Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы

жүктеу/скачать 32,77 Mb.

Pdf көрінісі

бет	68/196
Дата	15.03.2023
өлшемі	32,77 Mb.
	#172634
түрі	Оқулық

1 ... 64 65 66 67 68 69 70 71 ... 196

Байланысты:
Снимок экрана 2023—01—17 в 17.53.40

2. 1822 жылғы «Сiбiр қырғыздары (қазақтары) туралы Жарғы» және Орта жүзде хандық билiктiң жойылуы.
3. Басқарудың жаңа жүйесiн енгiзу. Басқарудың округтiк жүйесi ен- гiзiлетiн болды. Сөйтiп, жаңа округтер құрылды. Округтер болыс тарға

2. 1822 жылғы «Сiбiр қырғыздары
(қазақтары)

туралы Жарғы» және Орта жүзде хандық билiктiң жойылуы.
Орта жүзде
Бөкей хан мен
Уәли
хан қайтыс болғаннан кейiн патша үкiметi жаңадан
хан тағайындап жатуды қажет деп таппады. 1822 жылы Батыс Сiбiр
генерал-губернаторы М.М. Сперанский жасаған және Ресей императоры
I Александрдiң жарлығымен бекi тiлген
«Сiбiр қырғыздары
(
қазақта -
ры.
– авт.)
туралы
Жарғы
» күшi не ендi.
Қазақстандағы жаңа реформаның ең басты
мақсаттарының бiрi Орта жүздегi хан билiгiн
бiржола жою болатын. «Жарғы» өзiнiң мазмұны
мен мақсаты жағынан Қазақстанның солтүстiк-
шығыс ай мақ тарын iс жүзiнде Ресей империясына
қосып алып отарлауға ба ғытталған болатын. Сөйтiп,
әкiмшiлiк, сот және аумақтық басқару жүйесi
түбiрiмен өзгертiлдi.
Орыс ғалымы Н. Коншиннiң айтуынша,
«Сiбiр әкiмшiлiгi ор талық
үкiметтiң нұсқауымен Дала өлкесiне қазақтарды жаңа құрылымды
қабылдауға көндiру үшiн арнайы агенттер жiбере бастады».
3. Басқарудың жаңа жүйесiн енгiзу.
Басқарудың
округтiк жүйесi
ен-
гiзiлетiн болды. Сөйтiп, жаңа округтер құрылды. Округтер
болыс тарға
бөлiндi, ал болыстар
ауыл әкiмшiлiктерiнен
тұрды. Әр округте 15–20
болыс, әр болыста 10–12 ауыл, ал әр ауылда 50–70 үй болатын болды.
Сыртқы округтегiлер
Сiбiр қырғыздары (қазақтары. –
авт.
) облысына
бiрiк тiрiлдi. Жаңа әкiмшiлiк бiрлiгi орасан зор аумақты алып жатқан
Омбы облысының құрамына кiрдi. Томск және Тобыл губерниялары мен
Омбы облысы Батыс Сiбiр генерал-губернаторы на бағындырылды. Оның
орталығы Тобыл қаласында орналасты.
Округтердi сайланып қойылатын
аға сұлтандар,
болыстарды
бо лыс-
тар
, ал ауылдарды – ауыл
старшындары
басқарды. Болыс сұлтандары мен
ауыл старшындары әкiмшiлiк, шаруашылық және поли цейлiк қызметтердi
қоса атқарды.
Әр округте аға сұлтан басқаратын
Округтiк приказ (мекеме)
құ-
рылды. Оның құрамына Омбы облыстық басқарма бастығы таға йындайтын
ресейлiк екi заседатель
және сайланып қойылатын екi «құрметтi қазақ»
қатысуға тиiстi болды.
Iшкi күзет
Сiбiр казактарынан iрiктелдi.
ізден!
Арнайы агенттер
өз мақсатына жету
үшін қандай амал-
дарды пайдаланды?
Неліктен Қазақстанда
ХІХ ғасырдың 20-жылда-
рында әкімшілік рефор-
малар жүргізілді?
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Кни а
е
ста ена
иск
чите н
б аз ате н х
е
х
с
асн
иказа
инист а
б аз ани
и
науки
ес уб ики
Казахстан
т
17
а
2019
а
217

73
Басқарудың жаңа тәртiбi мен әскер күшiнiң енгiзiлуi аға сұлтандар
билiгiне шектеу қойды. Аға сұлтанның билiгi елде тек сөз жүзiнде ғана
қалды.
1822 жылғы реформа бойынша
Орта жүздің әкімшілік құрылымы мен басқару жүйесі

жүктеу/скачать 32,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 64 65 66 67 68 69 70 71 ... 196