Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен


Табиғи жағдайларда адамды сәулеленудің әсеріне ұшырататын көздері



бет271/297
Дата14.11.2022
өлшемі5,72 Mb.
#158178
түріОқулық
1   ...   267   268   269   270   271   272   273   274   ...   297
Байланысты:
Uchebnik Gigiena-kaz yaz (копия)

4.2. Табиғи жағдайларда адамды сәулеленудің әсеріне ұшырататын көздері
Адамды сәулеленудің әсеріне ұшырататын көздерінің қазіргі кездегі жіктелуі. Радиацияның табиғи көздері туралы түсінік.
Табиғи жағдайда адамды иондаушы сәулеленудің әсеріне ұшырататын көздер қандай?
Ен алдымен, бұл табиғи көздер, жер текті емес те (ғарыштық сәулелену) және жер текті де: қоршаған ортаның әр түрлі нысандарында - топырақта, суат суларында, өсімдіктерде және т.б. кездесетін космогенді және жердегі радионуклидтер (12.1- сурет).
БҰҰ АРӘҒК (1994 ж.) бағалауы бойынша, халықтың сәулеленуге ұшыраудан алатын жиынтықтық эффективті дозасына ең үлкен үлесті (70%) ТРФ қосады. Халықтың табиғи өмір сүру жағдайларында сәулелену әсеріне ұшыраудың жалпы жиынтығында медициналық мақсатта жүргізілетіні екінші орын (29%) алады. Қалған көздерінің қосатын үлесі 1 %-ға дейін құрайды, оның ішінде, ядролық қаруды сынаудан – 0,3%; кәсіби сәулелену әсеріне ұшырау кезінде – 0,06%, атом энергетикасы кәсіпорындарынан – 0,006% және т.б. (12.2-сурет). Планетамыздың тұрғындарының табиғи радиация көздерімен байланысты сәулеленуге ұшыраудан алатын орташа эффективті дозасы 2,4 мЗв /жыл деңгейінде болады (АРӘҒК, 2000). Бірақ, бұл дозаның шамасы табиғи жағдайғаларға да, және адамдардың іс- әрекеттеріне де байланысты, сондықтан ол әр елде әр түрлі болады. Мысалы, Ұлыбританияда бұл доза жылына, шамамен 2,5 мЗв, АҚШ–та - шамамен 3,6 мЗв, Ресейде жылына - 0,6 мЗв-3,1 мЗв дейін (орташа алғанда, жылына 1,9 мЗв), ал ТМД елдерінде жылына орташа есеппен – 5,1 мЗв құрайды (12.3- сурет).
Бірақ, табиғи сәулелену көздерінің халық үшін салыстырмалы түрдегі радиациялық қауіпсіздік дәрежесін эффективті дозалардың келесі мәндері сипаттайды: егер, сәулеленуге ұшыраудың деңгейі жылына 2 мЗв аз болса, онда




Сурет 12.1. Адамның сәулелену көздерінің қазіргі заманғы классификациясы.




12.2.-сүрет. БҰҰ АРӘҒК (1994 ж.) мәліметтері бойынша табиғи жағдайда тұрғындардың сәулеленуінің жиынтықтық эффективті дозасына түрлі көздердің қосқан үлесі






Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   267   268   269   270   271   272   273   274   ...   297




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет