ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯСЫН ҚАБЫЛДАҒЫШТАРДЫ
БАСҚАРАТЫН ЭЛЕКТРЛІК АППАРАТТАР
Электрлік басқару аппараттары
қалыпты жұмыс режимдерінде
қабылдағыштардың (электр қозғалтқыштардың, қыздырғыш
құрылғылардың және т.б.) электр жүктемелерін жедел
коммутациялауға арналған.
Электрлік басқару аппараттарына контакторлар, магниттік іске
қосқыштар және командоаппараттар жатады.
Реледен айырмашылығы
–
олар салыстырмалы түрде жоғары
кернеу (1000 В дейін) жағдайында жоғары токтарды (5 А
-
дан
жоғары) коммутациялауға есептеледі.
Контактор.
Контактор қалыпты токта, сол сияқты артық
жүктеме тогында (бірақ қысқа тұйықталу тогы емес) күш
тізбектерін жедел коммутациялауға арналған электр аппараты
болып есептеледі. Оның қосулы және өшірулі күйлерге сәйкес
келетін екі коммутациялық күйі болады және көмекші тізбектің
жедел тогымен басқарылады. Контакторлар тұрақты және синусо
-
10.5-
сурет
299
идалық ток контакторлары болып бөлінеді.
10.6-
суретте бұрма типтегі тұрақты ток контакторының
конструкциясы мен электрлік схемасы келтірілген. Орамдар саны
w
катушкада
і
бт
басқару тогы болмаған кезде контактордың қозғалмалы
бөлігі
10
қайтымды серіппенің
F
қ
күшінің әсерімен ажыратылған
контактілермен қалыпты жағдайға келеді. Осы кезде контактілер
арасында пайда болатын
Д
электрлік доға үрлегіш
5
доға сөндіргіш
камерада өшеді. Ол үшін
І
ажыратылатын ток тізбегіне
2
ферромагниттік өзекшесі бар
1
катушкасы тізбектей қосылған.
2
өзекшенің шет жақтарында орналасқан, ферромагниттік материалдан
жасалған тілімдер түріндегі
3
полюстер доғаның жану аймағында
қарқындылығы
І
ажыратылатын токтың мәніне пропорционал
болатын магнит өрісін тудыруға мүмкіндік береді. Осы магнит
өрісінің доғадағы токпен өзара әрекеті камерада доғаны созатын және
ауыстыратын
F
эм
электрмагниттік күшін тудырады.
Саңылаулы камера
(10.6-
сурет) доғаға төзімді электр оқшаулауыш
материалдан, мысалы асбестоцементтен жасалған
12
қабырғаларының
арасында тар саңылаулары бар көлем болып есептеледі. Камера
саңылауларына доға үрленеді, сол жерде жарылып, өшеді.
5
10.6-
сурет
300
Доға сөндіргіш тор
доға үрленетін жұқа металл тілімдерден
жасалған қабырғаларының (1
-
3 мм) арасында тар саңылаулары бар
көлем болып есептеледі. Доғаны сөндіруге радиатор рөлін атқаратын
тілімдерде жылулықты қарқынды сейілту көмектеседі.
Катушка
тізбегіне
і
бт
жедел басқару тогын қосқан кезде олар
қоздыратын Ф магнит ағынының, сәйкесінше, электрмагниттік
күштердің әсерімен,
9
зәкір
10
қайтымды
F
қ
және 8 контактілік
F
к
серіппелердің қарсы әрекет күшіне тойтарыс беріп, электрмагнит
өзекшесінің
11
полюсті ұштығына тартылады.
4
және
6
контактілердің тұйықталуы зәкір полюсті электрмагнитке
толық тартылғанға дейін болады. Бұл ретте
6
контактісі
А
нүктесінің
шеңберімен айналады, бұл
8
контактілік серіппесі контактілерінің
қосымша қысылуына әкеледі.
Контактілер жанасқан кезде қозғалмалы контакт қозғалмайтын
контакт бойынша ауады (10.1,
г
суретін қараңыз). Бұл ретте
контактілердің бетіндегі оксидті таспалар бүлініп, олардың өтпелі
кедергісін азайтады. Контактілерге өтпелі кедергіні одан сайын азайту
үшін арнайы материалдардан, мысалы күмістен жасалған қаптамалар
қояды.
7
икемді өткізгіш мыс қақтамадан не созылмалы сымнан
жасалады.
Бұрма типтегі контакторлар жоғары номиналды токтар (ондаған
және жүздеген ампер) мен кернеулер (1000 В дейін) жағдайында ауыр
10.1-
кесте
.
«Шнейдер Электрик» компаниясының қысқа тұйықталған
орамалы роторы бар асинхронды қозғалтқыштарды басқаруға арналған
контакторларының кейбір типтерінің параметрлері
Контак
тор
типі
Номи
-
налды
ток, А
Номи
-
налды
кернеу
,
В
Қозғалтқыштың номиналды
қуаты, кВт, кернеуде, В
Сағатына
коммута
циялық
циклдерд
ің
максимал
ды саны
Салмағы
,
кг
220 —
240
380 — 400
660 —
690
LC1-D09
9
690
2,2
4
5,5
1200
0,32
LC1-D18
18
690
4
7,5
10
1200
0,33
LC1-D50
50
1000
15
22
33
1000
1,4
LC1-D115
115
1000
30
55
80
750
2,5
301
жұмыс
режимдеріне
[
индуктивті
жүктемелі
тізбектің
жиі
коммутациясы (сағатына 1000
-
ға
дейін)
]
арналған (10.1
-
кесте).
Достарыңызбен бөлісу: |