Оқулық «Білім беруді дамыту Федералды институты»
жүктеу/скачать 4,68 Mb. Pdf көрінісі
|
ӨНДІРІСТІ АВТОМАТТАНДЫРУ НЕГІЗДЕРІ
| 4.2.6.
Қуат датчиктері Қуатты өлшеу үшін 4.2.2 бөлінде сипатталған өзгерткіштерді орын ауыстыру немесе деформация датчиктерімен бірге қолдануға болады. Бірақ электрлік сигналдың қуатын тікелей өзгертетін тетіктер де бар. Сондай тетіктердің магнитке серпінді және пьезоэлектрикалық түрін қарастырамыз. Магнитке серпінді датчиктер жұмысының негізінде түсірілген қуат әсерінен ферромагнитті денелердің магнит өткізгіштігінің өзгеруі жатыр. Магнит өткізгішке түсірілген қуатты арттыру (4.21 сурет) өзек материалының магнитті өткізгіштігінің және сәйкесінше ораманың индуктивтігінің кемуіне алып келеді. Нәтижесінде тетіктің шығу көлемі болып есептелетін орамадағы ток өзгереді. Өкінішке қарай, бұл өзгерістер қуат өзгеруінің аздаған диапозонында ғана жүйелі. Магнит серпінді тетіктердің индуктивті және трансформаторлы өзгерткіштерден айырмашылығы тұитас өзегі бар және дросселді де (бір орамамен), трансформаторлы да түрде де бола алады. Трансформаторлы түрдің тетігінде трансформация коэфициенті өзгереді, соның арқасында екінші орамдағы шығу кернеуі өзгереді. 4.21- сурет. Магниттісеріппелі датчик қуатының сызбасы 104 4.22- сурет. Пьезоэлектрлік тетік қуатының жұмыс сызбасы. а — кристаллға қысым жасау әсері; б — кристалды сығудағы алуан әлеуеттің пайда болуы Магнит серпінді датчиктердің индуктивті және трансформаторлы өзгерткіштерден айырмашылығы тұитас өзегі бар және дросселді де (бір орамамен), трансформаторлы да түрде де бола алады. Трансформаторлы түрдің тетігінде трансформация коэфициенті өзгереді, соның арқасында екінші орамдағы шығу кернеуі өзгереді. Магнито серпінді тетіктердің сезімталдығы 1 мВ/Н маңында болады. Оларды тұрақтымен қатар өзгермелі қуатты өлшеуге пайдалануға болады. Пьезоэлектрикалық тетіктерде қуат ықпалынан керамика (титанат бария) немесе кейбір кристаллдың (кварц) қарама қарсы қырларында пайда болатын алуан атаулы электр заряды пьезоэффект қолданылады. (4.22 сурет). Қырлар арасындағы әлеует алуандығы осындай тетіктің шығу көлемі болып есептеледі. Кристаллдан зарядтар қоршаған орта арқылы кететін болғандықтан өзгеріссіз салынған күш кезінде әлеует алуандығы тез қуатын жояды. Сондықтан пьезотетіктер тек өзгеруші күшті немесе мысалы вибрацияны зерттеу кезіндегі жылдамдықты өлшеу үшін қолданылады. Бұл тетіктердің қолданыстағы кең тараған мысалы күйтабақ ойнатушының дыбыс бәсеңдеткіші мен пьезоэлектрлік микрофоны. Пьезотетіктердің қарапайымдылығы мен сенімділігі оларды автоматикалық жүйелерде қолдануда жайлылықты қамтамасыз етті. жүктеу/скачать 4,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|