Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53


-сурет. Жердің айналу элипсоиды 1.4-сурет



Pdf көрінісі
бет27/439
Дата08.02.2022
өлшемі11,51 Mb.
#124614
түріОқулық
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   439
Байланысты:
tokpanov-kartografia

1.3-сурет.
Жердің айналу
элипсоиды
1.4-сурет
. Меридиандар мен 
параллельдер
Экваторға қарағанда полюсте М радиусының үлкен екенін 
жеңіл байқауға болады [1.3-кесте]. Бұл меридиандардың 


29
қисықты ғы экватордан полюске жылжыған сайын біртіндеп 
азайатынын көрсетеді. Меридиан радиусының ең үлкен өзгеруі 
орта ендіктерде байқалып, ендіктің əрбір градусында шамамен 
1 шақырымға өзгеріп отырады. Меридианның радиусы М мери-
диандар доғасының ұзындығын есептеу жəне сол доға бойынша 
ендіктерді табу үшін қажет. 
Қисықтықтың орташа радиусы R элипсоидтың бетін 
сферараның бетіне көшіруге байланысты есептерді шығару үшін 
қажет. 1.3-кестеде элипсоид бетінің əр түрлі ендіктердегі радиус-
тары олардың өзгеру ауқымы берілген.
Картаны құру жəне пайдалану барысында параллельдер 
мен меридиандардың ұзындықтарын анықтауға тура келеді. 
Параллельдердің ұзындығын есептеу біршама қарапайым. 
Бойлықтары L

жəне L
2
болатын екі нүктенің аралығындағы S
Р 
ұзындығы радиалды шамада алынған сол параллельдердің ради-
устары екі нүкте бойлықтарының айырмасы тең болса, төменде 
берілген формулалармен есептелінеді.
S
Р
=r(L

- L
2
)
Меридиан-эллипс доғасын есептеу біршама күрделі. Ендіктері 
В
1
жəне В
2
болатын екі параллельдің арасындағы салыстырмалы 
қысқа доғалар төмендегі жолмен есептелінеді. 
В
m
=r(В

- В
2
)/2
1.3 кесте.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   439




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет