Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
Роберт Солоудың экономикалық өсу үлгісі
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
dogalov-makroekonomika
| Роберт Солоудың экономикалық өсу үлгісі
– бұл халықтың өмір сүру деңгейіне жинақтың, еңбек ресурстарының жəне ҒТП- тің əсер ету механизмдерін айқындайтын экономикалық өсудің неоклассикалық үлгісі. Неоклассикалық мектептің өкілі, американдық экономист Роберт Солоудың (1924 жылы туылған) экономикалық өсу үл- гісі көптеген ғылыми əдебиет көздерінде базалық үлгі ретінде қарастырылады. 1956 жылы ұсынылған Солоудың экономикалық өсу үлгісі бірқатар негізгі алғышарттарға негізделеді: − өндіріс факторлары, еңбек пен капитал өзара алмасты рыла алады; − капиталмен қарулану көрсеткіші тұрақты шама емес, ол экономикалық жағдаятқа байланысты өзгеріп отырады; − үлгіде мемлекет пен сыртқы орта секторлары қарас ты- рылмайды; − фирмалар мен үй шаруашылықтары секторларынан тұ- ратын игіліктер нарығы жетілген бəсекелестікке жəне икемді бағаларға негізделеді; − үлгіде Кобб-Дугластың өндірістік функциясы қолда- нылады. Үлгіде сипатталатын барлық көрсеткіштер бір адамға шақ- қандағы есептеулермен беріледі, олай болса, жан басына шақ- қандағы табыс, инвестиция, жинақ көрсеткіштері былай беріледі: s – ұлттық табыстағы жинақтың үлесі, 0 < s < 1; y – ұлттық табыс немесе шығарылым көлемі; i – жоспарланған инвестициялар; i = sy, яғни инвестициялар = жинақ нормасы × ұлттық табыс; 295 k – еңбектің капиталмен қарулануы (капиталовооружен- ность), K / L; δ – капиталдың істен шығу нормасы. Үлгіде y шамасы капиталмен қаруланудың функциясы болып табылады: y = f (k). k шамасы неғұрлым жоғары болса, y көрсеткіші соғұрлым үлкен болады (12.2-сурет). 12.2-сурет. Жинақтар, инвестициялар жəне капиталдың қорлануы Ескерту. Ордината осінде бір жұмысшыға келетін өндіріс көлемі, жинақтар мен инвестициялар, ал абсцисса осінде капи- талмен қарулану шамасы көрсетілген. Жинақ пен инвестиция қисықтарының Е қиылысу нүктесіне капиталмен қаруланудың тұрақты деңгейі k* сəйкес келеді. Бұл жерде бір жұмысшыға келетін өндіріс көлемі оның тұрақты деңгейіне y* сəйкес келеді. Суреттегі y = f (k) өндірістік функциясы жан басына шақ- қандағы шығарылым көлемін сипаттайды. Өндірістік функ- ция қисығының көлбеулігі капиталдың шекті өнімділігімен (МРk) түсіндіріледі, яғни кемімелі өнімділік заңына сəйкес, бір жұмысшыға келетін капиталдың мөлшері өскен кезде оның шекті өнімділігі төмендей береді, сондықтан да y = f (k) қисығы капи талдың қорлануы өскен сайын жатыңқырақ қисыққа айнала береді. Жинақтың немесе нақты инвестициялардың қисығы i=sy формуласы негізінде құрылады, яғни y k-ның функциясы бол- ғандықтан, ол былай жазылады: |