2. Сұраныстың қиылысқан (тоғыспалы) икемділігі – бір
тауардың бағасының (Х) пайыздық өзгеруіне байланысты сол
тауарды алмастыратын немесе толықтыратын екінші бір тауарға
(Y) деген сұраныс көлемінің пайыздық өзгеру дәрежесін көрсететін
коэффициент. Бұл икемділіктің коэффициенті мына формуламен
беріледі:
E D x,y = D
Q y % / D
Р x %, мұндағы, E
D
x,y
– сұраныстың қиылысқан икемділігінің мәнін
көрсететін коэффициент;
D
Q
y
% – Y тауарына деген сұраныс көлемінің
салыстырмалы өзгеруі;
D
Р
x
% – X тауары бағасының салыстырмалы
өзгеруі.
Егер қиылысқан икемділіктің мәні (E
D
x,y
>0) 0-ден үлкен немесе
оң сан болса, онда бұл қарастырылып отырған X және Y тауарлары –
бірін-бірі алмастырушы (субститут) тауарлар болып саналады (егерде,
кофенің бағасы өсетін болса, онда оны алмастыратын шайға деген
сұраныс артады). Егер қиылысқан икемділіктің мәні (E
D
x,y
<0) 0-ден
кіші немесе теріс сан болса, онда бұл қарастырылып отырған X және
Y тауарлары – бірін-бірі толықтырушы (комплемент) тауарлар болып
саналады (егер фотопленкаға баға өссе, онда оны толықтыратын
фотоаппаратқа сұраныс көлемі төмендейді). Ал егер қиылысқан
икемділіктің мәні (E
D
x,y
=0) 0-ге тең болса, онда бұл қарастырылып
отырған X және Y тауарлары өзара тәуелсіз тауарлар деп саналады,
яғни бұл екі тауардың арасында ешқандай байланыс жоқ деген
95
сөз (мысалы, қаламға деген бағаның өсуі сүтке деген сұранысты
өзгертпейді).
