2. 1822 жылғы «Сiбiр қырғыздары (қазақтары) туралы Жарғы» және Орта жүзде хандық билiктiң жойылуы. Орта жүзде
Бөкей хан мен
Уәли хан қайтыс болғаннан кейiн патша үкiметi жаңадан
хан тағайындап жатуды қажет деп таппады. 1822 жылы Батыс Сiбiр
генерал-губернаторы М.М. Сперанский жасаған және Ресей императоры I Александрдiң жарлығымен бекi тiлген
«Сiбiр қырғыздары (
қазақта - ры. – авт.)
туралы
Жарғы » күшi не ендi.
Қазақстандағы жаңа реформаның ең басты
мақсаттарының бiрi Орта жүздегi хан билiгiн
бiржола жою болатын. «Жарғы» өзiнiң мазмұны
мен мақсаты жағынан Қазақстанның солтүстiк-
шығыс ай мақ тарын iс жүзiнде Ресей империясына
қосып алып отарлауға ба ғытталған болатын. Сөйтiп,
әкiмшiлiк, сот және аумақтық басқару жүйесi
түбiрiмен өзгертiлдi.
Орыс ғалымы Н. Коншиннiң айтуынша,
«Сiбiр әкiмшiлiгi ор талық үкiметтiң нұсқауымен Дала өлкесiне қазақтарды жаңа құрылымды қабылдауға көндiру үшiн арнайы агенттер жiбере бастады».
