Оқулық Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлiгi ұсынған
жүктеу/скачать 9,67 Mb. Pdf көрінісі
|
24194 448605 09
- Бұл бет үшін навигация:
- Әредік – кейде АЛ М
| АЛ
М АТ Ы КІ ТА П БА СП АС Ы 67 қойып, өзінің қорегін – майда қоңыз бен көбелекті аңдуда. Бұтаққа оралған сұр жылан өз олжасын бағып, қалшиып қатып қалыпты. Ол кесірткенің өзіне таянған сәтін күтуде. Оны «оқжылан» деп бекерге атамаған. Құм жалдарының арасы шұрық-шұрық інге толы. Бұл – ірі құмтышқанның жерасты қалашығы. Осы арадан ұзын - дығы бір метрден асатын алып алабажақ кесіртке – келес- ті де кезіктіруге болады. сүйріктей сұлу қарақұйрықтың көзді ашып-жұм ғанша құм жалдан асып бара жатқанын байқайсың. Шаңқай түсте шөлдегі тіршілік мүлде толастағандай, жануар, жәндік атаулы қыбырсыз, көлеңкелеп жатады. Жал-жал құмды түнде қолшаммен араласаң, неше түрлі жануарды кезіктіресің. Құмға қарағанда, тастақты саздақ шөл даланың тіршілі - гі әлдеқайда жұтаң. тас болып кеуіп қалған қу тақырда жу - сан мен көкпектен басқа жөнді ештеме өспейді. сазарып жатқан шөлді жәндік атаулының көпшілігі мекен ете ал - майды. мұндай шөлдің бірі – Қазақстандағы Бетпақдала. Осынау тақтайдай қу тақырдан жаздың ыстық айларында ұшқан құс, жүгірген аңды кезіктіру қиын. «су бар жерде ну бар», – дейді халық мәтелі. су шөлдің кейпін мүлде өзгертіп, гүл жайнатып жібереді. Жайқалған мақта танабы, шырынды жеміс, қауын-қарбыз судың, дарқан күннің қуатымен пісіп-жетіледі. Жердің шөлін қандыру үшін адамдар ерте заманнан бері қолдан тоған байлап, арық қазып, суармалы егісті пай - даланып келеді. Жыл сайын шөл даланың игерілген бөлігі молая түсуде. «Ол – кім? Бұл – не?» кітабынан Әредік – кейде |