Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»

169
169
динамикалық жүйенің ваттметрлері (5.5
-
бөлімшені қараңыз)
жатады
.
Егер 
симметриялық 
қабылдағыштың 
фазалары ваттметр қосылуына жетімді болса, 
онда оның активті қуатын (6.19) өлшеу үшін, 
бір фазаның активті қуатын өлшеуге арналған 
(6.10-
сурет
,
 
а
және 
б
) 
бір аспап әдісі
қолданылады. 
Егер симметриялық қабылдағыштың фазалары жетімсіз болса, 
онда оның активті қуатын бір ваттметрмен өлшеу үшін 
жасанды 
бейтарап нүктесі
қолданылады. Бұл, бір фазасын 
R
V
кедергісіне
ие 
ваттметр кернеуі тізбегі құрайтын, басқа екеуі 
- 
R
b
= R
c
= R
V
кедергілі 
резисторлар болып табылатын, фазалары жұлдыз түрінде жалғанған 
симметриялық қабылдағыштың 
n
бейтарап нүктесі (
6.11-
сурет
). 
Ваттметр кернеуі тізбегінің
𝑈̇
a
кернеуі мен
тогы тізбегінің 
𝐼̇
a
тогы 
жұлдыз схемасы
бойынша симметриялық қабылдағыштың аттас 
фазасының немесе үшбұрыш схемасы
бойынша симметриялық 
қабылдағыш тізбегінің баламалы жұлдызының (2.10
-
бөлімшені 
қараңыз)
аттас фазасының кернеуі мен тогына тең. Екі жағдайда да 
ваттметр үш бірдей фазалардың біреуінің активті қуатын өлшейтін 
болады
. 
Симметриялық
емес қабылдағыштың активті қуатын өлшеу үшін 
екі аспап әдісі
(6.12-
сурет
, 
а
) қолданылады. Бұл ретте 
қабылдағыштың активті қуаты, бірі теріс болуы мүмкін екі 
ваттметрдің көрсеткіштерінің алгебралық қосындысына тең. 
6.12-
сурет
6.11-
сурет

170
Осы әдістің дұрыстығын дәлелдейік. 
Қабылдағыш фазаларын жұлдыз түрінде жалғау кезінде оның 
лездік қуаты көздегі лездік қуатқа тең 
C
C
B
B
A
A
i
u
i
u
i
u
p
+
+
=
. 
Кирхгофтың бірінші заңы бойынша бейтарап сымсыз үш фазалық 
тізбекте 
)
(
B
A
C
i
i
i
+
−
=
. 
Токтың
i
С
мәнін лездік қуат өрнегіне қою арқылы,
B
BC
A
C
B
C
B
A
C
A
i
u
i
uA
i
u
u
i
u
u
p
+
=
−
+
−
=
)
(
)
(
аламыз. 
Екі көбейтіндінің орташа мәндерінің қосындысын, яғни 
қабылдағыштың активті қуатын, екі ваттметр көмегімен өлшеуге 
болады
)
cos(
)
cos(
2
1
i
u
B
BC
i
u
A
AC
I
U
I
U
P
P
P
ψ
ψ
ψ
ψ
−
+
−
=
+
=
(6.21) 
мұндағы 
i
u
ψ
ψ −
— 
сәйкесінше сызықтық кернеу
мен
ток 
арасындағы фазалар ығысу бұрышы
. 
Қабылдағыштың өлшенетін қуаттарының екі ваттметр 
көрсеткіштері арасында үлестірілуі 
сызықтық
кернеулер мен токтар
арасындағы фазалар ығысуының бұрыштарына тәуелді (6.21). 
Симметриялық қабылдағыш үшін осы тәуелділікті қарап шығайық. 
6.12, б суретте, фазалары жұлдыз түрінде жалғанған симметриялық 
қабылдағыштың 
кернеулері 
мен 
токтарының 
векторлық 
диаграммасы тұрғызылған. Сәйкес фазалық кернеу мен
ток 
арасындағы фазалар ығысуының бұрыштары бірдей және 
қабылдағыш фазасының кешенді кедергісінің φ аргументіне тең. 
Симметриялық қабылдағыш кезінде 
𝑈̇
АС
және 
𝐼̇
A
, 
𝑈̇
BC
пен 
𝐼̇
В
векторлары арасындағы фазалар ығысуының бұрышы сәйкесінше φ 
– 
π/6 мен φ + π/6 тең екендігі диаграммадан шығады. 
Екі ваттметрдің көрсеткіштерінің қосындысы (6.21) бойынша 
симметриялық қабылдағыштың активті қуатына (6.16) тең 
ϕ
π
ϕ
π
ϕ
cos
3
)
6
/
cos(
)
6
/
cos(
2
1
Λ
Λ
Λ
Λ
Λ
Λ
=
=
+
+
−
=
+
=
I
U
I
U
I
U
P
P
P
(6.22)
 
мұндағы
U
A
= U
BС
= U
AС 
және
B
A
I
I
I
=
=
Λ
— 
сызықтық кернеу
мен 
тоқ.
 
(6.22)-
ші формуладан, симметриялық қабылдағыш кезінде 
ваттметрлердің 
Р
1
және 
Р
2
көрсеткіштері тек φ = 0 кезінде ғана тең 
болатындығы шығады. φ > π/3 кезінде екінші ваттметрдің 
Р
2 
көрсеткіштері теріс болады. 

171
171
Қабылдағыш фазаларының үшбұрыш
түрінд жалғануы кезінде активті қуатты 
екі ваттметр әдісімен өлшеу мүмкіндігін 
дәлелдемей
-
ақ қоюға болады, себебі 
оның тізбегін баламалы жұлдыз ретінде 
көрсетуге 
болады 
(
2
.
10-
бөлімшені 
қараңыз)
. 
Үш аспап
әдісі
(6.13-
сурет
)
 
бейтарап 
сымы 
бар 
симметриялық
емес
қабылдағыштың активті қуатын
өлшеу 
үшін қолданылады. Бұл ретте әрбір ватт
- 
метр қабылдағыштың бір фазасының активті қуатын өлшейді. 
Қабылдағыштың активті қуаты үш ваттметр көрсеткіштерінің 
қосындысына тең:
3
2
1
P
P
P
P
+
+
=
. 
Екі және үш аспап
әдісі қабылдағыштың активті қуатын өлшеу 
кезінде тек сызықтық токтардың симметриялы еместігінде ғана емес, 
сызықтық кернеулердің симметриялы еместігінде де орындалады.
Үш фазалық тізбектің жұмысын басқаруға арналған 
ваттметрлер 
ортақ остерінде екі немесе үш өлшеу механизмдеріне 
ие, олар ортақ көрсеткішке әсер етеді және үш фазалық тізбекке екі 
немесе үш аспаппен
өлшеу әдістеріне сәйкес жалғанады
. 
Үш фазалық тізбектердегі активті энергияны тіркеуге арналған
есептегіштер
, есептегіштің ортақ осьіне және сол арқылы санақ 
құрылғысына әсер ететін, екі немесе үш индукциялық механизмге ие 
(5.7-
бөлімшені қараңыз)
. 
Осы есептегіштерді қосу схемасы
, 
екі 
немесе үш аспап
әдісімен активті қуатты өлшеуге арналған 
ваттметрді жалғау схемасына сәйкес келеді. 

жүктеу/скачать 21,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: