Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
са- лыстырмалы артықшылықтар теориясын
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
dogalov-makroekonomika
- Бұл бет үшін навигация:
- Салыстырмалы артықшылықтар теориясы
- 14.1-кесте. Тауар өндірісіндегі салыстырмалы артықшылықтар (адам-сағатпен өлшенетін өндіріс шығындары)
| са-
лыстырмалы артықшылықтар теориясын ұсынды. Ол өзінің «Принципы политической экономии» атты еңбегінде, егер екі елдің біреуі абсолютті артықшылыққа ие болмаса, онда елдер арасында сауданың қалай мүмкін болатындығын дəлелдеген. Салыстырмалы артықшылықтар теориясы – қандай да бір ел мамандандырылған өндіріс пен сауданы басқа мемлекет- пен салыстырғанда баламалы (салыстырмалы) шығындары аз бо- латындай етіп жүзеге асыруы керек. Сонда жалпы өнім де жоғары деңгейде болады. Салыстырмалы артықшылықтар теориясында сыртқы сау- даның шарты абсолюттік шығындар айырмашылығы болуы мін- детті еместігін жəне абсолюттік артықшылық болмаса да сыртқы сауданың тиімді екенін пайымдады. Д. Рикардоның ойынша, елдер салыстырмалы арзан тауарлар- ды сыртқа шығарып (экспорттап), ал өз еліне қарағанда шетел- дерде аз шығын кететін тауарларды əкелуі тиіс. Əр ел басқа елге қарағанда, абсолюттік шығындары жоғары болса да салыстыр- малы шығындары төмен өнімдер өндіруге мамандануы керек. Оның мысалында екі ел қарастырылады – Англия мен Португа- лия. Айталық, осы елдерде екі ғана тауар өндіріледі – шарап жəне мата. Бұдан басқа, Рикардоның үлгісінде жалғыз өндіріс факторы – еңбек қана қолданылады, сондықтан тауар өндіру шығындары еңбек шығындарымен (еңбектің адам-сағатымен) өлшенеді. Са- лыстырмалы артықшылықтар принципі 14.1-кестесінде берілген. 14.1-кесте. Тауар өндірісіндегі салыстырмалы артықшылықтар (адам-сағатпен өлшенетін өндіріс шығындары) Ел Шарап Мата Англия 120 100 Португалия 80 90 334 Кестеден көріп отырғанымыздай, Португалия екі тауар өн- дірісінде де абсолютті артықшылыққа ие болып отыр – Англия- мен салыстырғанда бір бірлік шарап өндірісінде де, бір бір- лік мата өндірісінде де еңбек шығынддары төмен. Егер осыны абсолютті артықшылықтар принципі тұрғысынан қарастыра- тын болсақ, онда Португалия Англиямен сауда жасамауы керек. Бірақ бұл елдерде салыстырмалы шығындары бойынша жағдай басқаша қалыптасады. Португалияда шарап бойынша салыстыр- малы шығындар 80:90 құрайды (бұл елде шарап өндірісі мата өндірісіне қарағанда салыстырмалы арзан), ал Англияда осы тауар бойынша салыстырмалы шығындар 120:100 құрайды. Енді осын- дай арақатынастар салыстырылады: 80:90 < 120:100, сəйкесінше, Португалияда шарап өндірісі салыстырмалы арзан, ал Англияда мата өндірісінің салыстырмалы арзан екендігін байқауға болады. Сондықтанда, осы елдер арасында жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|