Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

Клиникалық анатомия
219
(п. petrosis p r o fu n d u s)
к елед і. Б ас сү й егін ің сы р т қ ы н егізін ің арт- 
ңы бөлігі ш үйде сүйегінен ң ү р ал ған ж ән е ш үйде б ү л ш ы ң еттер ін ің
м ы қты ңабаты м ен ж аб ы л ы п ж а ты р . О ның ор тал ы ғы н д а сопаңш а 
ми ж ән е басңа қ ү р ы л ы м д ар өтетін ү л к ен ш үй де тесігі о р н ал асқ ан .
4.3.8. Б ассү й егін ің іш кі н егізін ің х и р у р ги я л ы қ , 
н ы са н ал ы қ ж әне п р о е к ц и я л ы қ ан ато м и ясы .
Б ассүй егін ің іш к і н егізі ү ш ш ү ң қ ы р ғ а бөлінеді: ал д ы ң ғы , ор- 
таңғы ж ән е ар тқ ы
(4.11 с у р е т ).
Б ассү й егін ің ал д ы ң ғы ш ү ң қ ы р ы
(fossa cranii a n te rio r)
артң ы ж а ғы н а н сы на тәр ізд і с ү й ек тің к іш і 
ң ан аттары н ы ң ң ы ры м ен ж ән е тү р ік ері төм п еш ігім ен
( tubercu lu m
sellae)
ш ектелген . О ның түбі көз ш ү ң қ ы р ы , м ү р ы н , н егізгі ж ән е 
маңдай ңуы стары м ен ш ек тел етін ж ү ң а сүйектерден ң ү р ал ған . Ор- 
таңғы сы зы ң та ңатты ми қ а б ы қ ш ас ы н ы ң ү л к ен ораң т әр ізд і өсін- 
дісінің алды ң ғы бөлігі к ел іп б еки тін ңораз ай д ар ш ы ғы
(crista galli)
орналасқан. А й дарш ы ң н егізін ің ал д ы ң ғы ж а ғы н д а м үры н ңуы сы
веналары н ми ар ал ы ң пердедегі 
( f a l x cerebri)
саги тал д ы венозды
синуспен ж ал ғасты р аты н ш ы ғар у ш ы венаны
( v. e m is s a r ia )
ө тк ізіп
ж и і өзекке ай н ал аты н соңы р тесігі 
(fo ra m en caecum )
бар. А йдар- 
ш ы ңты ң ек і бүйірінде тесілген ж а п ы р а қ ш а д а
( la m in a cribrosae)
көптеген тесіктер орн аласады . Б ү л тесіктерден иіс сезу т ал ш ы қ та- 
ры 
( fila olfactoria)
ж ән е м и д ы ң қ атты ң аб ы ғы н ы ң ал д ы ң ғы арте- 
р иясы нан 
( a. m eningea a n te rio r)
тар ай ты н ал д ы ң ғы торлы а р тер и я 
(a. ethm oidalis an te rio r)
өтеді. Б ассү й егін ің ал д ы ң ғы ш ү ң қ ы р ы н д а
миды ң м аңдай б өліктері ор н ал асқан .
Б ассүй егін ің ортаң ғы ш ү ң ң ы р ы
(fossa cranii m edia)
ар тң ы ш үң- 
ңы рдан сам ай сүйегі п и р ам и д асы н ы ң ж о ғар ғы қ ы р ы м ен ж ән е тү- 
р ік ері арңасы м ен б ө л ін ген .Т ү р ік ер ін ің ги п о ф и зд ік ш ү ң ң ы р ы н д а 
ми қосалң ы сы — ги п оф и з, о р н ал асң ан , б үй ірлерін де сам ай бөлік- 
тері орналасңан. О ртаңғы ш ү ң ң ы р д а төм ендегідей тесіктер бар:
1) көру тесігі 
(fo ra m en opticum )
ар ң ы л ы көз ш ү ң ң ы р ы н а
п. op­
ticus
ж ән е 
a. carotis in te r n a -нъщ
бүтағы
a. o phthalm ica
өтеді;
2) көз ү я с ы н ы ң ж о ғар ғы саң ы л ау ы
(fissu ra orbitalis superior)
арңы лы көз ш ү ң ң ы р ы қ у ы сы н а к өру н ерві (n. 
ophthalm icus)
ж ән е ү ш т ік н ервтің (
п . trigem ini)
тар м аң тар ы : көз қ о зғалт- 
ң ы ш (
п . oculomotorius),
ш ы ғы р ш ы қ н ерві (
п . trochlearis),
ә к ету ш і нерв (
п . abducens)
к ір ед і. А л бас қ у ы сы н а көз ш үң- 
ң ы ры н ан
v. o phthalm ica
саң ы л ау д ан өтіп 
sin u s ca ve rn o su s- қ
a 
қ ү я д ы . 
A. meningea-Meu
ү ш тасу л ар ж а сай ты н
a. lacrimalis-
тің (a. 
o phthalm ica-
дан) б ү тақ тар ы да өтеді;

