексиканы қамтиды, 11 сұрағы грамматика бойынша және 3 сұрақ оқып жатқан тілдің елі, тарихы туралы. Бұл тест Ұлттық бірыңғай тестілеу жүйесі бойынша бағаланады, яғни «5» деген баға – 21-25 балл, «4» - 14-20 балл, «3» - 0-13 балл.

Оқушының пәнге деген уәжін арттырып, оны қолдау үшін «2» деген баға қою ұсынылмайды. Лексика-грамматикалық тесті орындауға 25-30 минут беріледі.

«Айтылым» кезеңі. Бұл кезеңге тақырып оқып жатқан шетел тілінің оқу

бағдарламасынан алынады. Тақырыптар саны «шетел тілін» таңдап алған оқушылар санына байланысты, яғни бір оқушы - бір тақырып. Емтихан тапсырушылар саны аз болса 10-нан кем емес тақырып таңдалады, ал саны көп болса 25 тақырыптан көп емес. Айтылым 5 балдық жүйемен бағаланады.

«5» деген жоғары балды айтылымы 2-3 минуттан кем емес, сөйлемдері арасында логикалық байланыс бар, идиомалық тіркестер мен мақал-мәтелдерді қолданатын , сөздерді дұрыс айтатын, емтихан алушының сұрақтарына еркін жауап бере алатын, салалас және сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолданатын емтихан тапсырушы ала алады.

«4» деген бағаны тақырыпты толық ашқан, айтылымында кідіріс бар, тіл құрлымын орынсыз пайдаланған, салалас және сабақтас құрмалас сөйлемдерді қолданатын, идиомалық тіркестерді қолданатын, емтихан алушының қарапайым сұрақтарына жауап беретін емтихан тапсырушы алады.

Егер тақырып толық ашылмаса, айтылымда логикалық байланыс болмаса, тіл құрлымы дұрыс қолданбаса, сөздерді дұрыс айтқанмен, емтихан алушының сұрақтарына қиындықпен жауап берсе, онда емтихан тапсырушыға «3» деген баға қойылады.

«Мазмұндау» кезеңі. Мазмұндауға арналған мәтіндер, оқытылатын тіл бойынша оқу бағдарламасын толық қамтитын қосымша дереккөздерден алынады.Мәтін көлемі 500-700 сөзден аспау керек. Мазмұндауға арналған мәтін әдеби үзінді – әңгіме , тарихи дерек, мақала, өмірбаян және т.б. Мазмұндауға дайындалуға 10 минут беріледі. Емтихан тапсырушы мәтінді кемінде 2 рет оқып шығып, мазмұндап беру керек. Бұл кезең «5», «4», «3» деген


156

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

бағалармен бағаланады.

Жоғары балл мәтінді логикалық тәртіпте, мәтіндегі уақытқа, деректерге, цифрларға ерекше мән беріп, жаңаша айтып берген емтихан тапсырушыға қойылады. Емтихан тапсырушы мәтінді дайын үлгі бойынша ғана айтып бермей , перифраз қолданады, кейбір сөздерге анықтама береді,сөздерді нақты айтып, емтихан алушының қосымша сұрақтарына еркін жауап береді.

Мәтінді толық мазмұндап, сөздерді анық айтып, бірақ дайын үлгідегі мәтіннен алшақтамай, яғни мәтіндегі лексиканы ғана қолданып, емтихан алушының сұрақтарына қиындықпен жауап берген емтихан тапсырушығы «4» деген баға қойылады.

Ең төменгі балл мазмұндауға берілген мәтіннің көлемін сақтамаған, кейбір сөздерді қиындықпен айтатын, мәтіндегі маңызды кезеңдеріне тоқталмайтын, емтихан алушының сұрақтарына қиындықпен жауап беретін оқушыларға қойылады.

Үш кезең қорытындысы бойынша ортақ балл шығарылады. Барлық үш кезеңнің бағалары хаттаманың қосымшасына қойылады.Қосымшасыз хаттама жарамсыз болып есептеледі.Оқушылардың тест жұмыстары, қосымша жауаптар парақшалары хаттамамен бірге тігіледі.

Емтихан бағалары журналға қойылады.

Бұл ережелер барлық оқытылатын шет тілдеріне міндетті болып саналады.



Шет тілі мұғалімдерінің әдістемелік бірлестіктері

Кемінде 3 шет тілі мұғалімнен құрылған бірлестік шет тілі мұғалімдерінің әдістемелік бірлестігі болып табылады. 2016-2017 оқу жылында әдістемелік бірлестік жұмысының негізгі бағыттары:

мемлекеттік стандартты орындау;

жаңа нормативті құқықтық құжаттарды зерделеу (79-шы қадам, 2016-2017 оқу жылына жаңа мемлекеттік стандарт, балалар құқықтары туралы конвенция, Білім туралы заң, Еңбек туралы заң);

2016-2017 оқу жылына әдістемелік нұсқаулық хатпен танысу;

мұғалім-кеңесшінің, көмекшінің негізгі міндеттерін атқаруда шығармашылық тәсілмен кәсіби құзыреттілікті шыңдау;

оқытуда жаңа технологияларды қолдану;

шет тілі мұғалімдерінің жеке біліктерін арттыру және өздігінен білім

алуы;

шет тіліндегі ілгері басқан процестерді зерделеу;



оқушылардың білім сапасын артыру үшін шет тілі бойынша оқытудағы электронды дереккөздерді пайдалану.

Шет тілі мұғалімдерінің әдістемелік бірлестігі, оқу жылы басында жұмыс

жоспарында көрсетілген бірқатар міндеттер қояды. Әдістемелік бірлестіктің жоспары барлық мүшелерімен келісіліп құрылады, міндеттер өзара тең бөлінеді.Жоспар оқу жылының әр айына құрылып,оқу мекемесінің басты міндеттерімен тығыз байланысады.Әдістемелік бірлестіктің жоспары мектептің ғылыми-әдістемелік кеңесімен, әдістемелік бірлестіктің жетекшісімен бекітіледі. Жоспарда әдістемелік бірлестік мұғалімдері жұмыстарының және барлық білім беру деңгейлерінің (бастауыш, негізгі, орта)


157

Әдістемелік-нұсқаулық хатǀ2016-2017 оқу жылы

негізгі кезеңдері қарастырылады. Оқу жылына 6 әдістемелік бірлестіктің отырысын өткізу ұсынылады. Әдістемелік бірлестіктің әр отырысы ақпараттық-танымдық сипатта болу керек:баяндамалар , пікірталастар, презентациялар мен коучингтер және олар келесі тақырыптарды қарастыру керек:

Ашық сабақтармен қатар оқу мекемесінде өткізілген ашық ісшараларды(әдістемелік бірлестіктің барлық мүшелері қатысқан) қамтыған әдістемелік бірлестіктің тақырыптық онкүндігі;

Пән бойынша олипиада (олимпиаданың мектепішіндегі өткізілген кезеңінің күні көрсетіледі);

Дарынды және пәнге деген уәжі төмен балалармен жұмыс;

Жаңадан келген мұғалімдермен жұмыс,егер бар болса;

Жас мамандармен жұмыс, тәлімгерді тағайындау. Тәлімгер мен жас маманның жұмысы;

Бірлестік мұғалімдерінің өзара тәжірибе алмасуы (өзара сабақтарға қатысуы);

Емтихандарға, байқауларға, семинарларға дайындық;

Кіріс құжаттарымен жұмыс;

Мектепшілік бақылау;

Әкімшілік бақылау;

Біліктілік санатын жоғарлататын немесе растайтын мұғалімдермен

жұмыс;


Әр тоқсан және жыл қорытындысы бойынша оқушылардың үлгерімдері мен білім сапаларының мониторингі;

Бірлестік мұғалімдерінің рейтингі;

Мұғалімдердің атқарған жұмыстары бойынша шығармашылық есебі (жыл соңында);

Оқушылар білімдерінің қорытынды аттестаттауы бойынша есеп. Атқарылған жұмыстар туралы есеп ай сайын берілу керек және әдістемелік

бірлестіктің отырысында көрініс табуы қажет. Жыл соңында толық жан-жақты есеп беріледі (фотолармен, сызба-кестелермен және диаграммалармен).



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет