Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 Ә. Ізтаев, К. Б. Байболов
жүктеу/скачать 16,75 Mb. Pdf көрінісі
|
(K)Ізтаев Ә. Жарма және жарма концентраттары технологиясы
| 77-сурет
. Сұлы қауызсыздағышының лабораториялық сызбанұсқасы 1,8 – үсіргіштер; 2 – шанақша; 3 – қалақты дөңгелек; 4 – спираль тәрізді қаптама; 5 – саңылау; 6 – металлды қалақтар; 7 – дека; 9 – желдеткіш; 10 – таратқыш; 11 – қауыз жинағыш; 12 – ядро жинағыш ЛШ1 қауызсыздағышы (78сурет) терімен қапталған конустық ба - рабаннан және резеңкемен қапталған қозғалмайтын конустық дека - дан тұрады. Барлық дән қауызсыздалмағанша дәнді қауызсыздағыш арқылы өткізе береді. Ядродан қауызды пневматикалық құрылғымен ажыратады. 268 78-сурет . ЛШ – 1 лабораториялық қауызсыздағышы 1 –қабылдау шанақшасы; 2 – қауызсыздау камерасы; 3 – ядро жинағыш; 4 – электроқозғалтқыш. ГДФ1М аппараты тары мен күріш дәндерін қауызсыздауға арналған. Ол қауызсыздағыштан, тиеуші камера, циклон, пневмотасымалдағыш, электрошкаф пен табанынан тұрады. Аппаратта екі бөлім бар: бі реуінде дән қауызсыздалады және қауыз ажыратылады, екіншісінде – қауызсыздалған өнімдер қайта өңдеуге жіберіледі. Аппараттың жұмыс тетігі болып екі резеңкелі білік табылады. ГДФ1Мде қауызсыздау үшін күріш өлшенді массасын10 г, тары үшін –5 г алады. 79-сурет . ГДФ1М лабораториялық қауызсыздағышының технологиялық сызбанұсқасы 1, 2 – резеңкелі біліктер; 3 – желдеткіш; 4 – ядро жинағышы; 5 – қауыз жинағышы 269 Күріш дәнін қауызсыздауға арналған аппараттың жұмыс істеу техно логиялық сызбанұсқасы 79суретте келтірілген. Ядро шығымы деп барлық ондағы бар қоспалармен бірге дән партиясының массасына қатынасы бойынша оның пайыздық мөлшерін түсінеді. Сұлыда ядро мөлшерін майда дән бөлініп алынғаннан кейін дәнде анықтайды. Қарабидайдағы таза ядро мөлшерін келесі формуламен анықтайды: мұндағы: А – қалыпты дән; x=100 – (шөпшаламды және дәнді қос палар), %; Б – дәнді қоспа, %; О – қауызсыздалған дәндер, %; П – қауыз дылық, %. Сұлы дәніндегі таза ядро мөлшерін анықтау үшін келесі формула - ны қолданады: мұндағы: П – қауыздылық, %; С – шөпшаламды қоспа, %; З – дәнді қоспа, %; М – 1,8х20 мм өлшемді саңылаулы електен өткен майда дәндер, %; О – қауызсыздалған дәндер (1,8х20 мм өлшемді саңылаулы електегі қалдық), %; К – 1,8х20 мм өлшемді саңылаулы електе қалған бидай, пол - ба, қарабидай және арпа дәндері, %. Тары мен қарақұмық дәндерінде ядро мөлшерін келесі формуламен анықтайды: мұндағы: С – шөпшаламды қоспа, %; З – дәнді қоспа, %; П – қауыздылық, %; 0,7 – дәнді қоспаны қолдану коэффициенті. Бүлінген дәндердің жалпы мөлшерін ластануды анықтаған кезде жеке анализде анықталған бөлінген бүлінген дәндер және бүлінген қауызсыздалған қосындысымен анықтайды (МЕМСТ 13586.281). 270 Басында шөпшаламды мен дәнді қоспаларды бөлгеннен қалған таза қауызсыздалмаған дән массасын анықтайды. Сосын осы дәннен бүлінген қауызсыздалмаған дәнді анықтауға арналған өлшенді бөледі. Бүлінген дәндеріне шіріген, көгерген, қатты қуырылған, күйген ядросы бүлінген барлық дәндер жатады. Бөлінген бүлінген ядроларды қауызымен бірге өлшейді. Бидай мен арпадағы бүлінген және зақымдалған дәндерді анықтау үшін массасы 10 г өлшенді алады. Әр дәнді көлденең кесіп бүлінген және зақымдалған дәндерге бөледі. Сұлыдағы бүлінген және зақымдалған дәндерді анықтау үшін мас - сасы 10 г өлшенді алады. Қауызын қолмен ажыратады, сосын бүлінген және зақымдалған дәндерді бөледі. Бүлінген және зақымдалған дән мас - сасын олардың гүлді қауызымен бірге келесі формуламен анықтайды: мұндағы: m 1 – массасы 10 г өлшендісінен алынған бүлінген немесе зақымдалған дәндер массасы; m – массасы 50 г өлшендісінен шөпшалам және дәнді қоспаларды бөлгеннен қалған дән массасы, г. Бүлінген немесе зақымдалған дәндердің жалпы мөлшері құрайды: x = 2 m 2 + x 1 мұндағы: m 2 – ластануды анықтағанда бөлінген бүлінген немесе зақымдалған дәндер массасы, г. Тарыда бүлінген және зақымдалған дәндерді анықтау үшін массасы 10г өлшендіні қауызсыздайды, сосын бүлінген және зақымдалған ядро - ларды бөледі. Мына формула бойынша есептеледі: мұндағы: m 1 – массасы 10 г өлшендіден бөлінген бүлінген немесе зақымдалған ядролар массасы, г; m 0 – массасы 10 г өлшендіден алынған барлық ядролар массасы, г; m – массасы 25 г өлшендіден шөпшаламды және дәнді қоспаларды бөлгеннен кейін қалған қауызсыздалмаған дәндер массасы, г. Бүлінген немесе зақымдалған дәндердің жалпы мөлшері құрайды: x = 4 m 2 + x 1 271 мұндағы: m 2 – массасы 25 г өлшендіден бөлінген бүлінген немесе зақымдалған дәндердің массасы, г. Қарақұмықтың бүлінген қауызсыздалмаған дәндерін массасы 5г сы - намада анықтайды. Бұл өлшендініңбарлық дәндерін пышақпен немесе ұстара жүзімен кеседі. Бүлінген дәндерді жемісті қабығымен және майдаланған ядроның бөлшектерімен бірге өлшейді. Бүлінген дәндердің мөлшерін келесі фор - муламен анықтайды: мұндағы: m – массасы 5г өлшендідегі қарақұмықтың бүлінген дәндерінің массасы, г; m 1 – Ø3 мм дөңгелек саңылаулы електе қалған қарақұмықтың таза қауызсыздалмаған дәндерінің массасы, г. Бүлінген дәндердің жалпы мөлшерін анықтау үшін ластануды анықтауда бөлінген бүлінген қауызсыздалмаған дәндер мен қауыз сыздалған дәндерді қосады. Күріш дәнінде бір мезгілде қауыздылық және қызыл, глютинозды, жасыл, жетілмеген және бүлінген дәндердің мөлшерін анықтайды. 80суретте қызыл, глютинозды, сарғайған, бүлінген, жетілмеген, жасыл дәндердің мөлшері мен ГДФ1М және УШР қондырғыларын қолдананып қауыздылықты анықтауда күріш дәнінің анализінің жүргізу схемасы келтірілген. Массасы 50 г күріш дәнінің өлшендісінен шөпшаламды және дәнді қоспаларды бөледі және олардың пайыздық мөлшерін анықтайды. Со - сын массасы 20 г таза дән өлшендісін типтік құрамды анықтайды. Со - дан кейін барлық таза дәндерді араластырып және ГДФ1 құралында қауызсыздау үшін 10 гнан екі сынама бөледі. Қауыздылықты пайыз мөлшерімен төмендегі формуламен есеп тейді: мұндағы: m 1 – массасы 10 г өлшендісіндегі қауызсыздалған дәндер мас - сасы, г. Қауызсыздалғаннан кейін қызыл жемісті және тұқымды қабықты, глютинозды, бүлінген, жетілмеген, жасыл күріш дәндерін бөледі және бөлек өлшейді. |