Оқулық 10-сынып 1-бөлім Е. С. Дүйсенханов, С. А. Щеглов, Д. Ханин, А. М. Фазылжанова, А. А. Сейтенова Алматы, 2019
жүктеу/скачать 3,92 Mb. Pdf көрінісі
|
10-сынып 1-бөлім Оқулық Кәсіпкерлік және бизнес негіздері 1-2 тоқсан kz-lite (3) (1) (1)
| Неге ШОБ ел экономикасы
үшін маңызды? «Сұраныс бар жерде ұсыныс болады» деген кең таралған сөзді білесіздер. Іс жүзінде ол мы- наны білдіреді: компаниялар тұ тыну шыларға қажетті өнім мен қыз мет ті өндіріп шығара бас- тайды. Сұраныс көп жағ дай да мемлекеттің 74 2 -бөлім. Заманауи жағдайдағы кәсіпкерлік географиялық орналасуына, азаматтардың та- быс деңгейіне, о лар дың мәдени және тарихи қа- лып тасқан әдеттеріне байланысты болады. Елдегі сұраныс пен ұсыныстың теңгеріміне ШОБ жауап береді: ол тұ тыну шы лар дың сұранысына тез жауап береді және олар мұқтаж та уар лар мен қыз мет терді өндіруді бастайды. Мысалы, Қазақстанда ет ежелден рационға енген, әрбір тұрғын бір жылда 63,2 кг жуық ет жейді. Ал сиыр киелі жануар, ал мемлекеттік діні индуизм болып табылатын, вегетариан дық , яғни еттен бас тартуды ұстанатын, Үндістанда бір тұрғын жылына бар болғаны 4,4 кг ет жейді. ШОБ қыз мет і нә тиже сінде елде оң бә се ке да- миды: сұранысты қа на ғат тан ды ру дамиды: сұра- нысты қа на ғат тан ды ру үшін кә сіп кер лер қандай да бір биз нес ті ашады. Бірақ, әдетте, қандай да бір өнімді өндіру идеясы тек бір ғана адамның басына келмейді, сон дық тан бә се ке туын дай ды. Бә се ке лес тер дің арасында ерекшелену үшін кә- сіп кер лер өз қыз мет тері нің күшті, сапалы, жыл- дам, әдемі және т. б. болуына жұ мыс істей ба- стайды. Нә тиже сінде елде ШОБ субъектілері көп бол са , биз нес ті үнемі жетілдіріп отыру қажеттігі соғұрлым жоғары болады, өнім мен жалпы қыз- мет көр се ту деңгейі соғұрлым сапалы болады. Бұдан басқа, бә се ке нә тиже сінде жеке адам- дарда жеке және кәсіби өсу үшін уәжділік пайда болады. «Егер мен жаңа білімдер мен машықтарды үйренбесем әрі қажырлы ең бек сүй- гіштікпен еңбек етпесем, жұ мыс берушім ме нің орныма кәсіби жоғары білікті жұ мыс шыны таң- дай ды », — деп ойлайды маман. Бә се ке нә тиже- сінде қоғам қа лып тасқан материал дық және басқа да ресурстарды белсенді түрде жасайды әрі қолданады, тұрмыстық және өндірістік қыз- мет тер дің сапалық жүйесі қа лып тасады. Бұдан басқа ШОБ көп теген жұ мыс орнын ашады. Кез келген фирмада, тіпті ең кішкентай фирманың өзінде, жұ мыс шылар, жүр гізушілер, бухгалтер, хатшы, еден жуушыларға дейін болуы керек. Осылайша, елде ШОБ жақсы дамыған сайын, оның қыз ме тін е көп тұрғындар қатысады, мемлекетте жұ мыс сыз дық деңгейі соғұрлым азая ды. Біз еркін эко но мика сы бар елде өмір сүріп жатқан дық тан, өз нарығымыздан тек Қазақстанда ғана жасалған өнімдерді ғана емес, сонымен бірге шетелден импорт тал ған өнімдерді де кездестіре- міз. На рық та импорт тал ған та уар дың болуы жер гілікті өнеркәсіпті шетелдіктермен бә се ке жағ да й ына түсіреді. Тұ тыну шы қажеттіліктерін жер гі лікті өніммен қа на ғат тан ды руға тырысып, ком паниялар ұйым дас тыру дың, өндіру мен өткі- зу дің жаңа форма ла ры н ендіріп жатыр, бұл, жал- пы алғанда еліміз дің эко но мика сы ның әлеуе тін кө тере ді, тұрғындардың өмір сүру деңгейін жоға- ры латады, эко но мика лық өсімге жағ дай жасайды. ШОБ кәсіпорындары барлық ресурстарды айтарлықтай тиімді пайдалануға және о лар дың санын оңтайландыруға тырысады. Яғни шағын биз нес артық жаб дық пен өзін қамтамасыз ете алмайды, себебі шағын биз нес тің кірісі ірі за- уыт, фабрика лар дың кірісімен салыс тыр ғанда көп болмайды. Сонымен қатар өзіне шикізат пен материалдардың, жұ мыс шы лар дың артық қорын ала алмайды. Оның орнына қолда бар ресурстар- ды пайдаланудың жаңа тәсілдерін табуға тыры- сады. Осындай әрекеттер жеке компания лар дың жұ мыс көр се ткіші нің өсуіне әкеледі, демек, ел дің эко но мика сы да жақсарады дегенді білдіреді. жүктеу/скачать 3,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|