Оқулық Алматы : «Нұр пресс»



Pdf көрінісі
бет46/62
Дата07.02.2022
өлшемі1,76 Mb.
#95434
түріОқулық
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   62
Байланысты:
жалпы педагогика

14.2. 
Тұлғаның
 
базалық
 
мəдениетін
 
қалыптастыру
 
Соңғы
педагогикалық
зерттеулерде
«
тұлғаның
 
базалық
 
мəдениеті
» 
түсінігі
қабылданған

Адамның
іс
-
əрекеті
барысында
жүзеге
келетін
білімдер

ептіліктер

дағдылар

ой
-
өріс

адамгершілік
жəне
эстетикалық
даму
деңгейі

ортақтасу
əдістері
мен
формалары

бəрі
қосылып
, «
тұлғаның
базалық
мəдениетін
» 
құрайды



Тəрбие
тұлғаның
аталған
мəдениетін
дамытушы
əрі
қалыптастырушы
бірден
бір
құрал

Соңғы
педагогикалық
əдебиеттерде
тұлғаның
базалық
мəдениетін
түзуге
көмектесетін
бірнеше
жеке
элементтер
аталады


табиғатқа
бағытталған
құндылықтар
(
адамгершілік
тəрбиесі

тұлға
сапасы
ретінде
танылған
дұрыс
та
тұрақты
қатынастар
жасау
); 

өмір

тіршілікке
бағытталған
құндылықтар
(
адам
құқын
жəне
оның
құндылық
мəнін
дəріптеу

бақыт

еркіндік

ар
-
намыс

əділдік
-
теңдік

туысқандық
жəне
т
.
б

сынды
құндылықты
категорияларды
қалыптастыру
); 

қоғамға
бағытталған
құндылықтар
(
қоғамның
құқықтық
негізі
жəне
оның
саяси
құрылымымен
танысу

қоғамдағы
жеке
адам
проблемасын
зерттеу
: «
Мен
» 
жəне
қоғам

отаншылдық
тəрбиесі
); 

еңбекке
бағытталған
құндылықтар
(
еңбектік
дағдыларға
үйрету
). 
Дəстүрлі
педагогикада
тұлғаның
базалық
мəдениетін
қалыптастыруға
орай
жүргізілетін
тəрбиелік
іс
-
əрекеттердің
бірқанша
бағыттары
аталады

Ғалымдардың
көбі
тəрбиелік
істердің
келесідей
бағыттарын
ұстанады
(
Б
.
Лихачев

В
.
А
.
Сластенин

М
.
П
.
Подласый

т
.
б
.): 

ғылыми
дүниетаным
қалыптастыру


азаматтық
тəрбие


еңбек
тəрбиесі


адамгершілік
тəрбиесі


эстетикалық
тəрбие


дене
тəрбиесі

Тəрбиелік
істердің
кейбір
жетекші
бағыттарының
мазмұнын
ашайық

Ғылыми
 
дүниетаным

тəрбиесі

 
Дүниетаным
негізі
– 
əлемді
түсіну

яғни
қоршаған
болмыс
жөніндегі
білімдер
тобын
меңгеру

Бұл
білімдер
мен
ұғымдар
ертеңге
де

бүгінге
де

алыс
болашаққа
да
қатысты

Олардың
бəрі
адамдардың
рухани
дүниесінің
кəусар
көзі

Дүниетаным
құрамы
күнделікті
өмір
барысында

өнерде

əдебиетте

ғылым
мен
дінде
қалыптасатын
белгілі
мұраттар
мен
шындық
бейнелерінде
көрінген
болмыстық
қабылдаулардан
құралады

Дүниетаным
наным

сеніммен
байланысты

Дүниетаным
көзқарастары
адамның
ұзақ
уақыт
айналысқан
күрделі
ақыл
-
ес
жұмыстарының
негізінде
орнығады

Бұл
көзқарастар
тұлғаның
рухани
өмірінің
тұғырына

оның
«
Мен
» 
мəніне
айналып

өмірлік
ұстанымын
айқындауға
негіз
болады

Дүниетанымның
қалыптасуы
кездейсоқ
жəй

тұрмыстық
тəжірибеден
не
əрқилы
дүниетанымдық
ұстанымдар
тоғысынан

немесе
саналы

тұғырлы
идеялар

мұраттар
мен
принциптердің
теориялық
зерт
-
теулері
арқасында
болуы
мүмкін



Адам
дүниетанымында
əрқашан
белгілі
уақыт

заман
белгілері
көрініс
береді

Əлем
жөніндегі
бүгінгі
ұғым

дүниетаным
бүкілдей
ғылым
жетістіктерінің
негізінде
қаланды

Біздің
қазіргі
дəуірімізге
тəн
дүниетанымдық
көзқарастар

демократия
құндылықтары
жəне
адам
құқын

оның
экономикалық
жəне
саяси
еркіндіктерін

ар
-
намыс
жəне
дүниетанымдық
еркіндікті
бүкіл
əлем
болып
қолдап
-
қуаттау
жəне
қорғау

Күннен
күнге
білім
құндылығы
артуда

Қоғам
болашағы
да
осы
білімге
иек
артады

стратегиялық
əлеуметтік
бағдарламалар
да
көбіне
білімді
негізге
алып
түзетілетін
болды

Ғылыми
дүниетаным
қалыптастырудағы
басты
мақсат

мына
күрделі
де
қайшылықты
өмірде
адамға
өз
бетінше
дербес
іс
-
əрекет
жасаудың
бағдарын
беру

Азаматтық
 
тəрбие
 
мəні
– 
кемелденудегі
ұрпақты
отаншылдық

құқықтық

адамгершілік
сезімдеріне
баулып

өз
қадірін

тұлғалық
еркіндігін

тəртіптілікті

басқа
азаматтар
мен
мемлекеттік
билікті
сыйлауды
үйрету

сонымен
бірге
жүктелген
міндеттерді
орындау

отаншылдық

ұлтжандылық
жəне
ұлтаралық
сыйластық
сезімдерін
үйлесімді
байланыстыра
білу
қабілетін
дамыту

Азаматтық
тəрбие
мақсаты
 – 
əр
адамда
қоғамның
адамгершілік
мұраттарын

Отанға
деген
сүйіспеншілік

бейбітшілікке
ат
салысу
ықылас

ниеттерін
қалыптастыру

Азаматтықтың
негізгі
элементтері
– 
мемлекет
жəне
басқа
азаматтарды
құрметтеуге
байланысты
өз
міндеттерін
орындауға
мүмкіндік
беретін
адамгершілік
жəне
құқықтық
мəдениет

Кемелденген
азаматтықтың
белгісі
– 
сөз
бен
істің
бірлігі

Адам
тұлғасының
дамуына
бағытталған
гуманистік
қадамдар
да
– 
осы
азаматтық
сезімдердің
деңгейімен
бағаланады

Азаматтық
тəрбиеге
байланысты
іс
-
əрекеттер
мазмұны

əрекет

қылықтың
конституциялық
жəне
құқықтық
талаптарын
зерттеу

үйрену

бейбітшілікке

зорлау
күшін
жұмсамауға
тəрбиелеу

қоғам
жəне
тұлға
мүддесін
танытушы
қоғамдық
сананың
бір
формасы
азаматтың
сезімін

ұлтаралық
ортақтасу
жəне
құқықтық
қатынастар
мəдениетін

еліміздің
жетістіктері
жөніндегі
білімдер
жүйесін

адамның
қоғамда
өз
мүмкіндіктерін
іске
асыруға
себепші
азаматтық
тəжірибесін
қалыптастыру

Азаматтық
тəрбие
тиімділігін
көтерудің
арқасында
төмендегідей
жетістіктерді
қолға
түсіруіміз
мүмкін


азаматшылдық
идеяларын
қабылдаудың
психологиялық
кейіп
жағдайлары
жасалады
;

азаматтар
өз
араларындағы
міндеттерді
мойындайтын
болады


бірлікті
өмір
сүруге
дағдыланады


өз
талаптарында

əрекет
-
қылықтарында

əдеттері
мен
əрекеттерінде

ниеттері
мен
қалауларында
астамдылыққа
бармауға
үйренеді




басқалар
мүддесін
де
ескерудің
қажеттігін
сезінетін
болады


қоғамдағы
бейбітшілік

өзара
түсіністік

ымырашылдық
пен
тəртіптілік
сақтау
үшін
қажет
азаматтық
ортақтасудың
басты
шарты
өзіндік
бақылау
мен
қадағалау
жүргізуге
бейімделеді

Отаншылдық
 
тəрбиесі
.
 
Бұл
тəрбиенің
мақсаты
– 
оқушыда
өз
Отанына
деген
сүйіспеншілік
сезімін
оятып

оған
адал
қызмет
жасауға

оны
қорғауға
баулу

туған
ел
тарихы
жəне
өз
халқы
мен
басқа
да
ұлыстардың
мəдени
мұрасын

салттары
мен
дəстүрлерін
қастерлеу
қатынасын
қалыптастыру

Отаншылдық
тəрбиесінің
мазмұны


Қазақстан
Республикасының
Мемлекеттік
рəміздерін
(
Ел
таңба

Ту

Əнұран

зерттеп

тану

Сонымен
бірге
басқа
елдердің
де
мемлекеттік
белгілерін
білу


отаншылдық
(
өз
Отаныңа
болған
сүйіспеншілік

пен
интернационализмнің
(
басқа
ұлт
адамдарына

елдерге

мемлекеттерге
бағытталып
қалыптасқан
достық

қатынастар
сезімі

əрқилы
тұстарын
түсініп

қайта
қарастыруға
мүмкіндік
беретін
білімдер
шеңберін
кеңейту


туған
өлке
табиғаты
мен
тарихын
зерттеу


елімізбен
байланысқан
өзге
мемлекеттер
тілін

тарихын

ондағы
халықтар
салты
мен
дəстүрлерін
білу


халқымыздың
жауынгерлік
даңқы
мен
қа
h
армандығына
байланысты
нақты
дерек
көздерін
іздеу
жəне
зерттеу

Құқықтық
 
тəрбие
.
 
Құқықтық
тəрбие
мақсаты
– 
оқушыларда
құқықтық
мəдениет
пен
құқықтық
əрекет
-
қылық
қалыптастырып

оларды
құқықтық
заңдылық
талаптарын
түсінуге
əрі
мойындауға
баулу

Құқықтық
тəрбие
жүйесі
мемлекет
сипаты
жəне
саясатымен
белгіленеді
.
Құқықтық
норма
адамның
қоғамдағы
талапқа
сай
əрекет
-
қылығының
мұратты
(
идеяльная

моделі

Құқық
пен
тəрбиенің
өзара
байланысты
əрекеті
негізінен
жанама
түрде
тəрбиеге
араласқан
ата
-
аналар
мен
ересектер
арқылы
іске
асып
барады

Азаматтық
қорғанысы
əлі
жетілмеген
бала
заң
аясында
қолдау
табады

оның
ерекше
мəртебесі
«
Адам
құқықтарының
жалпы
декларациясында
»(1989
ж

жəне
«
Бала
туралы
Конвенцияда
» (1989
ж

жарияланды

Отбасы
жəне
мектеп
жағдайларында
балалар
орынды
əрекет
-
қылық
əдеттерін

адамгершілік
жəне
құқықтық
нормаларын

əлеуметтік
іс
-
əрекеттердің
алғашқы
дағдыларын
меңгере
бастайды

Құқықтық
тəрбиеге
байланысты
іс
-
əрекеттер
мазмұны

құқық
бұзушылық
əрекеттерге
арқау
болар
жағдайларды
(
өмір
мен
тəрбиедегі
қолайсыз
жəйттерді

жою

оқушылардың
өмірі
мен
тəрбиесіне
орай
жағдайлар
мен
оларды
қоршаған
ортаны
зерттеу

тəрбиеленушінің


жеке
ұстанымдарына
түзетулер
енгізу

бұрын
қылмыс
жасаған
оқушылармен
жұмыс
алып
бару



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   62




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет