4.3. Иондаушы сәулеленудің адамға әсер ететін жасанды көздері
Адамдардың сәулеленуге шалдығудан алатын ұжымдық дозасына радиацияның
медицинада қолданылатын;
өнеркәсіптің түрлі салаларында қолданылатын;
ядролық сынақтармен байланысты техногенді көздер;
атом энергетикасы кәсіпорындарының (ядролық-отын циклінің кәсіпорны – ЯОЦ) жұмыс істеумен және ондағы апаттармен (мысалы, Чернобыль АЭС) байланысты жасанды көздері де өз үлесін қосады:
Өнеркәсіп пен медицинаның түрлі салаларында қолданылатын иондаушы сәулелену көздерінің сипаттамасына тереңірек тоқталамыз.
Бұл, ең алдымен, иондаушы сәулеленудің жабық көздері, олар әсер ету сипаты бойынша шартты түрде 2 топқа:
а) үздіксіз әсер ететін сәулелену көздеріне;
б) сәулеленуді оқтын-оқтын (кезеңді) шығаратын көздеріне бөлінуі мүмкін.
Бірінші топқа, қолданылуы әр түрлі γ-қондырғылар, нейтронды, β- және γ-сәулелерін сәулелендіргіштер, екінші топқа – рентген аппараттары мен зарядталған бөлшектерді үдеткіштер (соңғысында, бөлшектерді 10 МэВ-тан артық энергияға дейін үдеткен кезде, жасанды белсенді заттар түзілуі мүмкін, бұл кезде белсенді изотоптардың ағзаға түсуінің потенциалды қауіпі пайда болады). Жабық көздері, қолданылатын салалар және қолдыналатын түрлері 12.2- кестеде берілген.
12.2 - кесте
Достарыңызбен бөлісу: |