220
4 бөлім. Бастың клиникалық анатомиясы
3) 
foram en r o tu n d u m
арңы лы
п. m a x illa ris
(
п . trig em in i-
д ің екін- 
ш і бүтағы ) өтеді;
4) 
foram en ovale
ар ң ы л ы
п. m a n d ib u la ris
өтеді (
п . tr ig e m in i-д,
ің
ү ш ін ш і бүтағы );
5) 
fo ra m en spinosum
ар ң ы л ы
a. m eningea m edia
(a. 
m a x illa r is -тщ
бүтағы ) ж ән е 
n. spinosus (п. m a n d ib u la ris-тщ
к ей ін ң ай таты н
бүтағы ) өтеді;
6) 
foram en lacerum a n terio r
ж а р т ы л а й ш ем ір ш ек п ен толты ры л- 
ған тесіктен 
a. carotis in te r n a
бас ң у ы сы н а к ір ед і.
Б ассүй егін ің ар тң ы ш ү ң ң ы р ы (
fossa cranii posterior)
басңа- 
лардан тереңдеу ж атад ы ж ән е м үнда м и ш ы қ пен соп аң ш а ми ор- 
наласады . С опаңш а ми ш ү й д ен ің ү л к ен тесігі (
fo ra m en occipitalis
m a g n u m )
ар қ ы л ы өтеді. С ондай-аң бүл тесіктен ң осы м ш а нерв 
(п.
accesorius),
ом ы ртң а ар тер и ясы (a. 
vertebralis)
ж ән е м ойы н нервте- 
р ін ің (
п . cervicales)
түбірлері өтеді.
Самай сүйегі п и р ам и д асы н ы ң ар тң ы бетінде 
п. facialis, п. acus-
ticus, п. in te rm e d iu s
ш ы ғаты н қ ү л а ң т ы ң іш к і тесігі 
(porus a custicus
in ternus)
о рн аласң ан . П и р ам и д ад ан ар тң ар ы р аң ар тң ы ж ы р т ы ң
тесік (
foram en lacerum posterior)
бар (кей де ол е к і т е сік к е бөлініп тү- 
рады). Б ү л тесік ар ң ы л ы
п. glossopharyngeus, п. vagus, п. accesorius,
v. jugularis
ж ән е 
a. m eningea posterior (a. p h a rin g ea a scen d en s-
тен) 
өтеді. 
Foramen condylloideum
а р қ ы л ы
n. hypoglossus
өтеді.
Әсіресе, ортаң ғы ш ү ң қ ы р д а кездесетін көп теген тесіктер көбі- 
несе бас сүйегі н егізі сы н ған да сы н ы қ бағы ты болы п таб ы лад ы . 
Ш үңңы рларды ң терең д ігі, п іш ін і мен тесіктер д ің өлш ем і әр к ім д е 
әртүрлі. Б р ах и ц еф ал д ар д ы ң ш ү ң қ ы р л ар ы д о л и х о ц еф ал д ар ға Ка­
раганда тереңдеу болы п келеді.

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: